ปัญหาความจริงเกี่ยวกับความสงสัยของพระพุทธเจ้าในพระไตรปิฎก

 Introduction The Prince Siddhartha's Doubt as a philosopher คำสำคัญ ความสงสัย นักปรัชญา

บทนำ ทำไมมนุษย์ต้องศึกษาปัญหาความจริง

         โดยทั่วไปแล้ว   พระพุทธศาสนาและปรัชญาถือเป็นความรู้ของมนุษย์      การตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า  ทำให้ผู้คนตระหนักว่าชีวิตของมนุษย์เกิดจากปัจจัยทางร่างกายและจิตใจ  ที่มารวมตัวกันในครรภ์มารดา  มันเติบโตเป็นทารกได้   ๙   เดือนแล้ว  จึงคลอดออกจากครรภ์มารดาเป็นมนุษย์คนใหม่และชื่อใหม่   ในขณะที่ยังมีชีวิตอยู่  จิตใจของมนุษย์ใช้อวัยวะอินทรีย์    ๖  อวัยวะในการรับรู้เรื่องราวต่าง ๆ  เข้ามาในชีวิต    และเก็บหลักฐานทางอารมณ์ของเรื่องราวต่าง ๆ ที่ผ่านเข้ามาในชีวิตนั้นไว้ในจิตใจ      แต่ธรรมชาติของจิตใจมนุษย์ไม่ได้มีหน้าที่เพียงการรับรู้และเก็บอารมณ์ของเรื่องราวต่าง ๆเท่านั้น       แต่ยังมีหน้าที่คิดวิเคราะห์หลักฐานทางอารมณ์นั้นโดยอนุมานความรู้   เพื่อหาเหตุผลมาอธิบายความจริงของคำตอบในเรื่องนั้นอย่างสมเหตุผลได้  

         ธรรมชาติของจิตใจตามหลักปรัชญานั้น  เมื่อผู้ใดกล่าวถึงข้อเท็จจริงในเรื่องใด ๆ     ในฐานะนักปราชญ์ของโลกพระพุทธเจ้าตรัสสอนว่าอย่าเชื่อทันทีว่าเป็นความจริง   ควรสงสัยไว้ก่อนจนกว่าจะตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมพยานหลักฐานอย่างเพียงพอ      เพื่อวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้จากหลักฐานต่าง ๆ    เพื่อหาเหตุผลมาพิสูจน์ข้อเท็จจริงในเรื่องนั้นว่าจริงหรือเท็จ           ถ้าไม่มีหลักฐานพิสูจน์ความจริงพยานเพียงคนเดียวก็ขาดความน่าเชื่อถือ และนักปรัชญาก็ไม่สามารถยอมรับข้อเท็จจริงนั้นว่า เป็นความจริงได้     เพราะธรรมชาติของมนุษย์เห็นแก่ตัว      จึงมักมีอคติต่อผู้อื่นเนื่องจากความโง่เขลา ความกลัว   ความรักและความเกลียดชังต่อกัน  เป็นต้น   นอกจากนี้ มนุษยังมีอวัยวะอินทรีย์ทั้ง ๖อย่างในร่างกายของตัวเอง   มีข้อจำกัดในการรับรู้เหตุการณ์ที่เกิดในสังคมห่างไกลออกไป        หรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในอดีต     ในการศึกษาปัญหาความจริงเกี่ยวกับความสงสัยของพระพุทธเจ้าในพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬา ฯ นั้นถือเป็นปัญหาทางอภิปรัชญา    เนื่องจากอภิปรัชญาสนใจศึกษาปัญหาความจริงเกี่ยวกับมนุษย์ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ  โลก  และการมีอยู่ของเทพเจ้า  เป็นต้น    

              เมื่อผู้เขียนศึกษาหลักฐานจากตำราเรียนปรัชญาและเว็บไซต์ต่าง ๆ  บนแพลตฟอร์มอินเตอร์เน็ต  เราได้ยินข้อเท็จจริงว่า ปรัชญาคือความรู้ของมนุษย์ที่เรียกว่า "นักปรัชญา   เช่น เจ้าชายสิทธัตถะทรงเป็นนักปรัชญา       เนื่องจากพระองค์ทรงสำเร็จการศึกษาด้านศิลปศาสตร์   ๑๘ สาขาเหมือนที่เจ้าชายแห่งราชวงศ์ศากยะทุกพระองค์      จะต้องศึกษาหาความรู้เพื่อใช้ในราชการ       ส่วนนักวิทยาศาสตร์เป็นเจ้าของความรู้ทางวิทยาศาสตร์      เป็นต้น   โดยทั่วไปแล้ว  ตามหลักวิชาการของอภิปรัชญา   ซึ่งเป็นสาขาหนึ่งของปรัชญาที่เกี่ยวข้องกับความจริงของสิ่งต่าง ๆ  เช่น      มนุษย์ ปรากฏการณ์เกิดที่ขึ้นตามธรรมชาติของจักรวาล และเทพเจ้า เป็นต้น   เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะทรงเป็นนักปรัชญาในฐานะมนุษย์      พระองค์ทรงมีอวัยวะอินทรีย์ทั้ง ๖ ในพระวรกายเป็นสะพานเชื่อมโยงกับปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในธรรมชาติ   หรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในสังคม เช่น   เจ้าชายสิทธัตถะทรงมีความรู้จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสและสั่งสมอยู่ในพระทัย  พระองค์ทรงเข้าศึกษาในระบบการศึกษาของประเทศสักกะ      ตามหลักสูตรศิลปศาสตร์ ๑๘  สาขาวิชา  ที่สำนักครูวิศวามิตรพร้อมกับเจ้าชายแห่งศากยวงศ์และเจ้าชายแห่งโกลิยวงศ์หลายพระองค์ เมื่อสำเร็จการศึกษาแล้วพระองค์ทรงได้อภิเษกสมรสกับพระนางพิมพา ซึ่งเป็นเจ้าหญิงแห่งแคว้นโกลิยะ  พระองค์ทรงใช้ชีวิตอย่างมีความสุขในปราสาททั้ง ๓ หลังเป็นเวลา ๑๓ ปีโดยมีนางสนมกว่า ๔๐,๐๐๐ คนคอยปรนนิบัติรับใช้พระองค์      แม้ว่าอารมณ์ความรู้เหล่านี้        ผ่านระบบการศึกษาของราชอาณาจักรสักกะและเป็นความรู้จากประสบการณ์ชีวิตที่อยู่รอบตัวของพระองค์เอง   เป็นหลักฐานทางอารมณ์ที่สั่งสมอยู่ในพระทัยของพระองค์       และติดตามพระองค์ไปใช้แก้ปัญหาชีวิตได้ทั่วอนุทวีปอินเดียก็ตาม  แต่ก็ยังไม่มากพอที่จะทำให้พระองค์เรียนรู้   และเข้าใจข้อเท็จจริงเกี่ยวกับวิถีชีวิตชาวสักกะทั้งราชอาณาจักรสักกะ     เมื่อพระชนมายุได้ ๒๙ พรรษา เจ้าชายสิทธัตถะได้เสด็จเยี่ยมชาวพระนครกบิลพัสดุ์     ทำให้พระองค์ทรงเห็นปัญหาจัณฑาลซึ่งเป็นนักโทษทางสังคม    ผู้ฝ่าฝืนบทบัญญัติกฎหมายจารีตประเพณีว่าด้วยวรรณะด้วยการแต่งงาน  จึงถูกคนในสังคมลงโทษด้วยการขับไล่ออกถิ่นพำนักตลอดชีวิตต้องกลายเป็นไร้วรรณะที่เรียกว่า "จัณฑาล"      ส่วนปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ     เช่น เจ้าชายสิทธัตถะทรงสนพระทัยในปัญหาเกี่ยวกับทฤษฎีสร้างโลกของนักปรัชญาศาสนาพราหมณ์ที่ประกาศเผยแผ่ทั่วชมพูทวีป เป็นต้น ฝนตกหนัก ลมกระโชกแรงทำให้พายุในทะเล       ซึ่งเป็นความรู้เกี่ยวกับประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัส        และเป็นหลักฐานทางอารมณ์สั่งสมอยู่ในจิตใจของนักปรัชญา       จากนั้นเขาก็วิเคราะห์หลักฐานเพือหาเหตุผลและพิสูจน์ความจริงของคำตอบ  หากคำตอบยังไม่แน่ชัดเจนว่า ความเป็นจริงของสาเหตุของปรากฏการณ์ทางธรรมชาติเกิดขึ้นและเหตุการณ์ทางสังคมที่เกิดขึ้น  ?    นักปรัชญามีความสงสัยและชอบศึกษาปรากฏการณ์ทางธรรมชาติต่อไป       จึงทำการสืบสวนและรวบรวมหลักฐานเพิ่มเติมเป็นข้อมูลทางอารมณ์ในจิตใจและวิเคราะห์หลักฐาน เพื่อหาเหตุผลของคำตอบในเรื่องนั้นๆ      แต่หลักฐานทางปรัชญาส่วนใหญ่เป็นพยานบุคคลบ่อยครั้งข้อเท็จจริงของคำตอบนั้นขึ้นอยู่กับความคิดของตนเอง    และไม่ใช่ความรู้เกี่ยวกับประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสของตนเองโดยตรงหลักฐาน      จึงขาดความน่าเชื่อเพราะมันเป็นข้อเท็จจริงที่ได้ยินจากผู้คนซ้ำแล้วซ้ำเล่าข้อเท็จจริงที่ยึดถือตามประเพณีที่ปฏิบัติที่มีมายาวนาน ข้อเท็จจริงที่ค้นคว้าจากตำราหรือคัมภีร์   ข้อเท็จจริงที่ได้จากการใช้เหตุผล เป็นต้น        ดังนั้นเหตุผลของคำตอบเชิงปรัชญาจึงเปลี่ยนไปตามกาลเวลา   เนื่องจากมีการค้นพบหลักฐานใหม่เพื่อพิสูจน์ข้อเท็จจริงที่ยังคงเป็นปัญหาในเรื่องนั้น   เช่น เมื่อจิตใจของมนุษย์รับรู้ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของแผ่นดินไหว  ภูเขาไฟระเบิด  พายุไต้ฝุ่น           ลมมรสุม ฯลฯ  และเรื่องราวของปรากฏการณ์ธรรมชาตินี้เนื้อหาของความรู้ยังไม่ชัดเจนเพราะไม่มีใครรู้สาเหตุของแผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิด ลมมรสุ่ม ฯลฯ   นักปรัชญาต้องหาหลักฐานเพิ่มเติมจากนักวิชาการในยุคนั้นเช่น ปุโรหิต สมณพราหมณ์ ปริพาชก เพื่อวิเคราะห์สาเหตุของแผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิด พายุ เป็นต้น    ปุโรหิตให้ข้อมูลความรู้เกี่ยวกับประสบการณ์ชีวิต จากประสาทสัมผัสของตนเองเท่านั้น  ซึ่งเป็นสิ่งที่รู้ได้ด้วยตนเองเท่านั้นหรืออ้างเหตุผลขึ้นมาโดยไม่มีหลักฐานพิสูจน์ความจริงของคำตอบ เป็นต้น

       ความสงสัยในวิทยาศาสตร์  เมื่อผู้เขียนพิจารณาถึงเงื่อนไขเวลาที่เกิดของวิทยาศาสตร์ผู้เขียนเห็นว่าวิทยาศาสตร์วิวัฒนาการ จากแนวคิดของญาณวิทยาซึ่งเป็นสาขาหนึ่งปรัชญาว่า ด้วยบ่อเกิดความรู้ของมนุษย์ โดยนักปรัชญาตั้งทฤษฎีความรู้ประจักษณ์นิยมว่าที่มาของความรู้ของมนุษย์เกิดจากการรับรู้ของประสาทสัมผัสของมนุษย์เท่านั้น จึงถือว่าเป็นความรู้ที่แท้จริงของนักวิทยาศาสตร์ในเรื่องนั้น ตัวอย่างเช่น เมื่อเกิดพายุในทะเลและคลื่นขนาดใหญ่ชัดเข้าฝั่ง ทำลายชีวิตผู้คนและทำให้เรืออับปาง แต่สิ่งที่เกิดขึ้นในใจของมนุษย์นั้นไม่ชัดเจนว่าอะไรทำให้เกิดพายุใหญ่ในทะเลนักวิทยาศาสตร์สงสัยว่า สาเหตุของพายุคืออะไร แล้วหาวิธีสร้างเครื่องมือวัดสภาพอากาศเพื่อหาสาเหตุของพายุและสัญญาณแจ้งเตือนภัย เป็นต้น ในสมัยก่อนพุทธกาล มนุษย์ยังไม่รู้จักสร้างเครื่องตรวจสภาพอากาศ คนก็จะถามพราหมณ์ว่าสาเหตุของพายุเกิดจากอะไร  เมื่อพราหมณ์ยังไม่ได้พัฒนาศักยภาพในชีวิต ก็ไม่มีความรู้ระดับญาณทิพย์ ก็อ้างเหตุผลว่าเทพเจ้าลงโทษมนุษย์ไม่ได้ทำพิธีบูชายัญพระพรหม เทพเจ้าจึงลงโทษมนุษย์ ในยุคปัจจุบัน มนุษย์แสวงหาความรู้ทางวิทยาศาสตร์มากขึ้นและนักวิทยาศาสตร์สามารถค้นพบว่าโลกหมุนรอบตัวเองและหมุนรอบดวงอาทิตย์ ทำให้กระแสน้ำในมหาสมุทรเกิดการเคลื่อนตัว ดวงอาทิตย์ทำให้เกิดสภาวะโลกร้อนและแรงดึงดูดระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ ปัจจัยเหล่านี้ทำให้เกิดฤดูกาลที่แตกต่างกัน แต่ในยุคปัจจุบัน ดาวเทียมตรวจสภาพอากาศถูกสร้างขึ้นเพื่อส่งสัญญาณเตือนภัยทางทะเลได้ ส่วนตัวอย่างชีวิตประจำวัน มีคนตายตามถนนทำให้เกิดเรื่องราวผุดขึ้นใจของผู้พบเห็น ไม่ทราบแน่ชัดว่าผู้เสียชีวิตเป็นใคร เป็นลูกใคร และสาเหตุการตายเกิดจากทะเลาะวิวาทหรือยิงกันผิดคน ซึ่งล้วนแต่เป็นที่น่าสงสัยและจำเป็นที่กระทรวงยุติธรรมจะต้องหาหลักฐานมาวิเคราะห์เพื่อยืนยันความจริง โดยให้เหตุผลว่าผู้ตายเป็นใคร เป็นต้น