บทนำ ปรัชญาเป็นความรู้ของมนุษย์ในพระไตรปิฎก

  Introduction :  Philosophy is human knowledge in the Tripitaka.

บทนำ ปรัชญาเป็นความรู้ของมนุษย์  

          ตามหลักสูตรของมหาวิทยาลัยหลายแห่งทั่วโลก     ปรัชญาเป็นวิชาพื้นฐานสำหรับนักศึกษาปีแรกในทุกมหาวิทยาลัย      แต่มหาวิทยาลัยบางแห่งสอนปรัชญาเป็นวิชาเลือก     หลังจากที่นักศึกษาได้ฟังการบรรยายเนื้อหาปรัชญาเบื้องต้นจากอาจารย์ในห้องเรียนและการอ่านหนังสือเรียน จิตใจของพวกเขาจะเก็บหลักฐานทางอารมณ์ไว้ในจิตใจของพวกเขา  แต่ธรรมชาติของจิตใจของผู้เรียน    นอกจากมีหน้าที่รับรู้และเก็บหลักฐานทางอารมณ์ไว้เป็นสัญญาไว้ในใจแล้ว         จิตใจมนุษย์ยังมีหน้าที่เป็นนักคิดอีกด้วย     เมื่อรู้สิ่งใดแล้ว    ก็จะคิดจากสิ่งนั้น    ตัวอย่างเช่น เมื่อผู้เรียนได้ยินข้อเท็จจริงเกี่ยวกับมนุษย์       โลก ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติและการมีอยู่ของเทพเจ้า เป็นต้น    จากการบรรยายของอาจารย์ในห้องเรียนและอ่านหนังสือเรียนปรัชญาเบื้องต้น  จิตใจของผู้เรียนได้รับรู้ก็จะเก็บหลักฐานทางอารมณ์ดังกล่าวไว้ในจิตใจของตนเอง   เมื่อวิเคราะหลักฐานทางอารมณ์โดยอนุมานความรู้    เพื่อหาเหตุผลมาอธิบายความจริงของคำตอบแล้ว แต่ผลการวิเคราะห์หลักฐานต่าง ๆ   เพื่อหาเหตุผลมาพิสูจน์ความจริงของคำตอบนั้น เรื่องราวปรากฏเป็นภาพในใจของผู้เรียนนั้น ยังไม่ชัดเจนว่าปรัชญาเกิดขึ้นได้อย่างไร? เป็นเรื่องที่นักปรัชญาจะต้องแสวงหาความรู้ต่อไป 

             เมื่อปรัชญา      พุทธศาสนา และวิทยาศาสตร์ล้วนเป็นความรู้ของมนุษย์  ทั้งสามวิชามีต้นกำเนิดของความรู้จากอะไร?  องค์ประกอบความรู้มีอะไรบ้าง ?      วิธีพิจารณาความจริงของความรู้นั้นแตกต่างกันอย่างไร ?    และความสมเหตุผลของความรู้ทั้งสามวิชานั้นเป็นอย่างไร ?  ความรู้ในสาขาเหล่านี้สามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างไร ? หลังสำเร็จการศึกษาในวิชาเหล่านี้      ไปประกอบอาชีพอะไรได้บ้าง ? คำถามทั้งหมดนี้        ทำให้เกิดปัญหาว่าปรัชญา พระพุทธศาสนาและวิทยาศาสตร์เป็นวิชาที่น่าสนใจที่เราควรศึกษาหรือไม่?      เพราะเมื่อนักศึกษาเรียนปรัชญายังไม่เข้าใจในเนื้อหา           พวกเขาจึงไม่เห็นประโยชน์ของปรัชญาอย่างแน่นอน     ปัจจุบันประเทศไทยมีนักศึกษาหลักสูตรปรัชญาไม่มากนัก  เมื่อปรัชญาเป็นวิชาบังคับที่นักศึกษาต้องเรียน  นักศึกษาในมหาวิทยาลัยทุกแห่งมักจะตั้งคำถามในหมู่นักศึกษา  และแบ่งปันปัญหาในเว็บไซต์ต่าง ๆ ว่า     "ทำไมต้องเรียนปรัชญา  ?" เมื่อผู้เขียนได้ทราบข้อเท็จจริงในเรื่องนี้ ก็เกิดความสงสัยว่า "อาจารย์จัดการเรียนการสอนปรัชญาอย่างไร?  เมื่อถ่ายทอดเนื้อหาปรัชญาให้นักศึกษาทราบ     แต่ผู้เรียนไม่มีความรู้และความเข้าใจในเนื้อหาของปรัชญานั้น แล้วใครเป็นต้นเหตุของปัญหา? "อาจเป็นเพราะอาจารย์ที่ให้ความรู้เชิงปรัชญา        ไม่เข้าใจกระบวนการพิจารณาความจริงเชิงปรัชญา  หรือนักศึกษาไม่ได้ตั้งใจเรียนปรัชญาจึงไม่เข้าใจแนวคิดของนักปรัชญา     หรือกระบวนการพิจารณาความจริงจากการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้จากหลักฐานต่าง ๆ     เพื่อหาเหตุผลมาพิสูจน์ความจริงของคำตอบในเรื่องนั้น    

              เมื่อผู้เรียนยังไม่เข้าใจที่มาของความรู้ปรัชญา   ลักษณะของความรู้ปรัชญา  วิธีการแสวงหาความรู้ของปรัชญา และความสมเหตุสมผลของความรู้ปรัชญา  ก็ไม่สามารถตอบปัญหาที่ว่า "เราจะรู้ได้อย่างไรว่าความรู้ใดของเราเป็นจริงหรือความรู้ใดเท็จ?         เพื่อให้สามารถนำความรู้ทางปรัชญาในชีวิตประจำวันได้              ซึ่งสอดคล้องกับการที่นักวิชาการสมัยใหม่ถือว่า     ปรัชญาเป็นมารดาแห่งศาสตร์ทั้งปวงโดยวิชาการศึกษาสมัยใหม่ทั้งหมดแยกเนื้อหาทางวิชาการออกจากปรัชญาเพื่อสร้างหลักสูตรใหม่ทั้งหมด   โดยการนำกระบวนพิจารณาความจริงทางปรัชญาไป    ใช้วิเคราะห์โดยการอนุมานความรู้จากหลักฐานต่าง ๆ เพื่อหาเหตุผลอธิบายความจริงทางปรัชญา  ไปใช้ในหลักสูตรใหม่ของตนด้วย     ดังนั้น  เมื่อโครงสร้างความรู้ของปรัชญาประกอบด้วยนักคิดที่เรียกว่า  "นักปรัชญา"      วิธีพิจารณาความจริงของปรัชญา ก็คือตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานต่าง ๆ      มาวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้จากหลักฐาน   และหาเหตุผลมาอธิบายความจริงของคำตอบในเรื่องนั้น   

           เมื่อโครงสร้างความรู้ของปรัชญาเป็นเช่นนี้ วิทยาศาสตร์ที่แยกออกจากปรัชญา        เพื่อจัดทำหลักสูตรใหม่ขึ้นมาก็จะนำกระบวนการพิจารณาความจริงของปรัชญา่ไปใช้วิเคราะห์หลักฐานต่าง ๆ         เพื่อหาเหตุผลอธิบายความจริง         ซึ่งเป็นความรู้ในหลักสูตรของตนเองด้วยซึ่งเป็นวิธีแสวงหาความรู้   ที่มีความเป็นสากลที่ทุกศาสตร์สามารถนำไปใช้ในศาสตร์ของตนเองได้    เหตุผลที่นักศึกษาสมัยใหม่ไม่สนใจเรียนปรัชญานั้น        น่าจะมีสาเหตุทีอาจารย์ผู้สอนไม่เข้าใจโครงสร้างทางปรัชญาไม่เข้าใจจุดประสงค์ของการเรียนปรัชญา ที่นิสิตต้องศึกษาแนวคิดของนักปรัชญาตามเนื้อหาที่กำหนดไว้ในหลักสูตร      เช่น โลก มนุษย์ และเทพเจ้า เป็นต้น เราจะนำแนวคิดของนักปรัชญามาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างไร?  ถ้าอาจารย์ไม่สามารถให้คำตอบได้ ก็จะกลายเป็นปัญหาในการจัดการศึกษา   ที่สอนให้นักศึกษาเรียนรู้ เพื่อสั่งสมความรู้ไว้ในจิตใจ        และบัณฑิตสำเร็จการศึกษาตามหลักสูตรปรัชญาแล้ว  ไม่สามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ทำงานในหน่วยงานใดเลย    นอกจากเป็นอาจารย์มหาวิทยาลัยแล้วมีองค์กรใดบ้างที่ต้องการบัณฑิตสาขาปรัชญามาทำงาน?    เมื่อมองอนาคตของการทำงานเป็นลูกจ้าง     เราเห็นแต่ความมืดมนของชีวิต เพราะไม่รู้ว่าหน่วยงานไหน ต้องการผู้สำเร็จการศึกษาในสาขาปรัชญาในการทำงาน    เป็นต้น  

               การเขียนปรัชญาพุทธภูมิ เมื่อผู้เขียนศึกษาหลักฐานในตำราปรัชญาหลายเล่มเกี่ยวกับโครงสร้างความรู้ของปรัชญา  ก็ไม่มีหลักฐานว่าองค์ประกอบของปรัชญานั้นคืออะไร? แต่ผู้เขียนชอบแสวงหาความรู้เกี่ยวกับปรัชญาต่อไป    โดยตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานจากเอกสารในตำราเรียนและเว็บไซต์ต่าง ๆ       เพื่อใช้หลักฐานในการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้   เพื่อหาเหตุผลในการพิสูจน์ความจริงของคำตอบเกี่ยวกับปรัชญาให้ชัดเจนยิ่งขึ้น     ดังนั้น เมื่อผู้เขียนตำราเรียนปรัชญาผู้เขียนได้ยินข้อเท็จจริงเบื้องต้นว่า เป็นความรู้ของมนุษย์ที่เกิดขึ้นจากความสงสัยของมนุษย์        เมื่อได้ยินข้อเท็จจริงในเรื่องใดแล้ว ตามหลักวิชาการทางปรัชญานั้น   อย่าเชื่อข้อเ้ท็จจริงทันทีว่าเป็นความจริงจนกว่าจะตรวจสอบข้อเท็จจริง    และรวบรวมพยานหลักฐานพิสูจน์ความจริงในเรื่องนั้น เป็นต้น

              เมื่อผู้เขียนศึกษาหลักฐานในพระไตรปิฎกมหาจุฬา ฯ และได้ฟังข้อเท็จจริงเบื้องต้นว่า  ความจริงของ"ชีวิตมนุษย์"        ตามคำสอนของพระพุทธเจ้า ที่เรียกว่า"ขันธ์ ๕"      เกิดจากปัจจัยทางร่างกายและจิตใจที่ปฏิสนธิในครรภ์มารดา         และจิตใช้อวัยวะอินทรีย์ทั้ง ๖ ของร่างกายเกี่ยวสัมพันธ์กับปรากฏการณ์ทางธรรมชาติและสังคม    ซึ่งเป็นกฎธรรมชาติที่จิตใจมนุษย์จะต้องรับรู้  (วิญญาณ)     อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้และจิตใจก็รวบรวมหลักฐานของปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ และสังคมเป็นข้อมูลทางอารมณ์เก็บไว้ในจิตใจ   จิตใจมนุษย์โดยธรรมชาติเป็นผู้คิดหรือการวิเคราะห์ข้อมูลอย่างมีเหตุผล  ซึ่งยืนยันความจริงของคำตอบเกี่ยวกับสาเหตุที่เกิดเรื่องนั้น       หากผลการวิเคราะห์ยังไม่พบสาเหตุของเรื่องที่เกิดขึ้นก็จำเป็นต้องหาหลักฐานเพิ่มเติม เมื่อวิเคราะห์เพื่อหาสาเหตุ        ก็จะกลายเป็นความรู้ที่แท้จริงและจิตใจมนุษย์ก็เก็บความรู้เป็นสัญญาไว้ในใจของตน          ดังนั้นมนุษย์จึงมีแนวโน้มตามธรรมชาติที่จะค้นหาหลักฐานเพื่อพิสูจน์ว่าสิ่งต่าง ๆ        เป็นเช่นนั้นมีความเป็นมาอย่างไร ?  เป็นต้นตัวอย่างเช่น

 

    -มนุษย์และงูยักษ์เป็นสัตว์กินเนื้อ เมื่องูเจอคนมันจะฆ่าคนเพื่อเป็นอาหาร เมื่อคนรู้แล้ว ก็จะคิดหาทางเอาตัวรอดจากการถูกงูฆ่าตายด้วยการรวบรวมหลักฐานทางอารมณ์มาวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้เพื่อหาเหตุผลมาอธิบายเพื่อตัดสินใจในการเอาตัวรอดจากถูกงูกัดตาย และเป็นความรู้สั่งสมอยู่ในจิตใจของตนเอง  ดังนั้นการรู้วิธีเอาตัวรอดจากถูกงูกัดตาย จึงเป็นความรู้จากประสบการณ์ชีวิตที่มนุษย์รับรู้ผ่านประสาทสัมผัสของตนเองและสั่งสมอยู่ในจิตเพื่อเรียนรู้วิธีเอาตัวรอดจากการถูกงูฆ่านับเป็นความรู้อย่างหนึ่งของมนุษย์

  

        -การไปเที่ยวทะเล เมื่อชีวิตมนุษย์มีอวัยวะอินทรีย์ทั้ง ๖ เชื่อมต่อกับทะเลที่สงบ       ไม่มีคลื่นวิ่งเข้าหาฝั่ง แต่ท้องฟ้ามืดตรึ้มอยู่ครู่หนึ่ง และมีคลื่นใหญ่วิ่งเข้ามาใกล้ชายฝั่งอย่างรุนแรงอย่างเห็นได้ชัด  ทำลายทุกสิ่งที่ขวางหน้ามัน ความเชื่อมโยงของชีวิตกับปรากฎการณ์คลื่นทะเลนั้น มนุษย์รวบรวมหลักฐานทางอารมณ   มาวิเคราะห์โดยคาดคะเนความรู้  เพื่อหาเหตุผลอธิบายข้อเท็จจริงของคำตอบในเรื่องนี้ว่า แต่พยานหลักฐานไม่เพียงพอที่อธิบายความจริงว่าปรากฏการณ์คลื่นใหญ่ในทะเล มีความเป็นอย่างไร?  เก็บเป็นหลักฐานของอารมณ์ข้อมูล  เป็นความรู้จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสที่มนุษย์ควรแก่การเรียนรู้และคิดหาวิธีเอาตัวรอดเช่นกัน,

  

        -การเดินทางไปต่างประเทศได้พบปะชาวต่างชาติที่สนใจออกเดท แต่ไม่มีความรู้พื้นฐานว่าเป็นใครและมาจากไหน จะเป็นคนดีหรือคนชั่วกันแน่  เราไม่รู้เพราะเราไม่เคยรู้จักกันมาก่อน  และมนุษย์มักจะไม่เปิดเผยธาตุแท้ให้ผู้อื่นรู้ในการสนทนา พวกเขาจะรู้ธรรมชาติที่แท้จริงและจุดประสงค์ของการสร้างความสัมพันธ์นั้น เว้นแต่พวกเขาจะอย่างใกล้ชิดว่าจริงใจ หรือเพื่อจุดประสงค์อื่นเท่านั้น   เป็นความรู้จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัส ที่มนุษย์ควรเรียนรู้และคิดหาทางเอาตัวรอดด้วย,

  

    -การทำงานเป็นข้าราชการในหน่วยงานของรัฐในประเทศไทย  เขาจะศรัทธาในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขหรือไม่?จะต้องรวบรวมหลักฐานจากผู้ที่แสดงความคิดเห็นบนโซเชียลเน็ตเวิร์ก เพราะมนุษย์มักซ่อนกิเลสไว้ในใจ   จะไม่แสดงออกผ่านการกระทำ คำพูด และเจตนาที่ซ่อนอยู่ในใจ  เราต้องใช้เวลาในการเรียนรู้ตัวตนที่ชัดเจน  เป็นความรู้จากประสบการณ์ชีวิตผ่านกระสาทสัมผัสของตน ที่มนุษย์ควรเรียนรู้เช่นกัน

      ดังนั้นความรู้ของมนุษย์มีบ่อเกิดความรู้มาจาก ๑. การเรียนรู้ผ่านระบบการศึกษาของประเทศ   ๒. การเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ชีวิตจากประสาทสัมผัสของมนุษย์     เราสามารถอธิบายความรู้แต่ละประเภทได้ดังนี้ 

 

        ๑. การเรียนรู้ผ่านระบบการศึกษาของประเทศ เมื่อมนุษย์เข้าสู่ยุคศิวิไลซ์    เพราะมนุษย์พัฒนาศักยภาพชีวิตจนสามารถสร้างอารยธรรมของตนเองผ่านระบบการศึกษา  ที่จัดโดยรัฐบาลของแต่ละประเทศ ที่จัดการเรียนการสอนในห้องเรียนของมหาวิทยาลัยโรงเรียนและ วิทยาลัยโดยมีอาจารย์สอนวิชาต่าง ๆแม้กระทั้่งวิชาปรัชญาและพุทธศาสนา เมื่อได้ยินเนื้อหาความรู้จากคำสอนของอาจารย์นักศึกษาก็จะสั่งสมความรู้ในจิตใจ  และเมื่อเลิกเรียนความรู้นั้นติดตัวกลับบ้าน ดังนั้น  การศึกษาที่จัดการเรียนการสอนจึงเป็นการเรียนรู้เพื่อมีความรู้เท่านั้น แต่เมื่อเรียนรู้จบต้องไปฝึกงานก่อนเพื่อนำความรู้ตัดสินปัญหาในการทำงานหน้าที่ต่าง ๆ  

        ๒. ความรู้ผ่านประสบการณ์ชีวิต    เมื่อร่างกายมนุษย์มีอวัยวะอินทรีย์ ๖ อวัยวะ ที่เชื่อมโยงกับปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ มนุษย์รับรู้ปรากฎการณ์เหล่านี้เช่น  แผ่นดินไหว หรือภูเขาไฟระเบิด พายุลูกใหญ่พัดเข้าฝั่ง ทำลายเรือเดินสมุทรเรือประมงนับหมื่นลำและผู้เสียชีวิตจำนวนมาก  ข้อเท็จจริงในเรื่องเหล่านี้ ยังไม่ทราบสาเหตุที่ชัดเจนว่าเกิดจากอะไร เป็นเรื่องที่นักปรัชญาและนักวิทยาศาสตร์จะตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานทางอารมณ์ไว้ในใจพวกเขามาวิเคราะห์ข้อมูลโดยอนุมานความรู้จากหลักฐานต่าง ๆเพื่อหาเหตุผลมาอธิบายความจริงถึงสาเหตุที่ปรากฏการณ์ในเรื่องนี้ทั้งนี้เพราะมนุษย์มีข้อจำกัดในการรับรู้ปรากฏการณ์เหล่านี้  จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสของตนเองจึงมีหลักฐานไม่เพียงพอ  ที่สามารถใช้เป็นข้อมูลเพื่อพิสูจน์ความจริงในเรื่องนี้ได้  แต่เหตุการณ์นั้นก็ถูกลืมไปในไม่ช้าจนกลายเป็นตำนานที่สืบทอดต่อกันมาหลายชั่วอายุคนโดยบอกคนรุ่นหลังถึงสิ่งที่อยู่เบื้องหลังปรากฎการณ์ทางธรรมชาติ  เนื่องจากไม่มีเครื่องมือทางวิทยาศาสตร์มาเฝ้าติดตามสภาพอากาศเหมือนทุกวันนี้

ข้อพิสูจน์เรื่องพระพรหมและพระอิศวรเมื่อผู้เขียนศึกษาหลักฐานในพระไตรปิฎกมหาจุฬา ฯ หลายเล่มได้กล่าวถึงเทพเจ้าอยู่หลายองค์  เมื่อความเชื่อเรื่องเทพเจ้าครอบงำชีวิตของผู้คนพราหมณ์มักจะอธิบายเหตุผลกับคนวรรณะอื่น ๆ เพราะพระพิโรธของพระพรหมและพระอิศวรได้ลงโทษมนุษย์เกิดจากมนุษย์ที่ละเมิดกฎหมายจารีตประเพณีว่าด้วยการแบ่งวรรณะ  โดยการแต่งงานข้ามวรรณะ ผู้คนจะดูหมิ่นและเกลียดชังกันในสังคมเหล่าทวยเทพลงโทษมนุษย์ด้วยทำให้เกิดแผ่นดินไหว ลมพายุ     และฝนตกหนักแม้จะได้รับคำตอบที่สมเหตุสมผลจากพราหมณ์แล้ว    และหลายคนก็ให้เหตุผลยืนยันความจริง เพื่อเป็นหลักฐานในเรื่องนี้  แต่เมื่อไม่มีใครเคยเห็นพระพรหมแล้วพระุองค์จะทรงลงโทษมนุษย์ได้อย่างไร?  แต่ปัญหาปรากฏการณ์ทางธรรมชาติเกิดขึ้น  มนุษย์สงสัยสาเหตุที่ทำให้เกิดแผ่นดินไหวหรือพายุ   แม้มนุษย์จะเก็บหลักฐานเป็นอารมณ์ของข้อมูลในจิตใจได้เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการวิเคราะห์ แต่หลักฐานที่เก็บได้จากปรากฎการณ์ทางธรรมชาติผ่านประสาทสัมผัสของมนุษย์นั้นและฟังข้อเท็จจริงโดยสรุปเบื้องต้น ยังได้หลักฐานไม่เพียงที่จะยืนยันความของคำตอบของสาเหตุที่เกิดปรากฏการณ์ทางธรรมชาติได้  แม้จะมีการอ้างข้อเท็จจริงจากพยานบุคคล    แต่ยังมีข้อสงสัยในที่มาของความรู้ของพยานเหล่านั้นดังนั้นความรู้ของนักปรัชญาที่พัฒนาขึ้นมานั้น  แม้ได้ข้อเท็จจริงจากพยานหลายคนเป็นหลักฐานเพิ่มเติมใช้เป็นข้อมูลใช้การวิเคราะห์แม้จะได้เหตุผลยืนยันความจริงของคำตอบ แต่พยานบุคคลเหล่านั้นมิใช่ประจักษ์พยานที่มีความรู้จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสของตนเองก็ไม่สามารถรับฟังยืนยันความจริงในเรื่องนั้นได้ 

๒.บ่อเกิดความรู้ของปรัชญา 

       เมื่อปรัชญา พระพุทธศาสนา และวิทยาศาสตร์เป็นความรู้ของมนุษย์  เจ้าของความรู้ในด้านปรัชญาเรียกว่า"นักปรัชญา" เช่น เพลโต  อริสโตเติล และพราหมณ์เจ้าของลัทธิทั้ง ๖ นิกายเรา เป็นต้น พระพุทธเจ้าทรงเป็นเจ้าของความรู้ในด้านพุทธศาสนา   และนักวิทยาศาสตร์เป็นเจ้าของความรู้ในด้านวิทยาศาสตร์นักปรัชญาสนใจศึกษาปัญหาความจริงของ   โลก มนุษย์  จักรวาล และข้อพิสูจน์ความมีอยู่ของเทพเจ้า  เป็นต้น  ส่วนพระพุทธศาสนาสนใจปัญหาชีวิต  ส่วนนักวิทยาศาสตร์สนใจปัญหาความจริงของสรรพสิ่ง บ่อเกิดความรู้ของนักปรัชญาพระพุทธเจ้า และนักวิทยาศาสตร์เกิดขึ้นได้อย่างไร? เมื่อความรู้ด้านปรัชญา พระพุทธศาสนา และวิทยาศาสตร์เป็นของมนุษย์ที่มีอวัยวะอินทรีย์ ๖ อย่างของร่างกายเชื่อมโยงกับปรากฏการณ์ทางธรรมชาติและสังคมของมนุษย์ ซึ่งเป็นสิ่งที่มนุษย์ต้องเผชิญหน้าตลอดเวลาแต่สาเหตุยังไม่ชัดเจนว่าเป็นมาอย่างไร ทำให้ทุกคนสงสัยข้อเท็จจริงของคำตอบในเรื่องนั้น  เมื่อทุกคนรวบรวมหลักฐานเป็นข้อมูลทางอารมณ์สั่งสมไว้ในจิตใจ    วิเคราะห์ข้อมูลเพื่อหาเหตุผลมายืนยันข้อเท็จจริงของคำตอบที่สงสัยนั้น  หากผลการวิเคราะห์ข้อมูลก็ชัดเจนไม่มีข้อสงสัยในข้อเท็จจริงอีกต่อไป ถือว่าคำตอบนั้นเป็นความรู้ตามข้อเท็จจริงในเรื่องนั้นหากข้อเท็จจริงยังคงเป็นที่น่าสงสัยนักปรัชญา   พระพุทธเจ้าและนักวิทยาศาสตร์จะหาหลักฐานเพิ่มเติม  เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลและยืนยันคำตอบต่อไป    ตัวอย่างเช่น ในแต่ละปีมนุษย์ต้องเผชิญกับภัยจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติเช่น ฟ้าร้อง ฝนตกหนัก พายุหมุนในทะเล  คลื่นทะเลขนาดใหญ่พัดเข้าสู่ทำลายบ้านเรืองและเรือประมงหาปลาในทะเล  แต่หาสาเหตุปรากฏการณ์ทางธรรมชาติไม่ได้  เป็นต้น ส่วนปรากฎการณ์ทางสังคมเช่นเสียงคนเถียงกัน เสียงประะท้วงกัน เป็นต้น จมูกดมกลิ่นเหม็นเน่าตลอดเวลา กลิ่นอาหารนานาชาติหรือกลิ่นน้ำหอม    เป็นต้น ลิ้นสัมผัสอาหารนาชาติ น้ำดื่มหรือสุราและยาเสพติด เป็นต้นเมื่อร่างกายของนักปรัชญาเชื่อมต่อกับปรากฏการณ์ทางสังคมและธรรมชาตินี้ มันเป็นประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสของมนุษย์แต่ละคนและรวบรวมหลักฐานเป็นอารมณ์ของข้อมูลอยู่ในจิตใจเมื่อนักปรัชญาวิเคราะห์ข้อมูลในจิตใจ เรื่องราวก็ปรากฏขึ้นในในจิตใจไม่ชัดเจนพอที่จะเข้าใจถึงสาเหตุของความเป็นมาของปรากฏการณ์ทางธรรมชาติและทางสังคมได้ นักปรัชญาชอบศึกษาความจริงในเรื่องใดเรื่องหนึ่งอีกต่อไปพวกเขามองหาหลักฐานเพื่มเติมเพื่อพิสูจน์ความจริงด้วยการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อค้นหาเหตุผลที่อยู่เบื้องหลังยืนข้อเท็จจริง แต่หลักฐานพิสูจน์เชิงปรัชญา   ก็มักจะเป็นพยานบุคคลที่ยืนกรานความจริงของคำตอบในเรื่องนั้น  ตัวอย่างเช่นในสมัยศาสนาพราหมณ์เจริญรุ่งเรืองพราหมณ์ได้สอนชาวอนุทวีปอินเดียให้เชื่อว่า พระพรหมสร้างมนุษย์จากกายของพระพรหมและวรรณะให้สิทธิและหน้าที่แก่มนุษย์ทำงานตามวรรณะที่พวกเขาเกิดมาพราหมณ์ยืนยันข้อเท็จว่า พระพรหมสามารถติดต่อได้ด้วยพิธีบูชายัญเพื่ออธิษฐานช่วยคนประสบความสำเร็จในการงานและชีวิต    แต่เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะถามถึงความเป็นมาของพระพรหมและพระอิศวรไม่มีพราหมณ์อธิบายความเป็นมาของพระพรหม ให้เจ้าชายสิทธัตะให้เข้าใจชัดแจ้งได้ ทำให้เจ้าชายสิทธัตถะทรงสงสัยในความมีอยู่จริงของพระพรหม  แม้พราหมณ์จะอธิบายว่ามีคนเห็นพระพรหมมาก่อนก็ตามแต่เป็นข้ออ้างขึ้นมาลอย ๆ ไม่มีหลักฐานสนับสนุนข้ออ้างตนว่าเป็นความจริง   

       ความหมายของปรัชญา เมื่อผู้เขียนศึกษาหลักฐานจากที่มาของความรู้ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน  ๒๕๕๔ ได้ให้คำจำกัดความว่า "ปรัชญาคือวิชาที่ว่าด้วยหลักความรู้และความจริง"และคำว่า "ความรู้" พจนานุกรมราชบัณฑิตยสถานนิยามว่าความรู้คือสิ่งสมมาจากการศึกษาเล่าเรียน การค้นคว้าหรือประสบการณ์ รวมทั้งความสามารถเชิงปฏิบัติและทักษะ เช่น ความรู้เรื่องประวัติศาสตร์ สิ่งที่ได้รับจากการได้ยิน ได้ฟัง การคิดหรือการปฏิบัติ หลักความรู้คือสาระที่มั่นคงและความจริง  แยกประเด็น ความ แปลว่า เรื่อง เช่น เนื้อความ เกิดความส่วนคำว่า"จริง"ได้ให้คำจำกัดความได้ว่าเป็นอย่างนั้นแน่แท้ไม่กลับเป็นอย่างอื่น ฯลฯเมื่อผู้เขียนศึกษาข้อมูลในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน ฯลฯ ผู้เขียนตีความว่า ปรัชญาคือความรู้ที่มนุษย์สั่งสมจากการศึกษา    การค้นคว้า หรือประสบการณ์รวมทั้งความสามารถและทักษะการปฏิบัติ  เช่น ความรู้เชิงประวัติศาสตร์ สิ่งที่ได้จากการฟัง การคิด การปฏิบัติลักษะดังนั้น ความรู้เชิงปรัชญาต้องมีสาระมั่นคงและเป็นความจริงอย่างแน่แท้ไม่เป็นอย่างอื่น เป็นต้น เมื่อ"ปรัชญา" มีบ่อเกิดความรู้จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสของมนุษย์ที่เรียกว่า "อวัยวะอินทรีย์ ๖" เชื่อมต่อกับสิ่งต่าง ๆ, สภาวะต่าง ๆ, และปรากฎการณ์ทางธรรมชาติและสังคมของมนุษย์แล้ว จิตใจของมนุษย์ก็เก็บหลักฐานทางอารมณ์นี้ไว้ในจิตใจเพื่อใช้เป็นข้อมูลใช้ในการวิเคราะห์หาเหตุผลเพื่อยืนยันความจริงในเรื่องนั้น ๆ แต่เมื่อวิเคราะห์ข้อมูลแล้ว ปรากฏเรื่องราวออกมาไม่แน่ชัดว่าเรื่องราวเป็นมาอย่างไร เมื่อข้อเท็จจริงเป็นเช่นนี้ มนุษย์ย่อมสงสัยความจริงในเรื่องนั้น ๆ เมื่อธรรมะหรือธรรมชาติที่เป็นสภาวะ สิ่งต่าง ๆ และปรากฏการณ์ เช่นนักปรัชญาสงสัยว่าโลกมีที่มาอย่างไร  นักปรัชญาให้คำตอบว่า โลกสร้างจากน้ำ ไฟ ลม และดินบ้าง ฯลฯ ด้วยเหตุผลหลายประการจึงไม่สามารถระบุได้ว่าข้อใดเป็นคำตอบที่ถูกต้อง แม้คำตอบเชิงปรัชญาก็ยังสรุปไม่ได้ว่าความจริงคืออะไร แต่เป็นคำตอบมีเหตุผลและสามารถนำไปพัฒนาเป็นองค์ความรู้ที่แท้จริงบนโดยอาศัยเทคโนโลยี่สมัยใหม่ได้  

          

๒.ลักษณะของปรัชญา  

        เมื่อปรัชญาคือความรู้ของมนุษย์ เพราะมันเป็นสิ่งที่สั่งสมอยู่ในจิตใจของมนุษย์ แต่จิตใจของมนุษย์เป็นสิ่งไม่มีรูปร่าง      ลักษณะของความรู้ที่สั่งสมอยู่ในจิตก็เป็นสิ่งไม่มีตัวตนเช่นเดียวกัน ความรู้ทางปรัชญาเกิดขึ้นเมื่อมนุษย์ใช้ร่างกายเชื่อมต่อกับปรากฎการณ์ทางธรรมชาติและสังคมที่เกิดขึ้น  เมื่อรวบรวมหลักฐานเกี่ยวกับปรากฏการณ์ฺนี้เป็นข้อมูลทางอารมณ์ในจิตใจ และวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อหาเหตุผลยืนยันความจริงของเรื่องนั้น ๆ     แต่ผลของการวิเคราะห์ข้อเท็จจริงนั้นมีเรื่องราวปรากฏขึ้นในจิตใจของนักปรัชญายังไม่ชัดเจนว่าจริงหรือเท็จ   ทำให้นักปรัชญาสงสัยและชอบศึกษาเพิ่มเติม   เพื่อวิเคราะห์หาเหตุผลเพื่อยืนยันความจริงของคำตอบในเรื่องนั้น ๆ  เมื่อได้คำตอบแล้ว ความรู้จะสั่งสมอยู่ในจิตใจและติดตามชีวิตไปทุกที่  เพื่อประยกต์ใช้ในการทำงานและแก้ไขปัญหาในชีวิตต่อไป  แต่โดยทั่วไปความรู้มักจะสูญหายไปพร้อมกับความตายของเจ้าของความรู้นั้น  มนุษย์จึงคิดหาวิธีรักษาความรู้ให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาจากหลักฐานที่มีอยู่  มนุษย์สร้างนวัตกรรมใหม่ๆ บันทึกข้อเท็จจริงของเหตุการณ์ไว้หลักฐานโดยเขียนภาพเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นแล้วตามผนังถ้ำหรือวิธีมุขปาฐะพระไตรปิฎกฉบับต่าง ๆ  การสร้างศาสนวัตถุในสมัยพระเจ้าอโศกมหาราชหรือประดิษฐ์อักษรอักษรพราหมีขึ้นใช้ในการบันทึกเหตุการณ์ต่าง ๆ  และสร้างอนุสรณ์เพื่อระลึกถึงงานเผยแผ่ของพระพุทธเจ้า เป็นต้น   ตามแนวคิดของมนุษย์แบ่งปรัชญาแบ่งออกเป็น ๕ สาขาด้วยกันกล่าวคือ