บทนำ: พุทธคยา, สถานที่ตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าในปรัชญาแดนพุทธภูมิ

Introduction: the Bodhgaya,  Buddha's Enlightenment Place in Buddhaphumi 's philosophy

สารบาญ

๑. บทนำ

๒. ที่มาของความรู้ : สถานที่ตรัสรู้

๓. วิธีปฎิบัติบูชาในสถานที่ตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า

๑.บทนำ

      

               ผู้เขียนเป็นชาวพุทธโดยกำเนิด  เนื่องจากพ่อแม่เป็นชาวพุทธโดยยึดถือประเพณีที่บรรพบุรุษได้ปฎิบัติตาม ๆ กันมา บทเรียนแรก คือ การเรียนรู้เกี่ยวกับ "บุญกิริยาวัตถุ" ๓ ประการคือ การให้ทาน การรักษาศีลและการภาวนา  โดยทำบุญด้วยยการตักบาตรพระสงฆ์ที่หน้าบ้านทุกวัน เมื่อเติบโตขึ้นได้มีโอกาสฟังพระธรรมเทศนาในวันสำคัญทางพุทธศาสนาที่วัดในหมู่บ้าน และศึกษาพระพุทธศาสนาในโรงเรียนและมหาวิทยาลัย เมื่อผู้เขียนอุปสมบทเป็นพระภิกษุได้มีโอกาสศึกษาพระพุทธศาสนาจากสำนักธรรมสนามหลวง ที่ตั้งอยู่ในวัดแห่งหนึ่งที่ผู้เขียนจำพรรษาอยู่ในขณะนั้น  

         เมื่อผู้เขียนศึกษาพระพุทธศาสนาจากตำราเรียนของโรงเรียนและมหาวิทยาลัยและพระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณ ผู้เขียนได้รับรู้ข้อเท็จจริงเบื้องต้นว่า พระโพธิสัตว์สิทธัตถะเสด็จมาเพื่อแสวงหาสัจธรรมของชีวิตที่ "อุรุเวลาเสนานิคม" ตั้งอยู่ที่แคว้นมคธหรือประเทศมคธ (Magadha  country)   ซึ่งปัจจุบันคือตำบลพุทธคยา อำเภอคยา รัฐพิหาร ซึ่งเป็นที่ที่พระโพธิสัตว์สิทธัตถะทรงค้นพบมรรคมีองค์ ๘ ซึ่งเป็นหนทางในการปฎิบัติธรรม เพื่อบรรลุธรรมเหนือวิสัยของมนุษย์หรือที่เราเรียกว่า "การตรัสรู้" กฎธรรมชาติของชีวิตมนุษย์ที่ระบุว่า ชีวิตมนุษย์เกิดจากปัจจัยร่างกายและจิตใจในครรภ์มารดาเป็นเวลา ๙ เดือน เมื่อทารกเกิดมาและเติบโตเป็นมนุษย์  พ่อแม่จะตั้งชื่อของลูกให้เป็นมนุษย์คนใหม่           

 

               การเป็นรัฐศาสนาพราหมณ์ของแคว้นสักกะหรือประเทศสักกะ (Sakka country)        เนื่องจากรัฐสภาแห่งชาติสักกะได้ตราคำสอนของพราหมณ์อารยัน เป็นทั้งคำสอนของศาสนาพราหมณ์และกฎหมายวรรณะ    กฎหมายฉบับนี้ได้แบ่งประชาชนในแคว้นสักกะ       ออกเป็น ๔ วรรณะ  คือ  กษัตริย์ พราหมณ์ แพศย์ และศูทร  เป็นต้น      เมื่อเป็นกฎหมายวรรณะย่อมมีสภาพบังคับให้ประชาชนในประเทศต้องปฏิบัติตามกฎหมาย        คือห้ามร่วมประเวณีกับคนวรรณะอื่นและปฏิบัติหน้าที่ของวรรณะอื่น      บทลงโทษสำหรับผู้ฝ่าฝืนบทบัญญัติของกฎหมายวรรณะคือ    การลงพรหมทัณฑ์จากผู้คนในสังคมตลอดชีวิต      ต้องใช้ชีวิตอย่างคนเร่ร่อนไปตามถนนในพระนครใหญ่  แม้ว่าจะเป็นคนแก่  เจ็บป่วย และเสียชีวิตอยู่ข้างถนนสูญเสียสิทธิและหน้าที่ในวรรณะเดิม เป็นต้น 

               เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะเสด็จเยี่ยมราษฎรในพระนครกบิลพัสดุ์ พระองค์ทรงเห็นปัญหาความทุกข์ยากของชนจัณฑาล       ที่ถูกคนในสังคมลงโทษ   และต้องเร่ร่อนไปตามถนนในเมืองกบิลพัสดุ์และเมืองใหญ่อื่น ๆ  ตลอดชีวิต        เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะทรงเมตตากรุณาธิคุณต่อจัณฑาลเพื่อช่วยให้พวกเขาพ้นจากความทุกข์ยาก      พระองค์ทรงสืบหาข้อเท็จจริงในเรื่องนี้        และรวบรวมหลักฐานจากคำให้การของปุโรหิตที่ปรึกษาของพระเจ้าสุทโธทนะ พระบิดา เป็นต้น   พระองค์ทรงได้ฟังข้อเท็จจริงได้เบื้องต้นว่า คำสอนของพราหมณ์นั้นพระพรหมสร้างมนุษย์และวรรณะให้มนุษย์ปฏิบัติหน้าที่ตามวรรณะที่ตนเกิดมา 

             แม้บรรดาปุโรหิตจะยืนยันความจริงว่า พระพรหมและพระอิศวร  เป็นผู้สร้างมนุษย์และโลกก็ตาม     แต่เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะทรงถามถึงประวัติความเป็นมาของพระพรหม        และพระอิศวรแล้ว แต่ปุโรหิตคนใดไม่สามารถตอบพระองค์ได้     เมื่อคำให้การของปุโรหิตเป็นที่สงสัยเจ้าชายสิทธัตถะทรงสงสัยถึงการมีอยู่ของเหล่าทวยเทพเจ้า และพระองค์จึงทรงพิจารณาดูแล้ว  เห็นว่า พระองค์ทรงไม่เชื่อในความมีอยู่ของเทพเจ้าตามคำสอนของพราหมณ์ปุโรหิตแล้วพระองค์จึงทรงตัดสินพระทัย     ที่จะเสนอกฎหมายเพื่อยกเลิกระบบวรรณะในแคว้นสักกะต่อรัฐสภาแห่งราชวงศ์ศากยะ      โดยมีพระเจ้าสุทโธทนะทรงเป็นประธานรัฐสภาศากยวงศ์ 

             แต่สมาชิกรัฐสภาแห่งราชวงศ์ศากยะได้พิจารณาและลงมติเป็นเอกฉันทฺ์ ไม่เห็นชอบด้วยกับกฎหมายยกเลิกวรรณะ ตามที่เจ้าชายสิทธัตถะทรงเสนอ  เนื่องจากเห็นว่า กฎหมายยกเลิกวรรณะขัดต่อรัฐธรรมนูญแห่งแคว้นสักกะ ตามหลักฐานในพระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณเรียกว่า "ธรรมะของกษัตริย์" หรือ "หลักนิติศาสตร์" ที่ใช้ในการปกครองประเทศที่เรียกว่า "หลักอปริหานิยธรรม" ซึ่งเทียบเท่ากับกฎหมายรัฐธรรมนูญ ซึ่งเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก ที่เขียนขึ้นในยุคปัจจุบัน เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะทรงดำริถึงปัญหาจัณฑาล ซึ่งสูญเสียสิทธิและหน้าที่ตามกฎหมายวรรณะ และยังไม่ได้รับการแก้ไขให้กลับคืนสู่สถานะเดิมในสังคมได้  พระองค์ทรงเห็นว่าในอนาคต แม้พระองค์จะทรงยังคงมีสิทธิและหน้าที่ปกครองประเทศตามวรรณะกษัตริย์ที่พระองค์ประสูติ ทรงดำรงตำแหน่งประธานรัฐสภาแห่งราชวงศ์ศากยต่อจากพระบิดาก็ตาม 

           แต่พระองค์ก็ทรงไม่สามารถเสนอกฏหมายปฏิรูปสังคมให้ประชาชนมีสิทธิและหน้าที่เท่าเทียมกันในอาชีพการงานได้ ปัญหาวรรณะก็ไม่สามารถแก้ไขได้หมดสิ้น เพราะขัดต่อหลักการปกครองประเทศของพระมหากษัตริย์   พระองค์จะปฏิรูปสังคม โดยให้ประชาชนมีสิทธิ เสรีภาพ และหน้าที่เท่าเทียมกันในอาชีพการงาน  เมื่อพระองค์ทรงระลึกถึงสาเหตุของปัญหา ถ้าพระพรหมสร้างมนุษย์ขึ้นมาแล้วตายแล้วสูญ   มีชีวิตอมตะโดยไม่ต้องเป็นคนแก่ชรา คนเจ็บป่วยไข้และคนต้องตายเช่นพวกจัณฑาล ที่พระองค์ทรงเห็นสองข้างถนนในพระนครกบิลพัสดุ์ 

          ด้วยข้อเท็จจริง (facts) ที่กล่าวมาแล้วข้างต้น เจ้าชายสิทธัตถะจึงทรงสงสัยว่าพระพรหมเป็นเทพเจ้าที่ไม่มีอยู่จริง แม้ว่าคำสอนของศาสนาพราหมณ์จะมีการปฏิบัติในการบูชายัญ เพื่อเข้าถึงความจริงของการมีอยู่ของพระพรหมและพระอิศวรก็ตาม หากเจ้าชายสิทธัตถะจะทรงบูชายัญด้วยพระองค์เอง ก็ทรงไม่สามารถทำได้เพราะเป็นการปฏิบัติหน้าที่ของวรรณะอื่น เมื่อนึกถึงข้อเท็จจริงได้เช่นนี้แล้ว พระองค์ตัดสินพระทัยออกผนวช  เพื่อแสวงหาเหตุผลของคำตอบในสัจธรรมของชีวิตด้วยพระองค์เอง   

         เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะทรงออกผนวชเป็นพระโพธิสัตว์สิทธัตถะทรงศึกษาหาความรู้ด้วยวิธีการต่าง ๆ เป็นเวลาถึง ๖ ปี    ทรงบรรลุความจริงของชีวิตมนุษย์ตามกฎธรรมชาติที่เรียกว่า"อภิญญา๖" ทรงตรัสรู้ที่ใต้ต้นพระศรีมหาโพธิ์ว่า      ความเป็นจริงของชีวิตมนุษย์นั้นมีจิตวิญญาณเป็นตัวตนที่แท้จริง และตกอยู่ภายใต้ในกระบวนการเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏของมนุษย์ ทิพยจักษุของพระองค์ทรงเห็นจิตวิญญาณมนุษย์ไปเกิดใหม่ในโลกอื่น ๆ ตามกรรมของตัวเอง ทำให้พระองค์เกิดนิพพิทา (ความเบื่อหน่าย) ของการเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏไม่รู้จักจบสิ้น    ทรงชำระกิเลสที่สั่งสมในจิตวิญญาณมายาวนานด้วยความรู้ที่เรียกว่า "อาสวักขยญาณ" ผลของการตรัสรู้แจ้งของพระพุทธเจ้า ทำให้มนุษย์มีความรู้ว่า มนุษย์สามารถพัฒนาศักยภาพของตนเองได้ให้บรรลุถึงอุดมคติสูงสุด ที่มนุษย์ควรเป็นในชาตินี้ได้ 

        ด้วยเหตุผลที่กล่าวมาแล้วข้างต้นนั้น  ทำให้ผู้เขียนสงสัยว่าเราจะรู้ความจริงได้อย่างไรว่า ต้นพระศรีมหาโพธิ์ที่พระพุทธเจ้าใช้ปฏิบัติธรรม จนกระทั่งตรัสรู้กฎธรรมชาติของชีวิตมนุษย์นั้นตั้งริมฝั่งแม่น้ำเนรัญชรา ตำบลอุรุเวลาเสนานิคม แคว้นมคธ เมื่อ ๒,๖๐๐ กว่าปีมาแล้วนั้น  

        ในยุคปัจจุบันนั้นสถานที่ตรัสรู้นั้นตั้งอยู่ที่ไหนในสาธารณรัฐอินเดีย ผู้เขียนจึงตัดสินใจศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับสถานที่ตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า (Buddha's Enlightenment  Place)    โดยสอบสวนข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานต่าง ๆ ได้แก่ พระไตรปิฎก   อรรถกถา  บทความวิชาการต่าง ๆ  บันทึกของนักแสวงบุญชาวจีน ๒ ท่านคือ สมณะฟาเหียนและพระถัมซั่ม  พยานวัตถุได้แก่ เสาหินพระเจ้าอโศกมหาราชและสถานโบราณอีกหลายแห่ง สร้างขึ้นมาในสมัยพระเจ้าอโศกมหาราชเป็นต้น     เพื่อเป็นข้อมูลในการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้  เพื่อหาเหตุผลมาอธิบายความจริงของคำตอบเรื่องพุทธคยา, สถานที่ตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าว่าเป็นความจริงที่มีความสมเหตุสมผล เป็นต้น  

          ผู้เขียนจะเขียนคำตอบในรูปบทความ เชิงวิเคราะห์ เนื้อหาของบทความนี้จะเป็นประโยชน์แก่พระนักเทศน์ใช้บรรยายแก่ผู้แสวงบุญในแดนพุทธภูมิ ให้เป็นความรู้ และความเข้าใจในความจริงเป็นไปในแนวทางเดียวกัน นอกจากนี้กระบวนการพิจารณาความจริง จะเป็นประโยชน์ต่อการวิจัยของนิสิตระดับปริญญาเอกสาขาพระพุทธศาสนา ใช้เป็นแนวทางวิเคราะห์ความรู้ ที่ผ่านเกณฑ์การตัดสินที่สมเหตุสมผล ปราศจากข้อสงสัย ในเหตุผลของความเป็นจริงในพระพุทธศาสนาอีกต่อไป.