บทนำ เมืองนาลันทา เมืองพระอริยสงฆ์ในปรัชญาแดนพุทธภูมิ

Introduction to Nalanda, the Buddhist Saint city in Buddhaphumi's philosophy 

 

สถูปพระสารีบุตร เมืองนาลันทา 

นาลันทาเมืองของพระอริยสงฆ์ในพระไตรปิฎก 

๑.บทนำ 

                นาลันทาเป็นเมืองเล็กๆ  ตั้งอยู่บนเส้นทางคมนาคมระหว่างเมืองราชคฤห์      กับเมืองปัฏตาลีบุตร  หากนำสถูปพระสารีบุตรเป็นศูนย์กลางของเมืองนาลันทาโบราณนี้  อยู่ห่างจากเมืองราชคฤห์เพียง   ๑๖ กิโลเมตรเท่านั้น นาลันทาเป็นเมืองสำคัญทางพระพุทธศาสนา ตั้งอยู่ในแคว้นมคธ (the kingdom of Magadha)  ซึ่งเป็นบ้านเกิดของพระสารีบุตรและพระโมคคัลลานะ เป็นอัครสาวกของพระพุทธเจ้า หลังจากเผยแผ่พระพุทธศาสนามาหลายปี พระสารีบุตรได้กลับมาปรินิพพานในเมืองนี้  หลังจากสมัยพุทธกาล พระเจ้าอโศกมหาราชได้สร้างสถูปเพื่อบรรจุพระสาริกธาตุของพระสารีบุตรไว้    ให้ชาวเมืองได้บูชาเพื่อระลึกถึงคุณของพระสารีบุตร     ประมาณ ๙๕๘ ปีหลังจากพระพุทธเจ้าปรินิพพาน ได้มีการสร้างมหาวิทยาลัยนาลันทา มหาวิหารไว้เป็นอนุสรณ์สถานเพื่อระลึกคุณของพระสารีบุตรที่ทำงานเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรือง       จนกลายเป็นสัญญาอยู่ในใจของผู้คนตั้งแต่ยุคพุทธกาลจนถึงสมัยปัจจุบัน  ส่วนที่เป็นศูนย์กลางของมหาวิทยาลัยนาลันทามหาวิหาร         ตั้งอยู่ที่สถูปที่บรรจุอิฐิธาตุของพระสารีบุตรโดยพระเจ้าศักราทิตย์หรือพระเจ้ากุมารคุปตะที่ ๑         เป็นผู้ทรงโปรด ฯ ให้สร้างมหาวิทยาลัยแห่งขึ้นมา  เพื่อพัฒนาศักยภาพชีวิตของมนุษยชาติ ให้ชีวิตที่เข้มแข็งด้วยการทำสมาธิ มีความบริสุทธิ์ปราศจากกิเลสและความเศร้าหมอง     บุคคลิกอ่อนโยนเหมาะทำงานกับผู้อื่นในสังคม         มั่นคงในอุดมการณ์ของชีวิตและไม่หวั่นไหวต่อการปฏิบัติหน้าที่ของเองต่อผู้อื่นด้วยความบริสุทธิ์และยุติธรรม  ด้วยสติระลึกถึงความรู้จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสของตนเอง พิจารณานำความรู้นั้นประยุกต์ใช้ในการทำงานได้ด้วยตนเอง  ให้สังคมและประเทศชาติมีความสงบสุขพื้นฐานของศีลธรรมและกฎหมาย เป็นต้น 

              หลังจากนักบวชชาวจีนฟาเหียนได้เดินทางกลับไปสู่ประเทศจีนประมาณ ๕ ปีแล้ว มีการสร้างมหาวิทยาลัยนาลันทามหาวิหาร       เพื่อให้เป็นสถาบันการศึกษาที่ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในโลก มีการสร้างหลวงพ่อพุทธองค์ดำเป็นพระพุทธรูปในพระวิหารประจำมหาวิทยาลัย ฯ      ซึ่งเป็นผลงานด้านพุทธศิลป์ของนักศึกษาในมหาลัยนาลันทาโบราณแห่งนี้    ตกทอดมาสู่ชุมชนหมู่บ้านนาลันทาให้เป็นดูแลรักษามรดกชาวพุทธไว้ให้เป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรม      เพื่อให้ผู้แสวงบุญทั่วโลกเดินทางมาสักการบูชาโดยไม่ขาดสาย  มหาวิทยาลัยนาลันทามหาวิหาร จึงเป็นหนึ่งในโปรแกรมของผู้แสวงบุญชาวพุทธทั่วโลก  ควรเดินทางมาเที่ยวชมสักครั้งหนึ่งของชีวิต        การศึกษาวิชาการด้านพระพุทธศาสนานั้นจะช่วยให้ชาวพุทธเข้าใจกฎธรรมชาติของการเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏ กฎธรรมชาตินี้ถูกนำไปพัฒนาเป็นกฏไตรลักษณ์ มีแนวคิดว่า สรรพสิ่งย่อมการเกิดขึ้น ตั้งอยู่ และเสื่อมสลายลง เป็นธรรมชาติอย่างหนึ่งของทุกสิ่งและกลับมาเกิดใหม่อีกครั้งหนึ่ง  เช่น มหาวิทยาลัยนาลันทา  เป็นต้น   ผู้เขียนเดินทางมามหาวิทยาลัยนาลันทาอันเก่าแก่หลายครั้ง นอกจากซากปรักหักพังที่ผ่านการบูรณะขึ้นมาหลายครั้ง แต่เรื่องราวผ่านซากปรักหักพังผ่านประสบการณ์ทางประสาทสัมผัสของผู้เขียน   ปรากฎเรื่องราวอยู่ในจิตใจยังไม่ชัดเจนเพียงพอในประวัติความเป็นมาของมหาวิทยาลัยแห่งนี้    ทำให้ผู้เขียนสงสัย และรักในการศึกษาหาหลักฐานเพิ่มเติม      เพื่อวิเคราะห์หาเหตุผลเพื่อยืนยันความจริงในเรื่องมหาวิทยาลัยนาลันทาแห่งนี้ต่อไป    

              ด้วยเหตุผลที่กล่าว    ผู้เขียนชอบในการแสวงหาความรู้ในเรื่อง นาลันทาเมืองแห่งอริยสงฆ์ในพระไตรปิฎกต่อไป       จึงได้ตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมพยานหลักฐานจากที่มาของความรู้ในพยานเอกสารพระไตรปิฎก อรรถกถา     และเอกสารทางวิชาการอื่น ๆ  ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ  เพื่อเป็นข้อมูลในการวิเคราะห์หาเหตุผลพิสูจน์ความจริงของคำตอบในเรื่องนี้    บทความเชิงวิเคราะห์จะเป็นข้อมูลเบื้องต้นแก่พระธรรมวิทยากรใช้บรรยายแก่ผู้แสวบุญในแดนพุทธภูมิเป็นไปในแนวทางเดียวกัน  ส่วนกระบวนการวิเคราะห์หลักฐานเพื่อหาเหตุผลพิสูจน์ความจริงของคำตอบในเรื่องนั้นว่าจริงหรือเท็จ หรือยังเป็นสงสัยอยู่  จะเป็นแนวทางในการศึกษาวิจัยให้กับนิสิตปริญญาเอกสาขาปรัชญาและพระพุทธศาสนา  เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของการวิจัยโดยผ่านเกณฑ์การตัดสินที่สมเหตุสมผลของความรู้ซึ่งเป็นความจริงอันเป็นที่สุดปราศจากข้อสงสัยในความจริงอีกต่อไป