๑๑.การใช้เหตุผลเป็นเครืองมือของนักปรัชญา

  11.the use of Reason as a tool of philosopher 

คำสำคัญ เหตุผล เครื่องมือ ปรัชญา อธิบาย          

บทนำ ความเป็นมาและความสำคัญของการใช้เหตุผล

          โดยทั่วไปแล้ว    ปรัชญาคือความรู้ของมนุษย์    เมื่อเราได้ยินข้อเท็จจริงว่าปรัชญาเป็นความรู้ของมนุษย์  เราก็ไม่ควรเชื่อทันที่ว่าเป็นความจริงเพราะในสมัยก่อนพุทธกาล  พราหมณ์อารยันสอนว่าพระพรหมเป็นสร้างมนุษย์จากพระวรกายของพระองค์เอง ความรู้ของมนุษย์น่าจะเกิดจากพระพรหมประทานให้กับมนุษย์   ขณะที่พระองค์ทรงสร้างมนุษย์จากเพราะวรกายของพระองค์   เพราะความรู้บางอย่างนั้นมนุษย์ไม่ได้เกิดจากประสบการณ์ในภพชาติปัจจุบัน  เช่นการพูดภาษาอื่นของชนเผ่าอื่น ๆ  ที่ไม่ใช่ภาษาท้องถิ่นของชุมชนแห่งนั้นและไม่ได้รับการศึกษาในภาษาเหล่านั้นมาก่อน      สร้างความสงสัยให้ผู้คนในชุมชนแห่งนั้น   เมื่อหาเหตุผล เพื่ออธิบายความจริงในความเป็นมาของเรื่องนี้ไม่ได้แล้ว   มนุษย์ในดินแดนชุมชนตรงนั้น   ก็จะอนุมานความรู้จากข้อเท็จจริงที่ได้ยินมาว่า เป็นความรู้ที่พระพรหมทรงประทานให้กับมนุษย์    เป็นต้น         

        เหตุผลคืออะไร  โดยทั่วไป มนุษย์ทุกคนมีธรรมชาติของการเป็นนักคิด   แต่การคิดของมนุษย์มีคิดถูกต้องสอดคล้องกับข้อเท็จจริงที่ได้ยินมานั้น  บางครั้งก็คิดอย่างผิด ๆ  คือไม่สอดคล้องข้อเท็จจริงที่ได้ยินมานั้น  เมื่อคิดแล้วก็จะใช้คำอธิบายที่เกิดจากความคิดของตนในเรื่องนั้น ๆ ให้คนอื่นรับรู้ในสิ่งที่เราคิดหรือต้องการที่สื่ออะไรให้สังคมรับรู้ในเรื่องนั้น ๆ    เป็นต้น

       การใช้เหตุผลซึ่งเป็นเครื่องมือของนักปรัชญาใช้อธิบายความจริง เพื่อถ่ายทอดความรู้จากการอนุมานความรู้หรือคาดคะเนความจริงตามหลักเหตุผลและสั่งสมอยู่ในจิตใจ  ปรัชญาจึงไม่ใช่ความรู้ที่เกิดขึ้นจากประสบการณ์ชีวิต ผ่านอาตนะภายในร่างกายและสั่งสมไว้ในจิตใจของตนเอง  อย่างไรก็ตาม ธรรมชาติของจิตใจของมนุษย์ไม่ได้มีเพียงการรับรู้และเก็บหลักฐานทางอารมณ์เท่านั้น จิตใจยังมีธรรมชาติในการคิด เมื่อรู้สิ่งใดย่อมคิดจากสิ่งนั้น โดยการใช้เหตุผลซึ่งเป็นเครื่องมือของนักปรัชญาในการอธิบายความจริงของสิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิตมนุษย์   แต่ธรรมชาติของมนุษย์นั้นมีข้อจำกัดในการรับรู้สิ่งที่เกิดขึ้นและมีความลำเอียงต่อผู้อื่นเนื่องจากความโง่เขลา  ความรัก  ความเกลียดและความกลัว เป็นต้น  

         มันทำให้ชีวิตของพวกเขามืดมน  ทำให้พวกเขาขาดปัญญาที่จะเข้าใจสิ่งต่าง ๆ ตามที่เป็นจริง เมื่อนักตรรกะ นักปรัชญาบางคนได้ยินเรื่องราวที่สืบทอดตามกันมาตั้งแต่สมัยก่อนพุทธกาลจนถึงปัจจุบัน จึงมักแสดงทัศนะตามปฏิภาณของตนเองโดยใช้เหตุผลของตนเองและคาดคะเนความจริงจากสิ่งที่ได้ยินมานั้น เป็นต้น  เมื่อนักตรรกะ นักปรัชญาแสดงความคิดเห็นโดยใช้เหตุผลพวกเขาย่อมต้องใช้เหตุผลอย่างถูกต้องบ้าง  การใช้เหตุผลอย่างผิด  ๆ  บ้าง  การใช้เหตุผลเป็นอย่างนั้นบ้าง  การใช้เหตุผลเป็นอย่างนี้บ้าง 

       การเขียนปรัชญาพุทธภูมิ เมื่อนักปรัชญาตะวันตกยกย่องปรัชญาเป็นมารดาแห่งศาสตร์ทั้งปวง แต่สำหรับชาวตะวันออกอย่างผู้เขียนแล้วยกย่องพระพุทธเจ้าเป็นพระบิดาแห่งปัญญาของโลก  เมื่อผู้เขียนศึกษาหลักฐานเอกสารพระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณแล้ว  พบข้อเท็จจริงตามคำสอนของพระพุทธเจ้าที่ว่า พราหมณ์บางคนในโลกเป็นนักตรรกะและนักอภิปรัชญาในสมัยก่อนพุทธกาลว่า เมื่อได้ยินเรื่องราวที่สืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยก่อนพุทธกาลจนถึงปัจจุบันเช่นมนุษย์ โลก ปรากฎการณ์ทางและการพิสูจน์การมีอยู่ของเทพเจ้า  เป็นต้น     นักตรรกะและนักปรัชญาในยุคศาสนาพราหมณ์นั้น มักจะแสดงความคิดเห็นเรื่องเหล่านี้ไม่ว่าเราอ้างเหตุผลขึ้นมาอย่างไรในการอธิบายความรู้ที่ยิ่งใหญ่ของพระพุทธศาสนาหรือปรัชญาก็ตาม ความรู้ของศาสตร์ทั้งมวลเป็นของมนุษย์  เมื่อความรู้สำหรับการศึกษาหลายแขนงนั้น ก็พัฒนามาจากแนวคิดของนักปรัชญา ที่สงสัยความจริงในเรื่องใดเรื่องหนึ่งแล้ว  เขาก็จะสามารถตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมพยานหลักฐานให้เพียงพอ แล้วนำหลักฐานนั้นมาวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้ เพื่อหาเหตุผลมาอธิบายความจริงของคำตอบในเรื่องนั้น ๆ เช่น ความสมเหตุสมผล  คำตอบจะเป็นความรู้ที่แท้จริงในเรื่องนั้นเพื่อให้คนเกิดที่หลังสามารถศึกษาค้นคว้าในเรื่องนี้ต่อไป 

          ส่วนพระพุทธศาสนานั้น เป็นภูมิปัญญาของโลกโดยพื้นฐานของความรู้โดยทั่วไปนั้น เป็นความรู้ของมนุษย์ทั้งสองสาขาวิชา บ่อเกิดความรู้มาจากมนุษย์ที่มีอวัยวะอินทรีย์ ๖ ในร่างกายมีข้อจำกัดในการรับรู้ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติหรือเหตุการณ์ทางสังคมที่เกิดขึ้น  โลกมนุษย์เต็มไปด้วยความคิดชั่วร้ายของมนุษย์ที่แสดงตัวออก เพื่อหลอกลวงผู้อื่นและร่วมกันเอาเปรียบมนุษย์ด้วยวิธีการที่ชาญฉลาด  โดยอาศัยความโง่เขลาของผู้อื่นที่ไม่มีสติ จนไม่สามารถระลึกถึงความรู้จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสของตนเองได้ผู้เขียนตั้งใจที่จะเขียนบล็อคเกี่ยวกับปรัชญาแดนพุทธภูมิ โดยใช้กระบวนการคิดของปรัชญา ที่แบ่งเป็นสาขาอภิปรัชญา ญาณวิทยาและจริยศาสตร์ โดยใช้เหตุผลเชิงตรรกะอธิบายข้อเท็จจริงจากหลักฐานในเรื่องนั้น  ดังนั้น พระพุทธศาสนาจึงเป็นศาสตร์ที่มีโครงสร้างทางวิชาการที่ชัดเจน และมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวและสามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้กับศาสตร์ต่าง ๆ ได้     เมื่อเราวิเคราะห์หลักฐานพิสูจน์ข้อเท็จจริงตามคำสอนของพระพุทธเจ้าผลลัพท์ก็เหมือนกัน 

       การเขียนบทความในปรัชญาพุทธภูมิ เริ่มจากความสงสัยของผู้เขียนเกี่ยวกับปัญหาความจริงของชีวิตมนุษย์  ผู้เขียนสอบสวนข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานจากที่มาของความรู้ในเอกสารหลักฐาน พยานบุคคลและหลักฐานวัตถุ เพื่อวิเคราะห์ลักฐานพิสูจน์ข้อเท็จจริงของสาระสำคัญของชีวิตมนุษย์คืออะไร  เมื่อได้ข้อเท็จจรงเป็นความจริง ไม่มีข้อสงสัยในความจริงอีกต่อไป และเผยแผ่ความรู้ที่เป็นจริงในรูปบทความทางวิชาการต่อไป เมื่อผู้อ่านมีความรู้เกี่ยวกับแก่นแท้ชีวิตตนเองและผู้อื่น เราสามารถเข้าใจกฎธรรมชาติของชีวิตมนุษย์ได้ เพราะแก่นแท้ของชีวิตมนุษย์ทุกคน ย่อมเป็นไปตามกฎธรรมชาติเดียวกัน นอกจากทัศนคติจะเป็นไปตามความอยากของตัวเอง เมื่อสนใจในสิ่งที่ชอบ จะมีคนที่นำความรู้ไปประยุกต์ใช้ในการทำธุรกิจกี่คนส่วนใหญ่เรียนรู้เพื่อที่จะรู้เท่านั้น  

        จุดประสงค์ของผู้เขียนในการเขียนบล็อคเกี่ยวกับปรัชญาแดนพุทธภูมิ เพื่อประยุกต์ใช้ทฤษฎีความรู้ญาณวิทยาในการวิเคราะห์พฤติกรรมของมนุษย์ เพื่อค้นหาสาเหตุของปัญหาที่น่าสงสัย และสามารถนำความรู้ทางพระพุทธศาสนามาพัฒนาศักยภาพชีวิตอย่างมั่นใจ และมีทักษะในการดำรงชีวิตอย่างมีความสุขท่ามกลางความทุกข์จากปัญหาที่เกิดขึ้น รู้จักปล่อยวางความสำเร็จในการรีบทำงาน และยึดติดในชื่อเสียงมากเกินไป และเรียนรู้วิธีนั่งสมาธิเพื่อลดแรงกดดันของจิตใจจากการทำงานให้ทันกับการแข่งขันทางธุรกิจ พวกเขามีความสุขในการทำงานมากขึ้น เพราะพวกเขามีเหตุผลในการตัดสินใจและมีสติมากขึ้นดังนั้นจึงมีทางออกที่ชัดเจน ในการแก้ปัญหาด้วยซื่อสัตย์สุจริตในเป้าหมายการงานและชีวิต  การมีจิตใจที่มั่นคงไม่หวั่นไหวด้วยเหตุอื่นใดที่ทำให้เขาตัดสินใจอย่างไม่ยุติธรรมและมีอคติใหน้าที่ ย่อมรับความคิดเห็นที่ต่างกันและเรียนรู้จากกันและกันมากขึ้น จะเป็นประโยชน์ต่อการเผยแผ่พระพุทธศาสนา ผู้คนหันมาปฏิบัติธรรมมากขึ้นเรื่อย ๆ