บทนำ การศึกษาศิลปศาสตร์ของเจ้าชายสิทธัตถะในพระไตรปิฎก ฯ

Introduction to The Study of Liberal Arts by Prince Siddhartha  in The  Tripitka

คำสำคัญ การศึกษา  เจ้าชายสิทธัตถะ

๑.บทนำ ความเป็นมาและความสำคัญของการศึกษา

             บทความนี้จะกล่าวถึงความเป็นมาและความสำคัญของการศึกษาศิลปศาสตร์ของเจ้าชายสิทธัตถะ ก่อนที่พระองค์จะผนวชเป็นพระโพธิสัตว์  พระองค์ทรงใช้เวลาหลายปีในการศึกษาศิลปศาสตร์ ๑๘ สาขาวิชาด้วยกัน ซึ่งเป็นความรู้ระดับประสาทสัมผัสของพระองค์ที่เรียกว่า "ความจริงโดยสมมติ" เท่านั้น   ส่วนความจริงขั้นปรมัตถ์นั้น พระองค์ศึกษาแต่หลักคำสอนของศาสนาพราหมณ์เท่านั้น ส่วนการศึกษาพิธีบูชายัญนั้นเพื่อสื่อสารกับเทพเจ้านั้น   พระองค์ทรงไม่สามารถศึกษาได้ เพื่อการเป็นกระทำที่ผิดต่อคำสอนของศาสนาพราหมณ์และกฎหมายจารีตประเพณีแบ่งวรรณะ   

           การศึกษาศิลปศาสตร์ในช่วงแรกของพระองค์ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ด้านวิชาการเท่านั้น      แต่ยังรวมถึงศิลปะและการฝึกอบรมต่าง ๆ ที่ส่งเสริมการพัฒนาองค์รวมเพื่อเป็นรากฐานสำคัญที่ทำให้พระองค์สามารถปฏิบัติมรรคมีองค์ ๘ เพื่อบรรลุธรรมสูงสุดได้ โดยทั่วไป  มนุษย์ในโลกนี้ มีอายตนะภายในที่จำกัดในการรับรู้เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในชีวิตของพวกเขา และมักจะลำเอียงในการโต้แย้งเพื่อเข้าข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเนื่องจากความไม่รู้ของตนเอง   ชีวิตของพวกเขาจึงมืดมน พวกเขาไม่สามารถใช้เหตุผล    ซึ่งเป็นเครื่องมือของนักปรัชญาเพื่ออธิบายความจริงของคำตอบเกี่ยวกับบางสิ่งบางได้อย่างสมเหตุสมผล  เมื่อพวกเขาแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับความจริงของสิ่งใดสิ่งหนึ่งแล้ว  พวกเขามักแสดงความคิดเห็นเรื่องนั้นตามปฏิภาณของตนเองตามหลักเหตุผล หรือคาดคะเนความจริงตามที่ได้ยินมานั้น

   

             เหตุผลของมนุษย์ในการอธิบายความจริงของสิ่งที่เกิดขึ้นนั้น อาจใช้เหตุผลเพื่ออธิบายความจริงที่ถูกต้องได้   บางครั้งอาจใช้เหตุผลเพื่ออธิบายความจริงที่ไม่ถูกต้องได้   บางครั้งอาจใช้เหตุผลเพื่ออธิบายความจริงในลักษณะนี้   อาจใช้เหตุผลเพื่ออธิบายความจริงในลักษณะนั้น  เมื่อเหตุผลที่ใช้ในการอธิบายความจริงของคำตอบของเรื่องนั้นไม่ชัดเจน    คำตอบนั้นก็ขาดความน่าเชื่อถือและไม่สามารถยืนยันได้ว่าเป็นความจริงได้  วิญญูชนย่อมไม่เชื่อว่ามันเป็นความรู้ที่แท้จริงได้  

๒.ความเป็นมาของการศึกษาวิชาศิลปศาสตร์

          เมื่อเราศึกษาประวัติศาสตร์ของพระพุทธศาสนา จากหลักฐานในพระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณ์ เราจะได้ยินข้อเท็จจริงเบื้องต้นว่า พระนามเดิมของพระพุทธเจ้าคือ    "เจ้าชายสิทธัตถะ" พระองค์ประสูติในราชวงศ์ศากยะหรือวรรณะกษัตริย์  (Royal caste)  พระองค์ทรงเป็นพระโอรสองค์โตของพระเจ้าสุทโธทนะและพระนางมายาเทวี เมื่อพระองค์ประสูติในวรรณะกษัตริย์ พระองค์ทรงมีหน้าที่ในการปกครองตามกฎหมายจารีตประเพณีแบ่งวรรณะ  แต่เมื่อวรรณะกษัตริย์แห่งอาณาจักรสักกะ ยังเป็นมนุษย์ที่มีอายตนะภายในของร่างกายจำกัดในการรับรู้สิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิต  และมนุษย์มักมีอคติต่อผู้อื่นเนื่องจากความไม่รู้  ความกลัว   ความชัง และความรัก  เป็นต้น  เมื่อได้ยินเรื่องราวเกี่ยวกับมนุษย์  โลก  ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ   และหลักฐานการมีอยู่ของเทพเจ้า ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยก่อนพุทธกาลจนถึงปัจจุบัน มนุษย์มักจะแสดงความคิดเห็นเรื่องราวต่าง ๆ เหล่านี้ตามปฏิภาณของตนเองตามโดยอาศัยเหตุผล หรือคาดคะเนความจริงจากสิ่งที่ได้ยินมา  โดยใช้เหตุผล ซึ่งเป็นเครื่องมือของนักปรัชญา ในการอธิบายความจริงในเรื่องเหล่านี้ 

               เมื่อพระเจ้าสุทโธทนะทรงทราบคำทำนายของพราหมณ์เกี่ยวกับชะตากรรมของเจ้าชายสิทธัตถะ      พระองค์ก็ทรงปรารถนาให้พระโอรส เป็นกษัตริย์ที่ปกครองอาณาจักรสักกะ แทนที่จะเป็นพระโพธิสัตว์ที่แสวงหาสัจธรรมของชีวิต  เจ้าชายสิทธัตถะทรงศึกษาหลักสูตรศิลปศาสตร์เป็นอย่างดี  พระเจ้าสุทโธทนะทรงดูแลพระโอรสของพระองค์เป็นอย่างดีและปกป้องพระองค์จากความยากลำบากในชีวิตและอันตรายจากโลกภายนอกพระราชวังกบิลพัสดุ์  โดยพระราชบิดาทรงหวังว่า เจ้าชายสิทธัตถะทรงเป็นกษัตริย์ใช้อำนาจอธิปไตยในการปกครองอาณาจักรสักกะให้เจริญรุ่งเรือง  พระเจ้าสุทโธทนะทรงส่งเจ้าชายสิทธัตถะไปศึกษาศิลปศาสตร์ ๑๘ สาขา    ที่สถาบันวิศวามิตร  ซึ่งเป็นสถาบันการศึกษา ที่มีชื่อเสียงที่ได้รับการยอมรับจากมหาราชาในรัฐต่าง ๆ ทั่วอนุทวีปอินเดีย   เพื่อเตรียมพระองค์ให้เป็นกษัตริย์ของอาณาจักรสักกะ  อย่างไรก็ตาม การศึกษาของเจ้าชายสิทธัตถะไม่ได้จำกัดอยู่แค่วิชาการทั่วไปเท่านั้นแต่ยังได้รับการฝึกฝนอย่างครอบคลุมในสาขาต่าง ๆ อีกด้วย      

 

๓.ความสำคัญของการศึกษาศิลปศาสตร์

            เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะประสูติในวรรณะกษัตริย์ พระองค์จึงทรงมีหน้าที่ปกครองอาณาจักรสักกะตามวรรณะกษัตริย์      ที่พระองค์ทรงประสูติมา     เนื่องจากพระองค์ประสูติมาพร้อมกับความไม่รู้  การศึกษาศิลปศาสตร์ จึงมีความสำคัญต่อชีวิตของพระองค์มาก    เพื่อพัฒนาชีวิตให้มีอำนาจในพระองค์เอง   ตามคำสอนของพระพุทธเจ้าเรียกว่า "พละ ๕"  ประการ กล่าวคือการศึกษา  จะช่วยให้พระองค์ทรงมีความศรัทธาในพระองค์เองที่จะศึกษาวิชาศิลปศาสตร์  จะเป็นความรู้ที่จะช่วยให้พระองค์สามารถคิด และใช้ความรู้วิชาศิลปศาสตร์ในการแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิตของประชาชนในอาณาจักรสักกะได้  พระองค์จึงทรงมีความขยันหมั่นเพียรในการศึกษาค้นคว้าและแสวงหาความรู้ใน ๑๘  สาขาวิชา  เพื่อใช้ในการปกครองบ้านเมือง  

            การศึกษาจะช่วยให้เจ้าชายสิทธัตถะทรงมีสติคือความสามารถจดจำความรู้ในศาสตร์ต่าง ๆ  เพื่อใช้เหตุผลอธิบายความจริงเกี่ยวกับสิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิต  มีสมาธิรักษาจิตให้สงบและเกิดปัญญาคือความรู้แจ้งเหตุการณ์ต่าง ๆ  เกิดขึ้นในชีวิตอย่างกว้าง  ๆ   ทั้งด้านร่างกาย  จิตใจและอารมณ์ด้วย  การศึกษาศิลปศาสตร์  ๑๘ วิชา ช่วยให้พระองค์ทรงมีสมาธิ ความอดทนและการควบคุมตนเอง  ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่จำเป็นในการปฏิบัติธรรมและบรรลุธรรมสูงสุด นอกจากนี้การเรียนศิลปศาสตร์ยังทำให้เจ้าชายสิทธัตถะทรงเข้าใจโลกและมนุษย์ได้อย่างลึกซึ้งยิ่งขึ้น    เมื่อพระองค์ทรงเข้าใจปัญหาของชาวสักกะเป็นอย่างดี   พระองค์จึงทรงคิดตัดสินพระทัยครั้งสำคัญที่ละทิ้งวรรณะกษัตริย์    แม้จะสูญเสียสิทธิ  เสรีภาพ และหน้าที่ในการปกครองประเทศตามวรรณะกษัตริย์ที่พระองค์ประสูติก็ตาม เพื่อแสวงหาหนทางสู่ความจริงสูงสุดของชีวิตคือเทพเจ้าตามคำสอนของพราหมณ์  เพื่อช่วยให้สรรพสัตว์ทั้งหลายพ้นจากความทุกข์

      เมื่อเราศึกษาข้อเท็จจริงทางการเมืองในอาณาจักรสักกะและภูมิภาคอื่น ๆ    ในอนุทวีปอินเดีย  เราจะเห็นว่าอาณาจักรสักกะเป็นรัฐของงศาสนาพราหมณ์  เนื่องจากชาวสักกะเชื่อในคำสอนของพราหมณ์เกี่ยวกับการมีอยู่ของเทพเจ้าหลายองค์   พวกเขาจึงเต็มใจปฏิบัติตามคำสอนของพราหมณ์ในชีวิตประจำวัน โดยทำการบูชายัญเพื่อขอพรจากพระพรหมและพระอิศวร  เพื่อช่วยให้พวกเขาประสบความสำเร็จในชีวิต   เมื่อพวกเขาประสบความสำเร็จในการบูชายัญแล้ว  พวกเขาก็ไม่ต้องสงสัยในความมีอยู่ของเทพเจ้าอีกต่อไป ผลประโยชน์ของการบูชามีมูลค่ามหาศาลสร้างความร่ำรวยให้กับพราหมณ์ทุกนิกาย เมื่อพราหมณ์อารยันมีอำนาจทางการเมือง เมื่อพวกเขาได้รับแต่งตั้งให้เป็นที่ปรึกษาของวรรณะกษัตริย์    พวกเขาได้เสนอต่อสมาชิกรัฐสภาของราชวงศ์ศากยะให้บัญญัตกฎหมายวรรณะ เพื่อปกป้องผลประโยชน์ของพวกเขาในการบูชายัญต่อเทพเจ้า    และความมั่นคงทางการเมืองของพวกเขา เมื่อมีการบัญญัติกฎหมายวรรณะและประกาศบังคับใช้แล้ว ก็ได้แบ่งประชาชนของอาณาจักรสักกะออกเป็น ๔ วรรณะคือวรรณะกษัตริย์  วรณะพราหมณ์  วรรณะแพศย์ และวรรณะศูทร เป็นต้น โดยอ้างว่าเมื่อพระพรหมได้สร้างมนุษย์ขึ้นมาจากพระวรกายของพระองค์แล้ว 

          ดังนั้น พระพรหมทรงสร้างวรรณะต่าง ๆ ขึ้น เพื่อให้มนุษย์ที่พระองค์ทรงสร้างขึ้นนั้น ได้ปฏิบัติหน้าที่ของวรรณะที่พวกเขาเกิดมาได้  เมื่อกฎหมายวรรณะมีผลบังคับใช้     กฎหมายได้กำหนดหน้าที่ที่ประชาชนต้องปฏิบัติตาม นั่นคือห้ามแต่งงานนอกวรรณะและห้ามปฏิบัติหน้าที่ของวรรณะอื่น หากใครฝ่าฝืนคำสอนของศาสนาพราหมณ์และกฎหมายวรรณะ เมื่อบุคคลนั้นประพฤติตนน่าสงสัย  ประชาชนในสังคมมีสิทธิและหน้าที่ตามกฎหมายวรรณะ ที่จะสืบสวนข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐาน  เมื่อมีหลักฐานเพียงพอก็สามารถวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้หรือคาดคะเนความจริง เพื่อพิสูจน์ความจริงของเรื่องนั้น โดยใช้เหตุผล ซึ่งเป็นเครื่องมือของนักปรัชญาในการอธิบายความจริงของการกระทำความผิดของบุคคลนั้นต่อหน้าสาธารณชน เมื่อผู้คนในสังคมตัดสินว่าบุคคลนั้นกระทำผิดอย่างร้ายแรง ฐานละเมิดคำสอนของศาสนาพราหมณ์และกฎหมายวรรณะ   ก็จะพิพากษาลงโทษบุคคลนั้นด้วยการลงพรหมทัณฑ์และต้องใช้ชีวิตคนไร้บ้านไปตลอดชีวิต เป็นต้น 

            เมื่อข้อเท็จจริงฟังได้ว่าวิชาศิลปศาสตร์เป็นวิชาที่มาตั้งแต่สมัยก่อนพุทธกาลแล้ว  โดยพราหมณ์บางคนในโลก ซึ่งเป็นนักตรรกะ นักปรัชญา ได้พัฒนาวิชาเหล่านี้ขึ้นมาเป็นทั้งความรู้ที่เป็นความจริงโดยสมมติ และความจริงขั้นปรมัตถ์ ที่จนเปิดเป็นสถานบันการศึกษาให้พระราชโอรสของพระกษัตริย์ได้ศึกษาเล่าเรียนเพื่อเตรียมความพร้อมเป็นกษัตริย์  มนุษย์บางคนในโลกพัฒนาความรู้วิชาศิลปศาสตร์ให้เจริญก้าวไปมาก  นักวิทยาศาสตร์สามารถสร้างเครื่องมือทางวิทยาศาสตร์ขึ้นมา เพื่อช่วยตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานได้เมื่อมีหลักฐานเพียงพอแล้ว  นักวิทยาศาสตร์ก็จะใช้หลักฐานนั้น เป็นข้อมูลในการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้หรือคาดคะเนความจริงจากหลักฐานนั้น โดยใช้เหตุผลซึ่งเป็นเครื่องมือของนักตรรกะและปรัชญา   เพื่ออธิบายความจริงเกี่ยวกับความจริงของมนุษย์   โลก จักรวาลและพิสูจน์ความจริงของการมีอยู่ของเทพเจ้าตามหลักวิทยาศาสตร์       เมื่อเนื้อหาความรู้เพิ่มมากขึ้น  นักวิทยาศาสตร์จึงแยกเนื้อหาวิทยาศาสตร์ออกจากปรัชญาตะวันตกเพื่อสร้างสาขาวิชาของตนเองที่เรียกว่า "วิทยาศาสตร์บริสุทธิ์" 

          แม้ว่านักวิทยาศาสตร์จะแยกเนื้อหาวิทยาศาสตร์ออกจากปรัชญาตะวันตก     แต่พวกเขาก็ยังคงนำแนวคิดทางปรัชญามาใช้กับวิทยาศาสตร์ กล่าวคือ นักวิทยาศาสตร์ได้ยินข้อเท็จจริงเกี่ยวกับสิ่งต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิต  เมื่อนักวิทยาศาสตร์จะรับรู้ และจะเก็บเรื่องราวเหล่านี้ไว้เป็นหลักฐานทางอารมณ์ในจิตใจ      อย่างไรก็ตาม ธรรมชาติของนักวิทยาศาสตร์ไม่ได้มีแค่รับรู้และรวบรวมหลักฐานเท่านั้น พวกเขายังเป็นนักคิดอีกด้วย    เมื่อรับรู้บางสิ่งบางอย่าง พวกเขาจะคิดจากสิ่งนั้น โดยใช้เหตุผลและอธิบายความจริงของสิ่งต่าง ๆ   การใช้เหตุผลของนักวิทยาศาสตร์ บางครั้งก็ใช้เหตุผลอธิบายความจริงได้อย่างถูกต้องบ้าง   บางครั้งก็ใช้เหตุผลอธิบายความจริงที่ผิดบ้าง  ส่งผลให้วิทยาศาสตร์บริสุทธิ์มีเนื้อหาเพิ่มมากขึ้น และเนื้อหาเหล่านี้ถูกแยกออกเป็นวิทยาศาสตร์ประยุกต์อีกหลายสาขาวิชา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสาขาเทคโนโลยี่คอมพิวเตอร์และอินเตอร์เน็ต วิศวกรคอมพิวเตอร์สามารถสร้างแพลตฟอร์มอินเตอร์เน็ต เป็นเครือข่ายสำหรับแบ่งปันความรู้และช่วยให้ผู้คนทั่วโลกเข้าถึงหัวข้อหลายร้อยล้านหัวข้อทุกวัน  การวิจัยบนแพลตฟอร์มอินเตอร์เน็ตทั่วโลก   สร้างความรู้ที่ฝังรากลึกในจิตใจของผู้คนและสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้ 

             ในด้านการทำงาน หัวหน้าหน่วยงานในภาครัฐและเอกชน  สามารถติดตามการทำงานของข้าราชการและเจ้าหน้าที่รัฐในหน่วยงานต่าง ๆ เพื่อประโยชน์ของประชาชน  เมื่อเทคโนโลยี่คอมพิวเตอร์และอินเตอร์เน็ต เข้ามาเปลี่ยนแปลงวิธีการงานของเจ้าหน้าที่ในหน่วยงานต่าง ๆ  ความรู้เฉพาะทางในหลักสูตรมหาวิทยาลัยนั้น ไม่เพียงพอต่อการทำงานผ่านอินเตอร์เน็ต หรือการทำงานโดยไม่มีเอกสาร   การจัดเก็บเอกสารในรูปแบบดิจิทัลช่วยลดภาระงานของแต่ละคน  การศึกษาผ่านเทคโนโลยี่คอมพิวเตอร์และอินเตอร์เน็ต สามารถนำความรู้นั้นไปประยุกต์ใช้กับธุรกิจหรือระบบที่สร้างขึ้นโดยวิศวกรคอมพิวเตอร์ การสร้างเทคโนโลยี่คอมพิวเตอร์และอินเตอร์เน็ต เป็นเครือข่ายทั่วโลก ทำให้ผู้คนไม่ว่าจะอยู่บนภูเขาสูง กลางมหาสมุทร หรือหมู่บ้านห่างไกลสามารถเรียนรู้และแบ่งปันข้อมูลบนแพลตฟอร์มอินเตอร์เน็ตได้ 

 

                  ดังนั้นเมื่อวิธีการสอนของมหาวิทยาลัยต่าง ๆ ทั่วโลกพัฒนาอย่างรวดเร็วโดยสร้างแนวทางพิจารณาความจริงของวิชาต่าง ๆ             ถึงเวลาที่ปรัชญาและพระพุทธศาสนาของราชอาณาจักรไทยจะต้องพัฒานาตัวเอง      และสามารถบูรณาการกับวิทยาศาสตร์สมัยใหม่ได้อย่างสอดคล้องกัน  เพราะปรัชญา พุทธศาสนา ปรัชญาตะวันตกวิทยาศาสตร์  ล้วนเป็นความรู้ของมนุษย์     ปัญหาที่เราต้องพิจารณาต่อไป   นักปรัชญา       พระพุทธเจ้าและนักวิทยาศาสตร์  นั้นสร้างองค์ความรู้ในวิชาเหล่านี้ขึ้นมาได้อย่างไร เมื่อเราศึกษาเรื่องชีวิตของมนุษย์ตามคำสอนของพระพุทธเจ้านั้นพระองค์ทรงสอนว่าชีวิตมนุษย์เกิดจากปัจจัยทางร่างกายและจิต       ทั้งสองปัจจัยต่างพึ่งพาอาศัยกันโดยจิตของมนุษย์อาศัยอายตนะภายในของร่างกายรับรู้สิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิตและสั่งสมเรื่องราวต่าง ๆ  ไว้เป็นหลักฐานทางอารมณ์ในจิตใจ แต่ธรรมชาติของมนุษย์มิใช่เพียงรับรู้และเก็บอารมณ์เท่านั้น  ยังธรรมชาติของการเป็นนักคิดอีกด้วย    เมื่อมนุษย์รู้สิ่งไหน ก็จะคิดจากสิ่งนั้น    แต่เมื่อการคิดของมนุษย์เกิดขึ้น    จากการรับรู้ผ่านอายตนะภายในที่มีข้อจำกัดในการรับรู้และมีอคติต่อผู้อื่น        ทำให้ชีวิตเต็มไปด้วยความมืดมนจึงไม่สามารถใช้เหตุผลอธิบายความจริงของเรื่องใดเรื่องหนึ่งได้อย่างสมเหตุสมผล

              เมื่อเราได้ยินข้อเท็จจริงเกี่ยวกับเรื่องใดก็ตามที่สืบทอดกันมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน       สิ่งที่ปฏิบัติสืบทอดกันมาจนเป็นระบบ  ข้อเท็จจริงจากตำราเรียนหรือคัมภีร์ศาสนา    ถึงแม้ว่าเราจะยอมรับข้อเท็จจริงเหล่านั้นเป็นความจริงโดยปริยาย     พระพุทธเจ้าทรงสอนว่าเราไม่ควรเชื่อในทันที       เราควรสงสัยข้อเท็จจริงเหล่านั้นก่อน จนกว่าเราจะได้สืบเสาะข้อเท็จจริงได้และรวบรวมหลักฐาน  เมื่อมีหลักฐานเพียงพอหลักฐานเหล่านี้     จะถูกนำไปใช้เป็นข้อมูลในการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้เพื่อพิสูจน์ความจริงในเรื่องนั้น     โดยใช้เหตุผลเพื่อยืนยันความจริงของคำตอบในเรื่องนั้น  เป็นต้น   

              ปัจจุบันนักโบราณคดีได้ค้นพบหลักฐานสำคัญอื่น    ๆ    เช่น  การค้นพบแหล่งโบราณคดีพุทธศาสนาที่สาธารณรัฐอินเดีย          และสหพันธ์สาธารณรัฐประชาธิปไตยเนปาล       เนื้อหาของหลักสูตรพุทธศาสนาควรสอดคล้องกับวิทยาศาสตร์สมัยใหม่มากขึ้น    การค้นหาอายุของแหล่งโบราณคดีพุทธศาสนา     โดยใช้เครื่องมือทางวิทยาศาสตร์  เพื่อเปรียบเทียบช่วงเวลาต่าง   ๆ ในประวัติศาสตร์ของพระพุทธศาสนา ที่เขียนโดยนักประวัติศาสตร์ และแผนที่โลกองกูเกิล   ถือเป็นนวัตกรรมที่มนุษย์สร้างขึ้น      เพื่อสนองความอยากรู้อยากเห็นของมนุษย์ในการค้นหาอาณาจักรโบราณในอินเดีย    เช่น พระนครกบิลพัสดุ์    พระนครเทวทหะ    พระนครสาวัตถี   และพระนครราชคฤห์ หลักฐานเหล่านี้ช่วยให้เราวิเคราะห์ข้อมูลโดยอนุมานความรู้เพื่อพิสูจน์ความจริงของคำตอบได้อย่างสมเหตุสมผล   โดยไม่สงสัยข้อเท็จจริงที่ได้ยินมา 

           เมื่อพุทธศาสนิกชนทั่วโลกได้ยินข้อเท็จจริงเบื้องต้นว่า เจ้าชายสิทธัตถะทรงสำเร็จหลักสูตรศิลปศาสตร์ ๑๘  สาขาวิชาของสำนักวิศวามิตร จากการเทศน์ของพระภิกษุสงฆ์ทั้งฝ่ายเถรวาทและมหายานในวันธรรมสวนะ หรือจากการศึกษาตามหลักสูตรในโรงเรียน หรือมหาวิทยาลัยทั่วโลก   แม้ว่าพุทธศาสนิกชนทั่วโลกจะเชื่อข้อเท็จจริงจริงโดยปริยายว่าเป็นความจริง

 

          เมื่อข้อเท็จจริงของเรื่องนี้ยังไม่ชัดเจน   ผู้เขียนจึงได้ค้นหาข้อเท็จจริงจากหลักฐานในพระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณทั้ง ๔๕ เล่มในเว็บไซต์http://www. geocities.ws /tmchote /tpd-mcu/         แต่เมื่อผู้เขียนใส่คำว่า "วิศวามิตร" ลงในแอปพลิเคชั่น    เพื่อค้นหาข้อความในพระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณทั้ง ๔๕ เล่ม  แต่ผู้เขียนก็ไม่พบคำนั้น เมื่อหลักฐานในพระไตรปิฎกไม่ชัดเจนในเรื่องนี้   ผู้เขียนจึงสงสัยว่าเจ้าชายสิทธัตถะทรงเคยศึกษาที่สำนักวิศวามิตรหรือไม่ จากการศึกษาโครงการสัมมนาวิชาการพระพุทธศาสนาของผู้เขียน และการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นในกระทู้ถาม - ตอบในพันทิป พบว่าในพระไตรปิฎกหลายฉบับนั้น ไม่มีการกล่าวถึงการศึกษาของพระพุทธเจ้าอย่างชัดเจน    เนื้อหาเกี่ยวกับพุทธประวัติของพระพุทธเจ้ามักปรากฎในหลักฐานชั้นรอง  เช่น คัมภีร์วิมธุรัตถวิลาสินี ซึ่งแต่งขึ้นเพื่ออธิบายคัมภีร์ขุททกนิกายพุทธวงศ์หลังจากพระพุทธเจ้าปรินิพพานได้  ๖๐๐  ปี  

              เมื่อผู้เขียนได้ยินข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการศึกษาศิลปศาสตร์ของเจ้าชายสิทธัตถะแล้ว ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยก่อนพุทธกาลจนถึงปัจจุบัน     หากผู้เขียนแสดงความคิดเห็นเรื่องวิชาศิลปศาสตร์นี้ตามปฏิภาณของตนเองตามหลักเหตุผล    หรือคาดคะเนความจริงตามที่ได้ยินมานั้น  แต่การใช้เหตุผลของผู้เขียนเพื่อธิบายความจริงของเรื่องการศึกษาวิชาศิลปศาสตร์นั้น  บางครั้งผู้เขียนอาจใช้เหตุผลอธิบายความจริงที่ถูกต้อง  บางคร้งผู้เขียนอาจใช้เหตุผลเพื่ออธิบายความจริงที่ไม่ถูกต้อง บางคร้งผู้เขียนอาจใช้เหตุผลเพื่ออธิบายความจริงในลักษณะเป็นอย่างนี้   บางคร้งผู้เขียนอาจใช้เหตุผลเพื่ออธิบายความจริงในลักษณะเป็นอย่างนั้น   เมื่อข้อเท็จจริงของคำตอบไม่ชัดเจนว่าวิชาศิลปศาสตร์ ๑๘ สาขามีความเป็นมาอย่างไรแล้ว  วิญญูชนย่อมสงสัยในข้อเท็จจริงของเรื่องนี้   และไม่เชื่อถือว่าเป็นความรู้ที่แท้จริงในเรื่องนั้น  

                 อย่างไรก็ตาม    ตามคำสอนของพระพุทธเจ้า  เราไม่ควรเชื่อในข้อเท็จจริงที่สืบทอดกันมา อย่าเชื่อเพราะเป็นคัมภีร์ เราควรสงสัยเสียก่อน ดังนั้นเมื่อข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการศึกษาศิลปศาสตร์ของเจ้าชายสิทธัตถะ ยังเป็นที่น่าสงสัย  อย่างไรก็ตาม ผู้เขียนชอบแสวงหาความรู้เพิ่มเติมในเรื่องนี้ จึงได้ค้นคว้าข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานเกี่ยวกับการศึกษาของเจ้าชายสิทธัตถะ  เมื่อมีหลักฐานเพียงพอแล้ว  ผู้เขียนจะนำไปใช้เป็นข้อมูล ในการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้จากหลักฐานต่าง ๆ  เช่น พระไตรปิฎก  อรรถกถา  และเอกสารทางพระพุทธศาสนาอื่น ๆ เป็นต้น    

             คำตอบในบทความนี้ จะเป็นประโยชน์แก่คณะธรรมทูตแห่งราชอาณาจักรไทย ที่ไปเผยแผ่พระพุทธศาสนาในสังเวชนียสถานทั้ง ๔  แห่งในสาธารณรัฐอินเดียและสหพันธ์สาธารณรัฐประชาธิปไตยเนปาลเพื่อให้เนื้อหาเป็นไปในทิศทางเดียวกัน   ส่วนกระบวนการพิจารณาความจริงของพระพุทธเจ้านั้น จะเป็นประโยชน์อย่างยิ่งในการพัฒนาศักยภาพของประชาชนในราชอาณาจักรไทย  ในการศึกษาเชิงวิเคราะห์และสามารถปฏิบัติธรรมตามมรรคมีองค์ ๘ เพื่อเข้าถึงสัจธรรมของชีวิตในระดับอภิญญา ๖ ได้ ส่วนกระบวนการวิเคราะห์นี้จะมีประโยชน์ต่อนักศึกษาปริญญาเอกในการทำวิทยานิพนธ์ ด้านปรัชญาและพระพุทธศาสนา เป็นต้น