องค์ประกอบที่ ๑ คือศาสดาในพระพุทธศาสนา

The second element is the prophet in Buddhism 

บทนำ  

              โดยทั่วไป    เมื่อมนุษย์ทุกคนเกิดมามือเปล่าเกิดมาพร้อมกับความไม่รู้  มนุษย์จึงมีความกลัวซ่อนเร้นอยู่ในจิตใจกันทุกคน  พวกเขาจำเป็นต้องหาหลบภัยของตนเอง  ไม่ได้มาพร้อมกับทรัพย์สมบัติ แม้ว่ามนุษย์จะมาพร้อมกับความรู้              ที่เรามักเรียกว่า  "พรสวรรค์"  แต่สิ่งเหล่านั้นก็จะไม่มีประโยชน์ใด  ๆ  จนกว่าพวกเขาจะนำความรู้นั้นมาใช้ในชีวิตประจำวัน    เพื่อแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นในชีวิตด้วยตนเอง  เมื่อมนุษย์เกิดมาพร้อมกับความเขลา     โดยเฉพาะความรู้เกี่ยวกับความทุกข์ในชีวิต  เมื่อมนุษย์เกิดมาแล้วต้องตายและเมื่อตายไปแล้ว  มนุษย์มีชีวิตหลังความตายหรือไม่   สำหรับพุทธศาสนิกชนคงตอบปัญหาได้ไม่ยากในเรื่องนี้       เมื่อตรวจสอบข้อเท็จจริงจากพยานหลักฐานในพระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณฟังข้อเท็จจริงได้ว่า    จิตของพระโพธิสัตว์เป็นสมาธิ    ปราศจากความเศร้าหมอง   อ่อนโยนเหมาะแก่การอยู่ร่วมผู้อื่นในสังคม              

             ศาสดาในพระพุทธศาสนา   โดยทั่วไป ศาสนาทุกศาสนาต้องมีศาสดาที่ตรัสรู้ในคำสอนของศาสนานั้น       จะต้องมีสาวกในศาสนานั้น  จะต้องมีพิธีกรรม     เพื่อแสดงหนทางไปสู่สัจธรรมในคำสอนนั้น และจะต้องมีสถานที่ทางศาสนาที่ผู้ศรัทธาสามารถปฏิบัติธรรม        เพื่อเข้าถึงสัจธรรมในศาสนานั้น  ปัญหาคือศาสดาเป็นใคร ?   เมื่อผู้เขียนได้ศึกษาศาสนาต่าง ๆ พบว่ามีคนจำนวนมากอ้างว่าเป็นศาสดา    หรือผู้นำนิกายเหล่านั้น  แต่ตัวตนของผู้นำนิกายเหล่านั้นยังไม่ชัดเจนว่า      พวกเขามีความรู้ที่แท้จริงเกี่ยวกับชีวิตมนุษย์หรือไม่    เมื่อข้อเท็จจริงที่ได้ยินมา ยังคงน่าสงสัย  ผู้เขียนจะได้ตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานต่าง ๆ     เมื่อมีหลักฐานเพียงพอ           ผู้เขียนก็จะใช้หลักฐานเหล่านั้นเป็นข้อมูลในการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้      หรือคาดคะเนตามหลักเหตุผลเพื่อพิสูจน์ความจริง     โดยการใช้เหตุผล  ซึ่งเป็นเครื่องมือของนักปรัชญาในการอธิบายความจริงเกี่ยวกับศาสดาของศาสนาเหล่านั้น   อย่างสมเหตุสมผล  

           อย่างไรก็ตาม      เมื่อองค์ประกอบความรู้เกี่ยวกับศาสดาผู้ก่อตั้งศาสนาต่าง ๆ   ยังไม่ชัดเจน       ดังนั้น  ผู้เขียนจึงจำเป็นต้องสร้างองค์ประกอบของความรู้เกี่ยวกับ "ศาสดา" -ขึ้นมา      เพื่อกำหนดขอบเขตของความรู้เกี่ยวกับศาสดาในศาสนานี้            โดยใช้คำจำกัดความในพจนานุกรมราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ เป็นเกณฑ์ในการวิเคราะห์  ความหมายของคำว่า "ศาสดา"           ว่าคือผู้ก่อตั้งศาสนาต่าง  ๆ  เช่น พระพุทธเจ้าศากยมุนีทรงเป็นผู้ก่อตั้งพระพุทธศาสนา เพื่อเผยแผ่พระธรรมคำสอนเรื่อง ความจริงของชีวิตมนุษย   และหลักปฏิบัติธรรมตามมรรคมีองค์  ๘  เพื่อบรรลุความจริงของชีวิต พัฒนาศักยภาพชีวิตมนุษย์ทั่วโลก ให้มีชีวิตที่เข้มแข็งด้วยการทำสมาธิ       ปราศจากอคติต่อผู้อื่น  และทำให้จิตใจเป็นผู้มีปัญญารู้แจ้งความจริง      ผู้รู้แจ้งภัยในวัฏสงสาร (round of existences) ย่อมยินดีในการบรรลุอภิญญาทั้ง ๖ ระดับได้ 

            ตามประวัติของพระพุทธเจ้าศากยมุนี    พระองค์ทรงมีพระนามเดิมว่า "เจ้าชายสิทธัตถะ"    ทรงศึกษาหลักสูตรศิลปศาสตร์  ๑๘  วิชา  เมื่อทรงศึกษาจบแล้ว  พระราชบิดาทรงสร้างปราสาทขึ้น ๓ หลัง  เป็นที่ประทับส่วนพระองค์    และทรงจัดพิธีอภิเษกสมรสกับพระนางพิมพา  เจ้าชายสิทธัตถะทรงประทับอยู่ร่วมกับพระสนมทั้ง ๔๐,๐๐๐ คนอย่างมีความสุขนานกว่า ๑๓ ปี        จนพระองค์ทรงบรรลุความสุขที่ปรารถนา  ทรงเบื่อหน่ายกับความสุขที่จำกัดไว้พระราชวังกบิลพัสดุ์  จึงทรงตัดสินพระทัยเสด็จไปเยี่ยมราษฏร         และเสด็จเยือนสวนหลวงในพระนครกบิลพัสดุ์     เจ้าชายสิทธัตถะทรงมองเห็นปัญหาจัณฑาลนักโทษที่ถูกลงโทษโดยคนในสังคมของแคว้นสักกะ  กล่าวหาว่าละเมิดหลักคำสอนทางศาสนาและกฎหมายวรรณะอย่างร้ายแรง     พวกเขาจึงถูกขับไล่ออกจากบ้านเรือนไปจนตาย โดยไม่มีโอกาสกลับคืนสถานะเดิมในสังคมได้      

           ตามหลักฐานในพระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณเรียกว่า "นิมิต ๔" หมายถึง    สิ่งที่พระโพธิสัตว์สิทธัตถะทรงทอดพระเนตรเห็น ได้แก่ คนชรา คนป่วย   คนตาย และนักบวช  เป็นต้น  เหตุการณ์นี้ทำให้เจ้าชายสิทธัตถะทรงมีความกรุณาธิคุณต่อคนจัณฑาลเป็นอย่างยิ่ง  ทรงคิดหาทางช่วยเหลือให้จัณฑาลพ้นจากความทุกข์ของชีวิตและกลับคืนฐานะเดิมในสังคมได้    พระองค์จึงทรงตัดสินพระทัยสืบหาสาเหตุที่จัณฑาลเกิดทุกข์  โดยรวบรวมพยานหลักฐานจากคำให้การของปุโรหิตซึ่งเป็นที่ปรึกษาของพระเจ้าสุทโธทนะ  เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะทรงได้ยินข้อเท็จจริงจากคำให้การของปุโรหิตว่าพระพรหมและพระอิศวรได้สร้างมนุษย์และวรรณะสำหรับมนุษย์ขึ้นมาจริง        เหล่าปุโรหิตยังยืนยันเรื่องนี้ว่าพราหมณ์ในรุ่นก่อนเคยเห็นพระพรหมในอาณาจักรสักกะ       แต่เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะทรงถามว่า      ประวัติของพระพรหมและพระอิศวรเป็นอย่างไร ?      ไม่มีปุโรหิตคนใดตอบพระองค์ได้  เมื่อข้อเท็จจริงของคำให้การของปุโรหิตมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการมีอยู่ของพระพรหม    และพระอิศวร   พระองค์จึงทรงไม่เชื่อว่าพระพรหมและพระอิศวรมีอยู่จริงจึงทรงตัดสินพระทัยปฏิรูปสังคม     โดยเสนอต่อรัฐสภาแห่งราชวงศ์ศากยะให้ยกเลิกกฎหมายวรรณะจารีตประเพณี อย่างไรก็ตาม    เมื่อไม่ได้รับการอนุมัติจากสมาชิกรัฐสภาแห่งชาติราชวงศ์ศากยะ        เพราะการยกเลิกกฎหมายวรรณะจารีตประเพณีนั้นเป็นการขัดต่อธรรมของกษัตริย์อันเป็นหลักการนิติธรรมในการปกครองประเทศที่เรียกว่า "หลักอปริหานิยธรรมมาตรา ๓"  เป็นต้น  

ธัมเมฆสถูปBy Manit Nitiphon

                เมื่อคำสอนของศาสนาพราหมณ์และกฎหมายรัฐธรรมนูญของอาณาจักรสักกะ    เป็นอุปสรรคต่อการปฏิรูปสังคมในอาณาจักรสักกะ  เพราะ   พระองค์ทรงไม่สามารถยกเลิกกฎหมายวรรณะจารีตประเพณีได้        ฝ่าฝืนต่อกฎหมายรัฐธรรมนูญแห่งอาณาจักรสักกะ     และเจ้าชายสิทธัตถะก็ทรงไม่สามารถประกอบพระราชพิธีบูชายัญ  เพื่อถวายเครื่องบูชาพระพรหมด้วยพระองค์เองได้    เพื่อขอพรพระพรหมยกเลิกวรรณะในแคว้นสักกะได้  เพราะผิดกฎหมายวรรณะจารีตประเพณี  ซึ่งห้ามมิให้ผู้ที่ไม่ใช่พราหมณ์ประกอบพิธีบูชายัญได้    เมื่อข้อเท็จจริงเป็นเช่นนั้น  พระองค์ทรงพิจารณาเห็นว่า    ถ้าพระองค์ยังทรงมีสิทธิและหน้าที่ตามวรรณะกษัตริย์อีกต่อไป  พระองค์ก็ทรงไม่สามารถแก้ไขปัญหาจัณฑาลได้ เมื่อพระองค์ทรงสงสัยในความมีอยู่ของพระพรหม เจ้าชายสิทธัตถะทรงชอบแสวงหาความรู้เกี่ยวกับความจริงแห่งชีวิตว่าจริงหรือไม่ที่พระพรหมสร้างมนุษย์และวรรณะให้มนุษย์ปฏิบัติหน้าที่ตามวรรณะที่ตนเองเกิดมาตามคำสอนของพราหมณ์อารยัน ?     

             แล้วเราจะรู้ความจริงข้อนี้ได้อย่างไร ?      เมื่อการมีอยู่ของพระพรหมเป็นความรู้ที่เหนือการรับรู้ของมนุษย์    แม้พราหมณ์ในนิกายต่าง ๆ  จะอ้างว่าสามารถเข้าถึงเทพเจ้าได้โดยการบูชายัญ   แต่การบูชายัญไม่ใช่การปฏิบัติที่สากลที่ทุกคนสามารถปฏิบัติได้   เพราะการมีอยู่ของเทพเจ้านััน        สามารถเข้าถึงได้เฉพาะวรรณะพราหมณ์เท่านั้น   ส่วนวรรณะอื่นไม่สามารถบูชายัญได้          หากผู้ใดฝ่าฝืนคำสอนในศาสนาพราหมณ์และกฎหมายวรรณะแล้ว           คนนั้นจะถูกลงโทษโดยคนในสังคม    เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะทรงไม่สามารถทำบูชายัญต่อเทพเจ้าด้วยพระองค์เอง เพื่อขอให้พระพรหมยกเลิกกฎหมายวรรณะจารีตประเพณี  พระองค์ทรงตัดสินพระทัยละทิ้งวรรณกษัตริย์        เสด็จออกผนวชเป็นพระโพธิสัตว์เพื่อแสวงหาสัจธรรมของชีวิต         และเป็นเวลาหลายปีที่พระองค์ทรงจาริกไปยังที่ต่าง ๆ   เพื่อค้นหาวิธีพัฒนาศักยภาพชีวิตของพระองค์เพื่อเข้าถึงการมีอยู่ของเทพเจ้า    พระองค์ทรงค้นพบวิธีปฏิบัติมรรคมีองค์ ๘  จนมีญาณทิพย์เห็นวิญญาณสัตว์น้อยใหญ่ไปเกิดในภพอื่น      เป็นต้น  พระศากยมุนีพุทธเจ้าทรงพัฒนาศักยภาพของชีวิตจนกระทั่งพระองค์ตรัสรู้กฎแห่งธรรมชาติของมนุษย์ว่า    เมื่อมนุษย์ตายวิญญาณจะออกจากร่างกายไปเกิดใหม่ในอีกโลกอื่น ส่วนวิญญาณจะไปเกิดใหม่ที่ไหนขึ้นอยู่กับการกระทำของตนเองที่สั่งสมเป็นสัญญาในใจของผู้กระทำ    ถ้ากรรมดีเรียกว่า "กุศลกรรม"  วิญญาณของผู้กระทำก็จะไปเกิดในโลกสวรรค์ถ้ากรรมชั่วเรียกว่า "อกุศลกรรม"  วิญญาณก็จะไปเกิดใน "ทุคติภูมิ"  เป็นต้น    

           เมื่อพระพุทธเจ้าทรงระลึกถึงกฎธรรมชาติ   ซึ่งเป็นความรู้ที่แท้จริงของชีวิตมนุษย์ ภายหลังตรัสรู้แล้วพระองค์ทรงเห็นว่า มนุษย์แต่ละคนมีชีวิตเข้มแข็ง     หรืออ่อนแอแตกต่างกันออกไป แต่มนุษย์สามารถพัฒนาศักยภาพชีวิตได้    ทำให้พระองค์ทรงตัดสินพระทัยออกเผยแผ่หลักการเกี่ยวกับธรรมชาติของชีวิตมนุษย์    เพื่อให้ประชาชนในแคว้นต่าง  ๆ  ได้ศึกษาหลักธรรมและปฏิบัติธรรมตามอริยมรรคมีองค์ ๘  เพื่อชำระจิตวิญญาณบริสุทธิ์  ให้บริสุทธิ์ปราศจากกิเลสที่เศร้าหมองต่อไป  จนกระทั่งมีผู้เชื่อนับหลายร้อยล้านคนในยุคปัจจุบัน  ดังนั้น    พระพุทธศาสนาจึงมีพระศากยมุนีพุทธเจ้าทรงเป็นพระพุทธเจ้าองค์เดียว     เมื่อพระพุทธเจ้าปรินิพพานแล้ว       ทรงให้เอาพระธรรมวินัยเป็นศาสดาในพระพุทธศาสนาต่อไป 

                 ด้วยเหตุผลที่กล่าวมาข้างต้นผู้เขียนสงสัยว่า   พระพุทธเจ้าทรงเป็นผู้ก่อตั้งศาสนาที่ปฏิรูปสังคมในพระไตรปิฎกหรือไม่    มีเหตุผลอย่างไร  ?     ผู้เขียนชอบแสวงหาความรู้ในเรื่องนี้ต่อไปโดยตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมพยานหลักฐานให้เพียงพอ     เพื่อวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้จากหลักฐานต่าง ๆ    เพื่อหาเหตุผลมาอธิบายความจริงคำตอบในเรื่องนี้            คำตอบที่ได้จากการคิดวิเคราะห์จะเขียนในรูปบทความวิเคราะห์     ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาของประเทศไทยในโรงเรียนและมหาวิทยาลัยทั่วประเทศที่เน้นให้นักเรียน       นักศึกษาได้ศึกษาเชิงวิเคราะห์ตามคำสอนของพระพุทธเจ้า   พระธรรมทูตแห่งราชอาณาจักรไทยในต่างประเทศใช้แสดงธรรมเทศนา  แก่ชุมชนชาวพุทธทั่วโลก   และใช้บรรยายแก่ผู้แสวงบุญชาวไทยพุทธในสั่งเวชนียสถานทั้ง  ๔      ในสาธารณรัฐอินเดียและสหพันธ์สมาธารณรัฐประชาธิปไตยเนปาล           ส่วนกระบวนวิธีพิจารณาความจริงของพระพุทธเจ้าจะเป็นประโยชน์ต่อนิสิตปริญญาเอกสาขาพระพุทธศาสนาปรัชญา และศาสตร์สมัยใหม่ในการวิจัยระดับปริญญาเอก เพื่อให้ได้ผลการวิจัยเป็นความรู้ที่สมเหตุสมผล เป็นต้น