ปัญหาญาณทางวิทยาเกี่ยวกับนักปรัชญาในพระไตรปิฎก

Epistemological problems concerning philosophers in the Tripitaka

บทนำ  องค์ประกอบความรู้ของนักปรัชญา

                  โดยทั่วไป   ผู้คนทั่วโลกเคยได้ยินเรื่อง "นักปรัชญา"หรือ "นักปราชญ์"           มาตั้งแต่สมัยเรียนในโรงเรียนหรือมหาวิทยาลัย    หรือจากการอ่านหนังสือปรัชญาตะวันออก    และปรัชญาตะวันตก   นักปรัชญา ที่พวกเขารู้จัก     เช่น  เพลโต อริสโตเติล และเรอเน เดส์การ์ตส์  ล้วนเป็นนักปรัชญาตะวันตก      ส่วนนักปรัชญาตะวันออกตามหลักฐานในพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬา ฯ  ก็มีอยู่มาก เช่น  ครูปูรณะกัสสปะ      ครูมักขลิโคศาล ครูอชิตะ เกสกัมพล  ครูปกุธ กัจจายนะ เป็นต้น           เมื่อได้ยินเรื่องนักปรัชญา เราก็ยอมรับความจริงโดยปริยายว่า นักปรัชญาเหล่านี้มีอยู่จริง  อย่างไรตามคำสอนของพระพุทธเจ้า เมื่อเราได้ยินข้อเท็จจริงจากเรื่องใดเรื่องหนึ่งที่สืบทอดกันมา   ตั้งแต่สมัยก่อนพุทธกาลจนถึงปัจจุบัน  เช่น  เรื่องพระพรหมสร้างมนุษย์   และวรรณะให้มนุษย์ เราไม่ควรเชื่อทันทีว่าเป็นความจริง      เราควรสงสัยไว้ก่อนจนกว่าเราจะได้ตรวจสอบข้อเท็จจริง และรวบรวมหลักฐานต่าง ๆ      เมื่อมีหลักฐานเพียงพอ นักปรัชญาจะใช้หลักฐานนั้นเป็นข้อมูลในการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้ เพื่อหาเหตุผลในการอธิบายความจริงของคำตอบในเรื่องนี้ คำตอบที่ได้จากการวิเคราะห์จะต้องเป็นความรู้ที่ชัดเจนและมีเหตุผล ถือเป็นความรู้แท้จริงในเรื่องนั้น  หากวิเคราะห์ข้อมูลนั้นแล้วคำตอบนั้นไม่สมเหตุสมผล  เพราะหลักฐานไม่เพียงพอ  ถือว่าข้อเท็จจริงของเรื่องนี้ ยังคงน่าสงสัยและจำเป็นต้องศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติม       เมื่อธรรมชาติของมนุษย์ทุกคนคือนักคิด  อย่างไรก็ตามมนุษย์ทุกคนจึงไม่สามารถเป็นนักปรัชญาได้ทุกคน  แม้ว่ามนุษย์ทุกคนจะมีจิตใจที่รับรู้เหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิตและเก็บเหตุการณ์ต่าง ๆ ไว้เป็นอารมณ์ในจิตใจ  และมีธรรมชาติการเป็นนักคิดเหมือนกัน แต่มนุษย์มีความสามารถในการคิดได้ต่างกัน  เนื่องจากมีข้อจำกัดในการรับรู้เหตุการณ์ต่าง ๆ  ที่เกิดขึ้นในชีวิต    ตัวอย่างเช่นคนเอามีดไล่แทงตัวเราเองโดยไม่รู้จักกันมาก่อนดังนั้น  เราจึงไม่รู้แรงจูงใจในการกระทำความผิดของบุคคลนั้น  เพราะมันเป็นอารมณ์ที่ซ่อนอยู่ในจิตใจของมนุษย์ทุกคน และเรามีการรับรู้ที่จำกัด   เป็นต้น    เราเห็นโจรลักทรัพย์สินต่อหน้าเราโดยตรง  แต่ไม่รู้เหตุจูงใจในการขโมย    เพราะเอาไปขายเพื่อซื้อยามาเสพหรือตกงานและไม่มีรายได้ที่จะเลี้ยงดูครอบครัวทั้งนี้เป็นเพราะเรามีการรับรู้ที่จำกัดเป็นต้น ในสมัยอินเดียโบราณศาสนาพราหมณ์เจริญรุ่งเรือง  คำสอนของพราหมณ์เป็นทั้งคำสอนของศาสนาพราหมณ์ และกฎหมายวรรณะจารีตประเพณี  และมนุษย์สามารถรับรู้ถึงการมีอยู่ของเทพเจ้าได้โดยการบูชายัญเท่านั้น แม้ว่าเราจะเห็นการบูชายัญต่อหน้าเราโดยตรง  แต่เราก็ไม่สามารถรู้แรงจูงในในการบูชายัญ หรือเจ้าชายสิทธัตถะทรงผนวชเพราะนิมิต ๔  ประการแต่เราไม่รู้แรงจูงใจในการแสวงหาสัจธรรมซึ่งเป็นความจริงเกี่ยวกับอะไร    เนื่องจากเรามีการรับรู้ที่จำกัด  เป็นต้น  นอกจากนี้  มนุษย์มักมีอคติต่อผู้อื่นเกิดจากความไม่รู้ของตนเองว่า  ชีวิตของมนุษย์ประกอบด้วยร่างกายและจิตใจ เว้นแต่บุคคลนั้นจะปฏิบัติตามมรรคมีองค์ ๘  เท่านั้น แล้วจึงจะรู้ว่าจิตอาศัยอยู่ในบุคคลใด  เมื่อคิดจะทำกรรม ลงมือกระทำกรรม จิตก็น้อมรับพฤติกรรมเหล่านั้นเป็นอารมณ์อยู่ในจิตของตน