บทนำ เมืองนาลันทา เมืองพระอริยสงฆ์ในปรัชญาแดนพุทธภูมิ

Introduction to Nalanda, the Buddhist Saint city in Buddhaphumi's philosophy 

 

สถูปพระสารีบุตร เมืองนาลันทา 

นาลันทาเมืองของพระอริยสงฆ์ในพระไตรปิฎก 

๑.บทนำ 

                เมืองนาลันทาโบราณ เป็นเมืองเล็ก ๆ    ตั้งอยู่บนเส้นทางคมนาคมระหว่างเมืองราชคฤห์โบราณกับเมืองปัฏตาลีบุตรโบราณ    หากเราเอาสถูปพระสารีบุตรเป็นจุดศูนย์กลางของเมืองนาลันทาโบราณ จะตั้งอยู่ห่างเมืองราชคฤห์โบราณ เพียง ๑๖ กิโลเมตรเท่านั้น       เมื่อเราศึกษาประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนาแล้ว เมืองนาลันทาโบราณเป็นเมืองที่มีความสำคัญอีกแห่งหนึ่งในพระพุทธศาสนา ตั้งอยู่ในแคว้นมคธ (the kingdom of Magadha)  ซึ่งเป็นบ้านเกิดของพระสารีบุตรและพระโมคคัลลานะ เป็นอัครสาวกองค์สำคัญของพระพุทธเจ้า หลังจากเผยแผ่พระพุทธศาสนามานานหลายปี พระสารีบุตรจึงกลับมานิพพานในเมืองนี้  

        หลังจากพุทธกาลพระเจ้าอโศกมหาราชได้สร้างสถูป เพื่อบรรจุพระธาตุของพระสารีบุตรให้ชาวนาลันทาได้บูชา และรำลึกถึงคุณซึ่งเป็นความดีที่มีประจำอยู่ในพระสารีบุตร  ประมาณ ๙๕๘ ปีหลังจากที่พระพุทธเจ้าปรินิพพาน  มหาวิทยาลัยโบราณนาลันทามหาวิหาร จึงถูกสร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์รำลึกคุณซึ่งเป็นความดีที่มีประจำอยู่ในพระสารีบุตร ที่ท่านได้ทำงานเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรือง จนกลายเป็นสัญญาหยั่งรากลึกลงในใจของผู้คนทั่วโลก ตั้งแต่สมัยพระพุทธเจ้าจนถึงสมัยปัจจุบัน  ศูนย์กลางของมหาวิทยาลัยนาลันทามหาวิหาร      ตั้งอยู่บนสถูปบรรจุพระธาตุของพระสารีบุตร โดยพระเจ้าศักราทิตย์หรือพระเจ้ากุมารคุปตะที่ ๑  เป็นผู้ทรงโปรดเกล้า ฯ ให้ก่อตั้งมหาวิทยาลัยแห่งขึ้นมาเพื่อพัฒนาศักยภาพชีวิตของมนุษยชาติ ให้ชีวิตที่เข้มแข็งด้วยการทำสมาธิ มีความบริสุทธิ์ปราศจากกิเลสและความเศร้าหมอง  บุคคลิกอ่อนโยนเหมาะทำงานกับผู้อื่นในสังคม มั่นคงในอุดมการณ์ของชีวิตและไม่หวั่นไหวต่อการปฏิบัติหน้าที่ของเองต่อผู้อื่นด้วยความบริสุทธิ์และยุติธรรม  ด้วยสติระลึกถึงความรู้จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสของตนเอง พิจารณานำความรู้นั้นประยุกต์ใช้ในการทำงานได้ด้วยตนเอง ให้สังคมและประเทศชาติมีความสงบสุขพื้นฐานของศีลธรรมและกฎหมาย เป็นต้น 

              หลังจากพระภิกษุชาวจีนฟาเหียนกลับมายังประเทศจีนได้ประมาณ ๕ ปีแล้ว      มหาวิทยาลัยนาลันทามหาวิหารถูกสร้างขึ้นเป็นสถาบันการศึกษาทางพระพุทธศาสนาที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในโลก มีการสร้างพระพุทธรูปสีดำในวัดของมหาวิทยาลัย ฯ ผลงานศิลปะทางพระพุทธศาสนาของนักศึกษามหาวิทยาลัยแห่งนี้  ไต้สืบทอดศิลปะทางพระพุทธศาสนาเป็นมรดกให้กับชุมชนหมู่บ้านนาลันทา และเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของโลก       เพื่อให้ผู้แสวงบุญทั่วโลกได้มาสักการอย่างต่อเนื่อง  มหาวิทยาลัยนาลันทามหาวิหารจึงเป็นหนึ่งในโครงการสำหรับผู้แสวงบุญชาวพุทธทั่วโลก  พวกเขาควรไปเยี่ยมชมอย่างน้อยหนึ่งครั้งหนึ่งในชีวิต   การศึกษาวิชาพระพุทธศาสนา จะช่วยให้ชาวพุทธเข้าใจกฎธรรมชาติของการเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏ กฎธรรมชาตินี้ได้รับการพัฒนาเป็นกฏไตรลักษณ์คือ มีแนวคิดว่าสรรพสิ่งหลายเกิดขึ้น ตั้งอยู่และเสื่อมสลาย เป็นเรื่องธรรมชาติอย่างหนึ่งที่สรรพสิ่งที่ต้องเกิดใหม่  เช่น มหาวิทยาลัยโบราณนาลันทาเกิดขึ้น ตั้งอยู่ชั่วระยะเวลา และเสื่อมสลายไป   เป็นต้น   ผู้เขียนได้เดินทางมามหาวิทยาลัยโบราณนาลันทาหลายครั้ง นอกจากได้เห็นซากปรักหักพังของมหาโบราณแห่งนี้ที่ได้รับการบูรณะหลายครั้ง ซึ่งเป็นความรู้จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสของผู้เขียน  เมื่อตรวจสอบข้อเท็จจริงและหลักฐานต่าง ๆ  เมื่อมีหลักฐานเพียงพอแล้ว ผู้เขียนก็จะใช้เป็นข้อมูลในการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้ เพื่อหาเหตุผล มาอธิบายความจริงของคำตอบแล้ว  ปรากฎเรื่องราวอยู่ในจิตใจของผู้เขียนยังไม่ชัดเจนเพียงพอ ในประวัติความเป็นมาของมหาวิทยาลัยแห่งนี้    ทำให้ผู้เขียนสงสัย และรักในการศึกษาหาหลักฐานเพิ่มเติม      เพื่อวิเคราะห์หาเหตุผลเพื่อยืนยันความจริงในเรื่องมหาวิทยาลัยนาลันทาแห่งนี้ต่อไป    

              ด้วยเหตุผลที่กล่าว    ผู้เขียนชอบในการแสวงหาความรู้ในเรื่อง นาลันทาเมืองแห่งอริยสงฆ์ในพระไตรปิฎกต่อไป       จึงได้ตรวจสอบข้อเท็จจริง และรวบรวมพยานหลักฐานจากที่มาของความรู้ในพยานเอกสารพระไตรปิฎก อรรถกถา     และเอกสารทางวิชาการอื่น ๆ  ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ  เพื่อเป็นข้อมูลในการวิเคราะห์หาเหตุผลพิสูจน์ความจริงของคำตอบในเรื่องนี้    บทความเชิงวิเคราะห์จะเป็นข้อมูลเบื้องต้นแก่พระธรรมทูตแห่งราชอาณาจักร ใช้บรรยายแก่ผู้แสวงบุญในแดนพุทธภูมิเป็นไปในแนวทางเดียวกัน  ส่วนกระบวนการวิเคราะห์หลักฐานเพื่อหาเหตุผลพิสูจน์ความจริงของคำตอบในเรื่องนั้นว่าจริงหรือเท็จ หรือยังเป็นสงสัยอยู่  จะเป็นแนวทางในการศึกษาวิจัยให้กับนิสิตปริญญาเอกสาขาปรัชญาและพระพุทธศาสนา  เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของการวิจัยโดยผ่านเกณฑ์การตัดสินที่สมเหตุสมผลของความรู้ซึ่งเป็นความจริงอันเป็นที่สุดปราศจากข้อสงสัยในความจริงอีกต่อไป