๙.ระบบการศึกษากับการพัฒนาคนในราชอาณาจักรไทย

8. The education system and human development in  Kingdom of  Thailand.

คำสำคัญ ระบบการศึกษา  พัฒนา คน  ราชอาณาจักรไทย 

บทนำ ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา 

        โดยทั่วไป ประชากรทั้งชาวไทยและชาวโลกมีความสามารถในการรับรู้เหตุการณ์ต่าง  ๆ  ที่เกิดขึ้นในชีวิตได้อย่างจำกัด และมนุษย์มักมีอคติต่อผู้อื่นเนื่องจากความไม่รู้ของตนเอง     ทำให้ชีวิตของผู้คนทั่วโลกเต็มไปด้วยความมืดมน    แม้มนุษย์จะเป็นสัตว์รู้จักใช้เหตุผลในการกระทำของตนเอง อย่างไรก็ตาม       ตามคำสอนของพระพุทธเจ้านั้น  พระองค์ทรงสอนว่า พราหมณ์บางคนในโลก เป็นนักตรรกะ นักปรัชญา  เมื่อได้ยินความจริงที่สืบทอดกันมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ตัวอย่างเช่น    การบูชายัญด้วยสัตว์ต่าง ๆ   และทาสนั้น  ไม่ผลการกระทำคือบาป   หรือฆาตกรบางคน ไร้ความเมตตา กรุณา พวกเขามีทัศนะหรือความคิดเห็นของเองว่าชีวิตคนอื่น  เหมือนผักเหมือนปลา  จึงลงมือฆ่าผู้อื่นโดยไม่รู้สึกสำนึกในการกระทำของตนเอง เพื่อให้ได้มาซึ่งชีวิตและทรัพย์สินของผู้อื่น    ย่อมก่อผลร้ายต่อผู้อื่นในสังคมอยู่เป็นประจำ  ทั้งนี้เพราะพวกเขาไม่เคยศึกษาและลงมือปฏิบัติธรรมตามมรรคมีองค์ ๘  ตามคำสอนของพระพุทธเจ้า   จึงมองไม่เห็นชีวิตหลังความตาย กล่าวคือ เมื่อตายไปแล้ว   ชีวิตของสัตว์น้อยใหญ่ดับสูญเฉพาะร่างกายเท่านั้น  ส่งนจิตของมนุษย์ ก็จะออกจากร่างกลายเป็นวิญญาณ  ไปเกิดในภพภูมิอื่นต่อไป   ตามคำสอนของพระพุทธเจ้า  เมื่อผู้ใด กระทำต่อผู้อื่นด้วยกายสุจริต     วจีสุจริต และมโนกรรมสุจริต  วิญญาณ วิญญาณก็ไปเกิดในสุคติ คือภูมิ ดังนั้น พวกเขาจึงไม่สามารถใช้เหตุผล    ซึ่งเป็นเครื่องมือของนักตรรกะ   นักปรัชญาใช้ในการอธิบายความจริงที่เกิดขึ้นในชีวิตได้อย่างสมเหตุสมผล             เมื่อพวกเขามีหน้าที่เป็น นักบวช  นักปกครอง  นักการค้า  นักเกษตรกร  มักจะแสดงความคิดเห็นเรื่องราวของเหตุการณ์ทางสังคมที่เกิดขึ้น       มนุษย์กระทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งลงไป จิตใจของมนุษย์จะรับรู้เหตุการณ์เหล่านั้น  และบันทึกไว้เป็นข้อมูลทางอารมณ์ของการกระทำของตน เช่น  การฆาตกรรม  การลักทรัพย์    การประพฤติผิดในกาม  การดูหมิ่นผู้อื่น  การดื่มแอลกอฮอล์และการเสพยา เป็นต้น       แม้ว่ามนุษย์จะประสบกับเหตุการณ์เหล่านี้โดยตรง  แต่เมื่ออายตนะภายในร่างกายมนุษย์              มีความสามารถจำกัดในการรับรู้เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในชีวิต             มนุษย์มักจะมีอคติต่อผู้อื่นเนื่องจากความไม่รู้   ความกลัว    ความเกลียดชังและความรัก    เป็นต้น  

                เมื่อชีวิตของพวกเขาเต็มไปด้วยความมืดมน     พวกเขามักจะแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง  ตามปฏิภาณของตนเองตามหลักเหตุผล หรือคาดคะเนความจริงจากสิ่งที่ได้ยินมานั้น    การใช้เหตุผลของผู้คนทั่วโลกในการอธิบายความจริงของเรื่องใดเรื่องหนึ่งบางครั้งพวกเขาใช้เหตุผลเพื่เออธิบายความจริงอย่างถูกต้อง  บางครั้งพวกเขาใช้เหตุผล   เพื่ออธิบายความจริงอย่างผิด  ๆ  บางครั้งพวกเขาใช้เหตุผลเพื่ออธิบายความจริงในลักษณะเช่นนี้    และบางครั้งพวกเขาก็ใช้เหตุผลเพื่อความอธิบายความจริงในลักษณะเช่นนั้น    เมื่อเหตุผลของคำตอบยังคงคลุมเครือและไม่ชัดเจน    เนื่องจากความไม่รู้พวกเขาจึงตัดสินใจผิดพลาดโดยหลงเชื่อมิจฉาชีพ      ก่อให้เกิดความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สินของตนเองและผู้อื่น      คิดเป็นมูลค่านับแสนล้านบาทต่อปี       รัฐบาลของแต่ละประเทศต้องเก็บภาษีจากประชาชนเพื่อชดเชยความเสียหายในรูปแบบต่าง  ๆ  ที่เกิดขึ้นกับพวกเขา         เพื่อบรรเทาทุกข์ทรมานที่เกิดขึ้นในชีวิตของพวกเขาเป็นต้น   

                   การพัฒนาระบบการศึกษาไทยในปัจจุบัน  ในโลกยุคใหม่ที่เต็มไปด้วยการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว      เทคโนโลยี่คอมพิวเตอร์และอินเตอร์เน็ตที่ล้ำสมัย และความท้าทายต่อปัญหาใหม่ ๆ การศึกษาไม่ได้เป็นเพียงเรื่องของวิธีการสอนแบบเดิมๆ    เท่านั้น แต่ยังเป็นเรื่องของความสำคัญในการเตรียมความพร้อมคนรุ่นใหม่ให้รับมือกับโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วอีกด้วย       โลกต้องการบุคคลากรที่มีทักษะความคิดสร้างสรรค์และมีศักยภาพในการทำงานเพื่อแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ที่ผ่านเข้ามาในชีวิตได้        นี่คือรากฐานสำคัญของประเทศไทยในการสร้างพลเมืองที่มีคุณภาพ     ขับเคลื่อนประเทศสู่ความก้าวหน้าที่ยั่งยืนและปรับตัวให้เข้ากับแนวคิดที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลาของผู้คนทั่วโลกผ่านการเรียนรู้ออนไลน์        และการนำความรู้นั้นไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้   

                  เมื่อประชาชนมีอายตนะภายในถูกจำกัดในการรับรู้ข่าวสารบ้านเมืองที่เกิดปัญหาขึ้น      และจิตใจของพวกเขามักลำเอียงเข้าข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง        ชีวิตของประชาชนในประเทศจึงเต็มไปด้วยความมืดมน และขาดความหวังที่จะมีชีวิตที่ดีกว่าเดิมคนเหล่านี้จึงขาดปัญญาเข้าใจเหตุการณ์ทางการเมือง    เศรษฐกิจ  ศาสนา และการทำสงครามปกป้องประเทศ            พวกเขาจึงไม่สามารถใช้เหตุผลในการอธิบายความจริงของสถานการณ์    ที่เกิดขึ้นในประเทศได้อย่างสมเหตุสมผล  แนวทางในการแก้ไขปัญหาหรือความทุกข์ที่เกิดขึ้นนั้น     ตามคำสอนของพระพุทธเจ้า      รัฐบาลทั่วโลกจึงได้จัดตั้งสถานบันการศึกษาและสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศขึ้น    เมื่อรัฐบาลตระหนักถึงปัญหาของประชาชนได้แสดงความคิดเห็นในปัญหาที่เกิดขึ้น      และสะท้อนความคิดเห็นของพวกเขาในสื่อสังคมออนไลน์          จึงเป็นหน้าที่ของรัฐบาลจะต้องศึกษาปัญหาที่เกิดขึ้นเหล่านั้น   โดยรัฐบาลยังไม่เชื่อทันที่ควรสงสัยไว้ก่อน       จนกว่าเจ้าหน้าที่จะได้ตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมพยานหลักฐานต่าง  ๆ      เมื่อมีหลักฐานเพียงพอก็นำหลักฐาน  เป็นข้อมูลในการวิเคราะห์    โดยการอนุมานความรู้หรือคาดคะเนความจริงตามหลักเหตุผลเพื่อพิสูจน์ความจริงของปัญหานั้น  ๆ    โดยการใช้เหตุผล         ซึ่งเป็นเครื่องมือของนักปรัชญาในการอธิบายความจริงในปัญหาเหล่านั้นได้อย่างสมเหตุสมผลเพื่อแก้ไขปัญหาสังคมในประเทศที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลาได้อย่างทันทวงที         

               ตั้งแต่ยุคความเชื่อในศาสนาพราหมณ์ที่พราหมณ์บางคนในยุคนั้นเป็นนักตรรกะ เป็นนักปรัชญา     สามารถใช้เหตุผลในการอธิบายความจริงของเรื่องการมีอยู่ของเหล่าเทพ          และสามารถสื่อสารกับเทพเจ้าด้วยการบูชายัญ  เพื่อให้ช่วยบรรลุความสำเร็จในสิ่งที่ปรารถนา แต่เมือความเชื่อในเทพเจ้าเหล่านั้น       กลายเป็นปัญหาทางการเมืองเมื่อพวกพราหมณ์พยายามปกป้องผลประโยชน์ไปจากการบูชาเทพเจ้าของตนและรักษาความมั่นคงทางการเมืองของพวกตน     พวกเขาออกกฎหมายวรรณะเพื่อจำกัดสิทธิ    หน้าที่ของพวกดราวิเดียน ซึ่งเคยเป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตยในดินแดนอนุทวีปมาก่อน            จนกลายเป็นยุคมืดมนของมนุษย์ทั่วโลก     

               จนถึงยุคความจริงของพระพุทธศาสนา        เป็นยุคแห่งการแสวงหาความจริงจากความสงสัยของการมีอยู่ของเทพเจ้า เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะทรงเห็นชาวอนุทวีปถูกลงโทษโดยพระพรหม          ที่เรียกว่า "พรหมทัณฑ์"   พวกเขาถูกขับไล่ออกจากสังคมตลอดชีวิต และไม่อาจกลับคืนสู่สถานเดิมในสังคมได้        ต้องใช้ชีวิตอยู่ข้างถนนตลอดชีวิต  เป็นต้น

              ยุคปรัชญาตะวันตก            เมื่อพระเจ้าอโศกมหาราชทรงส่งพระธรรมทูตแห่งราชอาณาจักรโมริยะ    ไปเผยแพร่พระพุทธศาสนาในโลกตะวันตก   รวมทั้งพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราชได้นำนักบวชแห่งชมพูทวีปกลับมายังมาซิโดเนียด้วย        เพื่อปรึกษาปัญหาชีวิต  ทำให้คำสอนของพระพุทธเจ้ามาเผยแผ่พระพุทธศาสนาในยุโรป และนักบวชในโลกตะวันตกใช้คำสอนของพระพุทธศาสนา ไปบูรณาการกับปรัชญาตะวันตก         ทำให้ปรัชญาตะวันตกยิ่งใหญ่ด้วยการให้เหตุผลอธิบายความจริงถึงการมีอยู่ของเทพเจ้า    

              และยุควิทยาศาสตร์สมัยใหม่ในแก้ปัญหาข้อจำกัดในการรับรู้ของมนุษย์โดยใช้เครื่องมือทางวิทยาศาสตร์        เข้ามาช่วยตรวจสอบข้อเท็จจริง       และรวบรวมข้อมูลบนแพลตฟอร์มอินเตอร์เน็ต    เพราะนักวิทยาศาสตร์ได้พัฒนาเนื้อหาทางวิทยาศาสตร์      จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสและสั่งสมความรู้ไว้ในจิตใจเมื่อนักวิทยาศาสตร์ได้ยินความเห็นเกี่ยวกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง พวกเขาจะไม่เชื่อความเห็นทันที  ก็จะสงสัยเสียก่อนจนกว่าจะได้ตรวจสอบข้อเท็จจริง    และใช้เครื่องมือทางวิทยาศาสตร์ในการรวมรวมหลักฐาน  เมื่อมีหลักฐานเพียงพอแล้ว  ก็ใช้เป็นข้อมูลในการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้   จากหลักฐานต่าง ๆ  เพื่อหาเหตุผลในการพิสูจน์ความจริงของคำตอบในเรื่องนั้น ๆ  

             เพราะมนุษย์มีข้อจำกัดในการรับรู้สิ่งมีชีวิตที่เล็กที่สุดที่อยู่นอกเหนือการรับรู้ทางประสาทสัมผัส  หรือวัตถุที่อยู่นอกเหนือการรับรู้ทางประสาทสัมผัส เช่น ดวงฤกษ์ที่ล่องลอยอยู่ในหลุมดำ  นักวิทยาศาสตร์จึงต้องสร้างกล้องโทรทรรศน์ขึ้นดูดวงเคราะห์เช่น      ดาวอังคาร ดาวพูลโต เป็นต้น       ส่วนเชื้อโรคที่เล็กที่สุดที่ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า         จะต้องใช้กล้องจุลทรรศน์ขยายเชื้อโรคนั้นให้มีขนาดใหญ่ขึ้น  เพื่อตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานต่าง  ๆ  มาวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้จากหลักฐานต่าง   ๆ   เพื่อหาเหตุผลมาอธิบายความจริงของคำตอบให้รู้ว่าเป็นเชื่อโรคชนิดใด 

                 หรือนักภูมิศาสตร์ได้สร้างแผนที่โลกของกูเกิลขึ้นมา   เพื่อระบุตำแหน่งของเมืองสังเวชนียสถานทั้ง ๔ แห่งอย่างชัดเจน     ซึ่งอยู่ห่างจากประเทศไทยหลายพันกิโลเมตร       และอยู่นอกเหนือขอบเขตการรับรู้ของอายตนะภายในร่างกายมนุษย์        ในปัจจุบัน ผู้คนทั่วโลกสามารถใช้คอมพิวเตอร์   โทรศัพท์มือถือและอุปกรณ์สื่อสารอื่น ๆ  เพื่อเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ ที่ผู้คนต้องการรู้ผ่านอินเตอร์เน็ต   ดังนั้นอินเตอร์เน็ตจึงเป็นคลังข้อมูลขนาดใหญ่  และมีการพัฒนานวัตกรรมใหม่ ๆ โดยเฉพาะการสร้างแพลตฟอร์มอินเตอร์เน็ต      เพื่อให้คนทั่วโลกสามารถแบ่งปันความรู้ของตนบนอินเตอร์เน็ต      และให้ผู้คนทั่วโลกมีโอกาสเรียนรู้บนแพลตฟอร์มอินเตอร์เน็ต     โดยไม่ต้องเสียเวลาและไม่ต้องเดินทางไปศึกษาที่สถาบันการศึกษาอีกต่อไป  

             การใช้แพลตฟอร์มอินเตอร์เน็ตเป็นพื้นที่ทำงานแทนการไปที่ออฟฟิต  ทำธุรกรรมทางการเงิน    และเรียนออนไลน์จากที่บ้าน    เมื่อโลกเปลี่ยนแปลงตามอารยธรรมที่มนุษย์สร้างขึ้น    วิถีชีวิตก็เปลี่ยนไปด้วย  ทำให้ผู้คนมีเวลาศึกษาค้นคว้าสิ่งที่ตนอยากรู้   แสวงหาความรู้ในเรื่องนั้น  ๆ  ด้วยการสืบเสาะหาข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐาน     เช่นพยานอกสาร   พยานบุคคล   พยานวัตถุ และหลักฐานดิจิทัล    เป็นต้นเมื่อมีหลักฐานเพียงพอ  ก็จะใช้หลักฐานเหล่านั้น       เป็นข้อมูลในการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้ หรือคาดคะเนความจริง     เพื่อพิสูจน์ความจริงของคำตอบในเรื่องนั้น ๆ     โดยการใช้เหตุผลซึ่งเป็นเครื่องมือของนักปรัชญาในการอธิบายความจริงของเรื่องนั้นอย่างสมเหตุสมผล  และเผยแผ่ความจริงของเรื่องนั้น     บนโซเชียลมีเดียทั้งในรูปแบบภาพนิ่ง  วีดีโอและบทความวิชาการ   หรือข่าวสารบนโซเชียลมีเดีย  ให้ผู้อื่นได้เรียนรู้และเข้าใจ เพื่อประโยชน์ในการดำรงชีวิต  และบางแอปพลิเคชั่น ก็สามารถสร้างรายได้ให้กับตนเองได้อีกด้วย   อย่างไรก็ตามการศึกษาในระบบการศึกษาของชาติยังคงมีความจำเป็นสำหรับคนยุคใหม่  แม้ว่าโลกจะเปลี่ยนไปด้วยเทคโนโลยี่คอมพิวเตอร์    และอินเตอร์เน็ตก็ตาม  ตราบใดที่ทุกคนมีโทรศัพท์มือก็สามารถเข้าถึงความรู้ได้อย่างง่ายดาย       

             บางคนอาจคิดว่าการเรียนในมหาวิทยาลัยไม่จำเป็นอีกต่อไป  เพราะสามารถสร้างรายได้ผ่านแอพพลิเคชั่นต่าง ๆ      บนอินเตอร์เน็ต  สามารถศึกษาค้นคว้าได้ด้วยตนเองและหลายคนเห็นว่า  ไม่จำเป็นต้องเรียนต่อในมหาวิทยาลัยอีกต่อไป            การศึกษาในระดับปริญญาตรี ปริญญาโทและปริญญาเอก               แม้จะมีใบปริญญาบัตรที่แสดงถึงมาตรฐานความรู้ที่สั่งสมไว้ในจิตใจของบัณฑิตแต่ละคน    แต่เป็นเพียงการศึกษาค้นคว้าหาความรู้      เพื่อสั่งสมความรู้ทางอารมณ์ไว้ในจิตใจของบัณฑิตแต่ละคนที่สำเร็จการศึกษาจากมหาวิทยาลัยเท่านั้น  

  แต่ก็ไม่มีประโยชน์อะไร จนกว่าบัณฑิตจะประยุกต์ความรู้ไปทำงาน หารายได้ให้ตนเองในหน่วยงานราชการ ภาคเอกชนหรือธุรกิจเอกชนหากสำเร็จการศึกษาแล้วไม่มีงานทำ ก็เท่ากับการลงทุนด้านการศึกษาที่ไม่สร้างรายได้ ดังนั้น  เมื่อข้อเท็จจริงของการศึกษาคือการลงทุนอย่างหนึ่ง หากไม่คุ้มกับเงินลงทุนและเวลาที่ใช้ไป   การลงทุนต่อไปก็ไม่มีประโยชน์ แต่ในขณะเดียวกัน การลงทุนในธุรกิจที่ไม่มีการศึกษานั้น ก็เป็นเรื่องอันตราย เพราะต้องใช้เวลาในการลองผิดลองถูก ก่อนทำสิ่งที่ถูกต้องและยังสิ้นเปลืองเงินอีกด้วย 

        ตัวอย่างเช่น เจ้าชายสิทธัตถะทรงตัดสินพระทัยสละวรรณะกษัตริย์ที่พระองค์ประสูติมา ทรงเสียสิทธิและหน้าที่ของการปกครองแคว้นสักกะ  พระองค์ทรงเสด็จออกผนวชเป็นพระโพธิสัตว์  เพื่อแสวงหาสัจธรรมของชีวิตและพิสูจน์ว่า   พระพรหมไม่ได้สร้างมนุษย์จากพระวรกายของพระองค์เองและไม่ได้สร้างวรรณะ    ให้กับมนุษย์ทุกคนที่พระองค์สร้างขึ้นทำงานตามหน้าที่ของวรรณะที่ตนเกิดมา ทรงใช้เวลาหลายปีในการค้นพบแนวทางปฏิบัติตามอริยมรรคมีองค์ ๘ จนกระทั่งพระองค์ตรัสรู้ว่า มนุษย์เกิดจากการปฏิสนธิวิญญาณในครรภ์มารดา    พระพรหมไม่ได้สร้างมนุษย์ขึ้นมาตามคำสอนของพราหมณ์แต่อย่างใด  

        ในการเขียนปรัชญาในดินแดนพุทธภูมิเกี่ยวกับความจริงของมนุษย์ โลก จักรวาล  ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติและเหตุการณ์ทางสังคม และข้อพิสูจน์การมีอยู่ของเทพเจ้า เป็นต้น ถือว่าเป็นปัญหาความจริงที่น่าสงสัยและควรศึกษาค้นคว้าหาความรู้  เพราะมนุษย์มีธรรมชาติที่มีอายตนะภายในร่างกายในการรับรู้สิ่งเหล่านี้     อย่างจำกัดและมักมีอคติต่อผู้อื่นด้วยความไม่รู้ของตนเอง ทำให้ชีวิตมนุษย์เต็มไปด้วยความมืดมน  จึงไม่สามารถคิดโดยใช้เหตุผลอธิบายความจริงของเรื่องใดเรื่องหนึ่งอย่างสมเหตุสมผลได้ มนุษย์จำเป็นต้องศึกษาที่มาของความรู้ของมนุษย์    องค์ประกอบของความรู้ของมนุษย์  วิธีการแสวงหาความรู้ที่เป็นสากลที่ทุกคนสามารถนำไปใช้ได้       และได้ผล อย่างเดียวกัน  จำเป็นต้องสร้างประเด็นที่น่าสงสัยและต้องการศึกษาโดยตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมพยานหลักฐานต่าง ๆ  เมื่อมีหลักฐานเพียงพอแล้ว ก็ใช้เป็นข้อมูลเพื่อวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้จากหลักฐานให้ได้ข้อเท็จจริงที่ชัดเจนที่สุด          และเป็นที่ยอมรับของนักวิชาการรอบด้าน เราจะรับฟังหลักฐานจากแหล่งความรู้ในพระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณ    อรรถกถา เพียงแค่นี้หลักฐานไม่เพียงพอ เป็นต้น นักปรัชญาพิจารณาน้ำหนักของเหตุผลจากการวิเคราะห์หลักฐานพระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณ  และอรรถกถานั้นยังไม่เพียงพอ ที่จะยืนยันความจริงของคำตอบในเรื่องนั้น ๆ ได้  จำเป็นต้องมีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์มาตรวจสอบข้อเท็จจริงของคำตอบให้ชัดเจนยิ่งขึ้น   ในการเขียนปรัชญาแดนพุทธภูมินี้ผู้เขียนต้องสอบสวนข้อเท็จจริงและรวบรวมพยานหลักฐาน เช่น พยานบุคคล พยานวัตถุของพุทธสถานในดินแดนต่าง ๆ และหลักฐานทางเอกสารดิจิทัลเพื่อเป็นข้อมูลในการวิเคราะห์หาเหตุผล เพื่อพิสูจน์ความจริงของคำตอบนั้น การค้นพบเอกสารจาริกแสวงบุญของนักบวชชาวจีน  หนังสือหลายเล่มเกี่ยวข้องกับยุคหลังพุทธกาล   และการแสวงบุญในยุคปัจจุบันทำให้พุทธศาสนาของเรากลับมามีชีวิตอีกครั้ง          ส่วนหลักฐานของเอกสารดิจิทัล เช่น แผนที่โลกกูเกิลนั้นเป็นประโยชน์ในการค้นหาอาณาจักรโบราณเมื่อ ๒๕๐๐ ปีที่แล้ว โดยไม่ต้องเดินทางไปสู่อาณาจักรโบราณนั้นอีกเพียงแค่ดูข้อมูลจากภาพถ่ายดาวเทียม ทำให้การวิเคราะห์แม่นยำยิ่งขึ้น ดังนั้น เมื่อโลกรุ่งเรืองด้วยวิทยาศาสตร์เทคโนโลยี่ การศึกษาในด้านคอมพิวเตอร์และอินเตอรเน็ต จึงจำเป็นต้องเข้าถึงคุณค่าสูงสุด ที่มนุษย์สร้างขึ้นมาเพื่อตอบสนองต่อชีวิตสมัยใหม่ เป็นต้น