Aesthetics in Lumpini Park, the Holy City of Buddhism (Part 3)
บทนำ
ก่อนสมัยพุทธกาลนั้น สวนลุมพินี เคยเป็นสถานที่ประทับพักผ่อนสำหรับสมาชิกราชวงศ์ศากยะขณะเสด็จกลับที่พระนครเทวทหะเป็นเมืองหลวงแห่งอาณาจักรโกลิยะ เพื่อเสด็จเยือนสมาชิกราชวงศ์โกลิยะ จุดเริ่มต้นในรัชสมัยพระเจ้าโอกากราช สมาชิกพระราชวงศ์โกลิยะสูติจากพระมเหษีองค์แรกของพระองค์นั้นได้แยกตัวออกไปและสถาปนาเมืองใหม่ ซึ่งอยู่ห่างออกไปประมาณ ๑๐๐ กิโลเมตร
ในยุคปัจจุบัน ลุมพินีซึ่งเป็นสถานที่ที่ประสูติของพระพุทธเจ้า เป็นจังหวัดที่ ๕ ใน ๗ จังหวัดของประเทศเนปาล ที่จัดตั้งขึ้นตามรัฐธรรมนูญเนปาลฉบับใหม่ ลุมพินีซึ่งเป็นสถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้า เป็นเมืองศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวพุทธทุกนิกายและชาวฮินดูเนปาล สามารถเข้าเยี่ยมชมและเดินทางมาปฏิบัติบูชาได้รวมถึงชาวเนปาลฮินดูด้วย นอกจากนี้ ยังสามารถประกอบพิธีบูชาพระพุทธรูปปางประสูติของพระพุทธเจ้าและขอพรจากพระราชินีมายาเทวี ซึ่งเป็นเทพเจ้าที่ชาวฮินดูเคารพนับถือ เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะทรงผนวชเป็นพระโพธิสัตว์ พระองค์ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า โดยการปฏิบัติธรรมตามอริยมรรคมีองค์ ๘ พระองค์ทรงบรรลุถึงความจริงแห่งกฎธรรมชาติของชีวิตมนุษย์ ทุกคนเดินทางไปในทิศทางเดียวกัน เมื่อแสดงเจตนาด้วยการกระทำที่ดีทางกาย วาจาและใจ เมื่อตายไปแล้ว ดวงวิญญาณจะไปเกิดในสวรรค์ เป็นต้น
สวนลุมพินี เป็นสถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้า ถือเป็นสถานที่สำคัญยิ่งในชีวิตของผู้เขียน สถานที่แห่งนี้ได้ปลูกฝังศรัทธาอันแรงกล้า ทำให้ผู้เขียนได้เรียนรู้พระพุทธศาสนา และบรรลุถึงจิตวิญญาณของการเป็นชาวพุทธที่แท้จริง ผู้เขียนมีโอกาสฏิบัติบูชาตามหลักสากลและผู้คนทั่วโลก สามารเข้าถึงการศึกษาพระไตรปิฎกได้อย่างเท่าเทียมกัน ปราศจากข้อห้ามเช่นเดียวกับกฎหมายวรรณะและธรรมเนียมปฏิบัติในสมัยอินเดียโบราณ การปฏิบัติตามอริยมรรคมีองค์ ๘ จะนำไปสู่ผลลัพท์อันเป็นสากลเดียวกัน นั้่นคือการเป็นผู้รู้ ผู้อื่นและผู้เบิกบาน มีความสงบสุขบนพื้นฐานของศีลธรรมอันดีของประชาชนและกฎหมาย เป็นต้น
ปัญหาคือเราจะรู้ได้อย่างไรว่าพระพุทธเจ้าทรงยกย่อง ลุมพินีสถานที่ประสูติเป็นสถานแสวงบุญแห่งแรก
เนื่องจากอายตนะภายในของผู้เขียนจำกัดความสามารถในการรับรู้ถึงสถานที่ประสูติแห่งนี้ ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อกว่า ๒๕๖๐ ปีก่อน ผู้เขียนจึงไม่ทราบเรื่องนี้ อย่างไรก็ตาม ผู้เขียนชอบแสวงหาความรู้เกี่ยวกับเรื่องนี้ต่อไป ผู้เขียนจึงตรวจสอบข้อเท็จจริงจากหลักฐานในพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬา ฯ ฟังข้อเท็จจริงเบื้องต้นว่าตามประวัติของสวนลุมพินีในพระไตรปิฎกนั้น เดิมเป็นสถานที่พักผ่อน สำหรับกองคาราวานสินค้าส่งออกไปขายต่างประเทศ และใช้เป็นเส้นทางการค้าระหว่างพระนครกบิลพัสดุ์กับพระนครเทวทหะ สวนลุมพินีป่าลุมพินี มีลักษณะเป็นป่าสาละที่สวยงาม และลำต้นสูงใหญ่ เป็นร่มเงาด้วยใบไม้อันหนาเขียวชอุ่มเกือบทั้งปี มีธารน้ำใต้ดินทั้งกระแสร้อนและกระแสเย็นพุ่งจากใต้ดินขึ้นสู่ท้องฟ้า ให้ผู้คนได้อาบน้ำชำระร่างกายที่แปดเปื้อนฝุ่นละอองตลอดเส้นการเดินทางน้ำเหงื่อไคลย้อยลงตลอดเวลา และร่างกายเหนื่อยล้าด้วยน้ำร้อนอันแสนอุ่นในยามฤดูหนาวตั้งอยู่ในแคว้นสักกะ อันอุดมสมบูรณ์ด้วยพืชพรรณและธัญญาหาร เช่น ข้าว ปลาและฝูงสัตว์ป่าและเจริญรุ่งเรืองด้วยประชาชนผู้มีความรู้ของแนวคิดของปรัญาศาสนาพราหมณ์ และมั่งคั่งด้วยการส่งข้าว เป็นสินค้าหลักของประเทศไปขายต่างประเทศผ่านเส่้นทางการค้าโบราณ
อันเป็นสถานที่ตั้งของแคว้นมัลละ ผ่านเมืองพาราณสีแห่งแคว้นกาสีสุดท้ายไปสิ้นสุด ที่แคว้นมคธอันเจริญรุ่งเรืองด้วยมหาเศรษฐีถึง ๙ คนด้วยกัน เมื่อพระนางมายาเทวีและคณะได้เดินทางไปที่พระนครเทวทหะ อันเป็นเกิดเมืองนอนของพระนางเองเกิดความเหนื่อยล้าจากการเดินทางไกล ทรงมีพระครรภ์มีอายุได้ ๑๐ เดือนแล้ว ทรงประสูติกาลเจ้าชายสิทธัตถะ ณ สวนลุมพินีแห่งนี้ ทั้งสองได้อาศัยกระแสน้ำร้อนและกระแสน้ำเย็นสองสายนี้ สระสนานชำระล้างพระวรกายของ ๒ พระองค์ เพื่อชำระเลือดเนื้อของชีวิตของพระองค์ไว้บนพื้นดินของสวนลุมพินีแห่งนี้ ให้กลายเป็นแผ่นดินอันศักดิ์สิทธิ์ให้ผู้คนเดินทางมาปฏิบัติบูชาสวนลุมพินีแห่งนี้ ศึกษาวิธีการปฏิบัติบูชาให้ชำระล้างจิตวิญญาณบริสุทธิ ให้พ้นจากการถูกสาปเพราะวิบากกรรมต่อไปกาลเวลาผ่านไปถึง ๒๙ ปี เจ้าชายสิทธัตถะแห่งศายวงศ์ ตัดสินพระทัยออกผนวชเพราะทรงระลึกได้ว่าระบบวรรณะที่ใช้ในการปกครองประเทศนั้น ทำให้ประชาชนเกิดมามีสิทธิหน้าที่ในการประกอบอาชีพไม่เท่าเทียมกัน ไม่มีโอกาสเลือกทางเดินของชีวิตตามความรู้และทักษะสามารถของตนเองได้ พวกจัณฑาลไม่มีสิทธิหน้าที่ตามกฎหมาย เพราะทุกอาชีพสงวนไว้ให้แก่ประชาชนในระบบวรรณะ การบัญญัติกฎหมายยกเลิกกฎหมายวรรณะ เป็นสิ่งที่เป็นมิได้ เพราะขัดต่อหลักนิติศาสตร์ในการปกครองประเทศ ซึ่งเป็นธรรมกษัตริย์เรียกว่าหลักอปริหานิยธรรมและพิจารณาต่อไปอีกแล้ว เห็นว่าในวันข้างหน้า หากพระองค์เป็นกษัตริย์ปกครองแคว้นสักกะต่อไป พระองค์คงไม่สามารถหาวิธีใดบัญญัติกฎหมาย เพื่อปฏิรูปสังคมให้ประชาชนมีสิทธิเสรีภาพเท่าเทียมกันได้แต่อย่างใด เพราะอำนาจอธิปไตยนั้นเป็นของรัฐสภาศากยวงศ์เป็นผู้ตัดสินใจ และขัดต่อหลักอปริหานิยธรรม พระองค์ตัดสินพระทัยออกผนวชเพื่อศึกษาหาความรู้และความจริงของชีวิตมนุษย์ทุกคน
เจ้าชายสิทธัตถะทรงเป็นบุคคลแรกในโลกที่รู้วิธีการพัฒนาศักยภาพชีวิตของเขา จากคนธรรมดาไปสู่พระอริยบุคคลโดยการฝึกปฏิบัติตามมรรคมีองค์๘ จนบรรลุถึงญาณอภิญญา ๖ เมื่อพระองค์ตรัสรู้กฎธรรมชาติของชีวิตมนุษย์แล้ว ทรงเปิดเผยความรู้อันแท้จริงของมนุษย์ตามหลักคำสอนของพระพุทธศาสนา สิ่งนี้ทำให้พระองค์ทรงเป็นศาสดาเอกของโลกเพราะสาวกของพระองค์ นำความรู้ไปใช้ในชีวิตประจำวันและนำความรู้ที่แท้จริงเกี่ยวกับชีวิต มาศึกษาต่อในเชิงวิชาการนั้นอีกหลายเรื่อง
สวนลุมพินีสถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้า กลายเป็นสังเวชนียสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ในทางพระพุทธศาสนา เพราะมีผู้คนจำนวนหลายแสนมาสู่สถานที่แห่งนี้เป็นประจำทุกปี เพื่อตามรอยบาทพุทธศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสไว้ในมหาปรินิพพานสูตรว่า "บุคคลผู้มีศรัทธาในการตรัสรู้ของพระองค์และระลึกถึงพระองค์ ให้เดินทางไปปฏิบัติบูชาในสังเวชนียสถานทั้ง ๔ เมื่อสิ้นชีวิตลงไปแล้ว จิตวิญญาณของผู้นั้นจะไปจุติในสุคติภูมิโลกสวรรค์ เป็นต้น ปัจจฉิมพระธรรมเทศนาของพระองค์ ทำให้พุทธศาสนิกชนจำนวนหลายล้านคนได้เดินทางมาสู่สวนลุมพินีเพื่อปฏิบัติบูชาเพื่อให้เกิดดวงตาเห็นธรรม และจะได้เห็นพระพุทธเจ้า (เรา) เป็นต้น
เริ่มแรกนั้นผู้เขียนเป็น ๑ ในผู้แสวงบุญชาวพุทธนานาชาติจำนวนหลายแสนคน ได้เดินทางจากทั่วทุกมุมของโลก ที่เดินทางมาแสวงบุญในสังเวชนียสถานทั้ง ๔ ในช่วงฤดูหนาวของทุก ๆ ปีนั้น สถานที่ประสูติอันศักดิ์สิทธิ์ของโคตมะสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงประสูติจากพระครรภ์ของพระราชมารดา พระนางมายาเทวีและทรงเป็นพระมเหสีของพระเจ้าสุทโธทนะพระราชบิดา เมื่อประมาณ ๘๐ ปีก่อนพุทธศักราชนั้น เต็มไปสีสรรค์ของผู้คนหลากหลายเชื้อชาติหลายภาษาและวัฒนธรรม เดินฝ่าหมอกเย็นจากภูเขาหิมาลัยตั้งอยู่ไม่ไกลนักเข้าสู่สวนลุมพินี เพื่อปฏิบัติบูชาให้บรรลุถึงธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสไว้ว่า "ผู้ใดเห็นธรรมผู้นั้นเห็นเรา" ื
เริ่มแรกนั้นผู้เขียนรับรู้ว่าสวนลุมพินีเป็นสถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้าผ่านประสาทสัมผัสเพียงอย่างเดียว จากการอ่านหนังสือเรียนวิชาพระพุทธศาสนาผ่านระบบการศึกษาที่ประเทศไทยเป็นเวลาหลายปี จนกระทั่งอายุ ๔๓ ปี มีโอกาสเป็นนักศึกษานานาชาติในเมืองพาราณสี รัฐอุตตรประเทศ สาธารณรัฐอินเดีย ได้มีโอกาสเดินทางมาปฏิบัติบูชาในโครงการปฏิบัติธรรมในแดนพุทธภูมิ นับตั้งแต่ปี ค.ศ. ๒๐๐๒ เป็นต้นมา
ทฤษฎีประจักษ์นิยมเป็นทฤษฎีบ่อเกิดความรู้ของมนุษย์ มีแนวคิดว่า มนุษย์คนใดรับรู้ผ่านประสาทสัมผัสเพียงอย่างเดียวเท่านั้นจากทฤษฎีบ่อเกิดความรู้และความงามนั้น มนุษย์รับรู้ความงามของทุกสิ่งนั้นผ่านประสาทสัมผัสของตนเพียงเดียว เช่นเดียวกับผู้เขียนได้รับรู้ความงามของสถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้าผ่านประสาทสัมผัสเพียงอย่างเดียวตั้งแต่ปี๒๐๐๒ เป็นต้นมา จนถึงปัจจุบัน
ผู้เขียนเห็นเสาหินอโศก ได้สร้างเป็นอนุสรณ์สถานของการเสด็จมาค้นหาสถานที่ประสูติของเจ้าชายสิทธัตถะในสวนลุมพินี แห่งนี้ และพระเจ้าอโศกมหาราชทรงปฏิบัติบูชาเป็นเวลาหลายวัน ณ สถานที่ประสูติแห่งนี้ เสาหินอโศกที่ตั้งตระหง่านในสวนลุมพินีแห่งนี้หลายร้อยปีแล้ว ผ่านร้อน ผ่านหนาว ผ่านน้ำฝน รวมเมฆหมอกควันของความเย็นไหลผ่านลงมาจากภูเขาหิมาลัยเป็นประจำทุกปีเป็นเพราะแรงดึงดูดระหว่างโลก และดวงอาทิตย์ทำให้เกิดแรงเหวี่ยงโลกหมุนรอบดวงอาทิตย์มีระยะใกล้ไกลไม่เท่ากัน ทำให้โลกนั้นร้อนไม่เท่ากันทุกวัน จึงเกิดฤดูที่แตกต่างกันบนโลกมนุษย์นี้ การเดินทางมาปฏิบัติบูชาในสถานที่แห่งนี้ ในบรรยายกาศที่แตกต่างกันออกไป
ในช่วงฤดูหนาวเป็นช่วงเวลาที่บรรยายกาศของสวนลุมพินีที่สวยงามที่สุด เพราะอากาศเนย็นสบาย ปกคลุมด้วยเมฆหมอกควันที่ปะทะหน้าผาสูงหลายร้อยเมตร และยาวไกลเป็นม่านธรรมชาติแห่งภูผาหิมาลัยที่ธรรมชาติสร้างไว้ กั้นลมหนาวให้อากาศหนาวเย็นเหมาะสำหรับผู้แสวงบุญทั่วโลกลหลายแสนคน เดินทางมาสู่สถานศักดิ์สิทธิ์เพื่อการปฏิบัติบูชาระลึกคุณของพระพุทธเจ้าด้วยการสวดมนต์นั่งสมาธิ เพื่อชำระล้างอารมณ์ของความทุกข์ในเรื่องราวต่าง ๆ ที่สั่งสมยาวนานมากมายหลายเรื่องที่นอนเนื่องอยู่ในจิตวิญญาณ เพราะการเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏ ของจิตวิญญาณเดินทางผ่านกาลเวลาแล้วไม่รู้อสงไขยกี่แสนกัปป์แล้ว ความเย็นเต็มไปด้วยหมอกควันนั้นบางครั้งก็เสน่ห์ ทำให้ผู้แสวงบุญนั่งสมาธิได้เป็นเวลาเนิ่นนานยิ่งขึ้นไป เป็นช่วงเวลาของจิตวิญญาณเราได้ดื่มด่ำในความสุขอันเกิดจากความสุขของชีวิตได้
แต่ในฤดูหนาวอันแสนอบอุ่นใจนั้น แต่ก็มีแต่พวกคณะผู้แสวงบุญข้อเสียว่า ในฤดูหนาวมีผู้มาท่องเที่ยวชมสวน ลุมพินีจำนวนมากหลายพันคนในแต่ละวัน เดินชมสวนลุมพินีตลอดเวลาทุกตารางเมตรของสวนลุมพินีเต็มไปด้วยนักท่องเที่ยวนานาชาติหลายคน มองเห็นและเข้าใจว่าเรากำลังปฏิบัติบูชา พวกเขาก็ส่งสัญญาณเตือนพวกเขามิให้ส่งเสียงรบกวนการปฏิบัติบูชาของพวกเรา เราในฐานะนำพาปฏิบัติบูชา เกิดความรู้สึกประทับใจในมารยาทของพวกเขาที่เข้าใจวิถีชีวิตของพวกเรา ในบางเวลาผู้เขียนเป็นผู้แสวงบุญเอง เราต้องรู้จักฟังคนอื่นบรรยายเพื่อเติมเต็มในส่วนขาดของชีวิต เพราะชีวิตคนเราไม่ได้รับรู้ได้ทุกเรื่อง แม้กระทั่งเรื่องของตนเอง เป็นต้น
หากมาในฐานะเป็นพระธรรมวิทยากร เราต้องเตรียมความรู้และพลังงานของเราเพราะการทำงานรับใช้พระพุทธเจ้าเป็นเวลาหลายวัน ในฤดูร้อนผู้เขียนได้ผัสสะความสวยงามของภูเขาหิมาลัยได้อย่างชัดเจน เพราะความร้อนได้พัดพาหมอกควันของความเย็นปกคลุมในช่วงฤดูหนาวให้ลอยผ่านพ้นไป ผู้เขียนได้เห็นหน้าผาอันสูงชันแห่งเทือกเขาหิมาลัยอันยาวไกล เป็นความงามตามธรรมชาติสร้างสรรค์ขึ้นมาเอง โดยไม่มีมนุษย์คนไปสร้างไว้แต่อย่างใดถือว่าเป็นความคุ้มค่าของชีวิตที่ได้เห็นภูเขาหิมาลัยอันรื่นรมย์เช่นนั้น ในบางครั้งคณะผู้แสวงบุญมาถึงสวนลุมพินีเย็นมากแล้ว ผู้เขียนและคณะต้องเดินทางเข้าสู่สวนลุมพินีแต่เช้าสวนลุมพินีเต็มไปด้วยหมอกควันพื้นซิเมนต์เปียงชื่นไปด้วยน้ำค้างกลั่นตัวลงมาจากท้องฟ้าอันหนาวเย็น
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น