ปัญหาอภิปรัชญาเกี่ยวกับสถูปเกสรียาเป็นสถานที่แสดงกาลามสูตรในพระไตรปิฎก

  Metaphysical Problems Concerning the Kesariya Stupa 

ภาพโดยก้าวตามธรรม(follow dhrmma)

๑.บทนำ

   
        โดยทั่วไปแล้ว ชีวิตมนุษย์รับรู้เรื่องราวต่าง ๆ ที่เข้ามาในชีวิตผ่านประสาทสัมผัสของตนเองและสั่งสมเรื่องราวเหล่านั้นเป็นอารมณ์ในจิตใจตลอดเวลา    แต่ชีวิตมนุษย์เกิดมาพร้อมกับความไม่รู้  ดังนั้นเขาจึงไม่รู้จะแยกแยะระหว่างเรื่องราวต่าง ๆ ได้อย่างไรว่าเรื่องไหนจริงและเรื่องไหนเท็จ ?  เนื่องจากมนุษย์มีอวัยวะอินทรีย์ (organic)  ทั้ง ๖ อวัยวะในร่างกายของตัวเอง ซึ่งมีข้อจำกัดในการรับรู้ความจริงที่สมมติขึ้นและความจริงขั้นปรมัตถ์     นอกจากนี้ มนุษย์ยังชอบมีคติต่อผู้อื่นเนื่องจากความโง่เขลาของตนเอง   ความชอบเป็นการส่วนตัว    ความเกลียดชังและความกลัวของตนเอง  เป็นต้น      เมื่อได้ยินข้อเท็จจริงของมนุษย์เช่นนี้  การได้ยินความคิดเห็นของพยานเพียงคนเดียวก็จะขาดความน่าถือเพราะมนุษย์อาจกระทำในสิ่งไม่สิ่งไม่ควรทำได้      ตามคำสอนของพระพุทธเจ้าจึงไม่สามารถยอมความคิดนั้น  เป็นความจริงในเรื่องนั้นได้

             ๒.อภิปรัชญาสาขาหนึ่งของปรัชญาที่สนใจศึกษาปัญหาเกี่ยวกับความเป็นจริงของมนุษย์ ปรากฏการณ์ธรรมชาติ โลก  และการมีอยู่ของเทพเจ้า  เป็นต้น     เมื่อธรรมชาติของมนุษย์เกิดมาพร้อมความไม่รู้และความกลัวในจิตใจ       จึงชอบอยู่ร่วมกันเป็นสังคมการเมืองเพื่อปกป้องชีวิตและทรัพย์สินของตนเอง   และหาที่พึ่ง (สรณะ) ของตนเองในอดีดชาวสักกะมักแสวงหาความรู้จากผู้อาวุโสของประเทศ เช่น พระราชวงศ์ชั้นผู้ใหญ่แห่งราชวงศ์ศากยะ  มักสอนเรื่องการมีอยู่ของเทพเจ้าซึ่งเป็นที่พึ่ง (สรณะ) ของผู้คนในยุคนั้นโดยใช้เหตุผล มาอธิบายความจริงของการมีอยู่ของเทพเจ้าเหล่านี้      เมื่อคนในสังคมได้ยินคำอธิบายเรื่องนี้มาเป็นเวลานาน จนสั่งสมฝังลึกอยู่ในจิตใจ   พวกเขาจึงเชื่อในการมีอยู่ของเทพเจ้าโดยให้เหตุผลว่า      พราหมณ์ปุโรหิตในกาลก่อน เคยเห็นพระพรหมในแคว้นสักกะมาก่อน  หากไม่มีเทพเจ้าอยู่จริงมนุษย์จะอ้างได้อย่างไรว่าพระพรหมสร้างมนุษย์จากร่างของพระองค์เองและวรรณะให้คนทำงานตามวรรณะที่ตนเกิดมา  เป็นต้น  

                  ตามหลักปรัชญานั้น เมื่อผู้ใดกล่าวถึงข้อเท็จจริงในเรื่องใด จะต้องมีหลักฐานพิสูจน์ความจริงในเรื่องนั้น       ถ้าไม่มีหลักฐานพิสูจน์ความจริง       ข้อเท็จจริงในเรื่องนั้นถือว่าไม่น่าเชื่อถือ  และไม่สามารถยืนยันได้ว่าเป็นจริงในเรื่องนั้น     เพราะพยานในเหตุการณ์นั้นมีอคติต่อผู้อื่นและอวัยวะอินทรีย์ทั้ง ๖    ในร่างกายของเขามีข้อจำกัดในการรับรู้ผ่านประสาทที่สั่งสมอยู่ในจิตใจของพวกเขา   ดังนั้นข้อเท็จจริงที่ได้ยินมาจึงไม่ถือว่าเป็นความจริงในเรื่องนั้นได้ ตัวอย่างเช่น ในสมัยพราหมณ์รุ่งเรือง    พวกพราหมณ์อารยันได้รับการยกย่องว่าเป็นนักบวชที่ถูกต้องตามกฎหมาย  คำสอนของพราหมณ์เป็นทั้งคำสอนในศาสนาพราหมณ์และกฎหมายวรรณะจารีตประเพณี  เมื่อเป็นกฎหมายแล้ว ย่อมมีสภาพบังคับใช้   โดยกำหนดเงื่อนไขห้ามประชาชนแต่งงานข้ามวรรณะ  และห้ามปฏิบัติหน้าที่ของวรรณะอื่น ๆ แต่คนในยุคนั้นไม่สามารถระงับกิเลสของตนได้       พวกเขาจึงกระทำความผิดข้อหาฐานละเมิดคำสอนของศาสนาและกฎหมายวรรณะอย่างร้ายแรง      จึงถูกคนในสังคมสอบสวนข้อเท็จจริงและรวบรวมพยานหลักฐานได้เพียงพอ     เป็นข้อมูลสำหรับวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้จากหลักฐานและหาเหตุผลพิสูจน์ความจริงของคำตอบตามข้อหล่าวหานั้น    เมื่อพยานหลักฐานพิสูจนน์ได้ว่าเป็นเรื่องจริง     ก็จะถูกคนในสังคมลงโทษด้วยการขับไล่ออกจากถิ่นที่อยู่เดิม ต้องใช้ชีวิตเร่ร่อน บนท้องถนนแม้ในวับชรา เจ็บป่วยและนอนตายอยู่ข้างถนน   

                เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะทอดพระเนตรเห็นปัญหาเรื่องจัณฑาล พระองค์ทรงสงสัยประวัติความเป็นมาของจัณฑาลจึงทรงตัดสินพระทัยตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานต่าง ๆ      อย่างเพียงพอด้วยพระองค์เอง     มาวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้จากหลักฐานต่าง ๆ  เพื่อหาเหตุผลมาอธิบายความจริงของคำตอบ      พวกปุโรหิตยืนยันข้อเท็จจริงต่อเจ้าชายสิทธัตถะว่า พระพรหมและพระอิศวรสร้างมนุษย์จริงและพราหมณ์รุ่นก่อน ๆ   เคยเห็นพระพรหมและพระอิศวรในแคว้นสักกะมาก่อน     แต่เมื่อพระองค์ตรัสถามประวัติความเป็นมาของพระพรหมและพระอิศวร    ก็ไม่มีพราหมณ์คนใดตอบคำถามได้  เมื่อผลการตรวจสอบข้อเท็จจริง    และวิเคราะห์หลักฐานโดยอนุมานความรู้แล้วหลักฐานไม่เพียงพอที่จะหาเหตุผลมาพิสูจน์ความจริงได้    ทำให้เจ้าชายสิทธัตถะทรงไม่เชื่อเรื่องการมีอยู่ของเทพเจ้า     พระองค์ทรงดำริปฏิรูปสังคมในแคว้นสักกะ       ทรงเสนอตรากฎหมายยกเลิกวรรณะในแคว้นสักกะต่อรัฐสภาแห่งราชวงศ์ศากยะ           แต่ก็ทำไม่ได้เพราะการเสนอยกเลิกกฎหมายประกาศบังคับใช้แล้ว   ต้องห้ามตามบทบัญญัติของกฎหมายรัฐธรรมนูญจารีตประพณีสูงสุดของประเทศ   เป็นต้น 

            ๓.ประเภทของความจริงตามหลักอภิปรัชญา เมื่อเราได้ยินข้อเท็จจริงของเรื่องราวต่าง ๆ ที่เข้ามาในชีวิตของเรา      เมื่อเราแยกแยะข้อเท็จจริงของเรื่องราวเหล่านั้น      ก็มีทั้งข้อเท็จจริงที่สามารถรับรู้ได้จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัส         เช่น   ชีวิตมนุษย์  โลก  ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติและเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นสังคม เป็นต้น    และข้อเท็จจริงที่ไม่สามารถรับรู้ได้       เพราะเป็นความรู้นอกเหนือขอบเขตประสาทสัมผัสของมนุษย์   เช่น   การมีอยู่ของเทพเจ้าที่มนุษย์สามารถอธิบายได้จากการได้ฟังความคิดเห็นของนักปรัชญา เป็นต้น   ตามหลักปรัชญาเราสามารถแบ่งปัญหาเกี่ยวกับความจริงของสรรพสิ่ง   ตามการรับรู้ของอวัยวะอินทรีย์ทั้ง ๖ ในร่างกายของมนุษย์ออกเป็น  ๒ ประเภท คือ ๑.ความเป็นจริงสมมติ     ๒.ความจริงขั้นปรมัตถ์เรียกว่า "สัจธรรม" 

          ๓.๑ ความจริงที่สมมติขึ้น  (Appearance) โดยทั่วไปแล้ว  เรื่องราวต่าง ๆ  ที่ผ่านเข้ามาในชีวิตของมนุษย์นั้น      ดูเหมือนว่ามันจะเกิดขึ้นแล้ว    กำหนดเงื่อนไขเป็นระยะเวลาหนึ่ง    และสลายไปในอากาศ  แต่ก่อนที่สภาพนั้น จะหมดไปจากสายตายของมนุษย์     มนุษย์มีอวัยะอินทรีย์ทั้ง ๖ ในร่างกายของตัวเอง สามารถรับรู้เรื่องราวต่าง ๆ  ได้ด้วยประสาทสัมผัสของตนเอง        และมนุษย์ก็เก็บอารมณ์เหล่านั้นไว้ เป็นหลักฐานอยู่ในจิตใจเพื่อใช้เป็นข้อมูลในการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้เพื่อหาเหตุผลมาพิสูจน์ความจริงของคำตอบในเรื่องนั้น    เช่น  ในสมัยอินเดียโบราณ      นักปรัชญาพราหมณ์กล่าวอ้างข้อเท็จจริงในเรื่องการมีอยู่ของพระพรหมสร้างมนุษย์และวรรณะให้กับมนุษย์   โดยอ้างพยานหลักฐานเป็นปุโรหิตที่ปรึกษาของพระมหากษัตริย์    มายืนยันคำให้การของข้อเท็จจริงในเรื่องนี้ว่า  พราหมณ์ในรุ่นก่อน ๆ จะเคยเห็นพระพรหมในแคว้นสักกะมาก่อน          แต่เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะตรัสถามความเป็นมาของพระพรหมและพระอิศวรแล้วก็ไม่มีใครตอบพระองค์ได้คำให้การของปุโรหิตขาดความน่าเชื่อ     เพราะไม่มีความรู้จากประสบการณ์ผ่านประสาทสัมผัสและสั่งสมอยู่ในจิตใจของพวกเขา จึงไม่สามารถอธิบายความจริงในเรื่องนี้ได้  หรือการมีอยู่ของมนุษย์นั้นมนุษย์เป็นสิ่งมีชีวิตที่มนุษย์ด้วยกันสามารถรับรู้ได้ จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัส  และสั่งสมเป็นอารมณ์อยู่ในจิตใจของตนเอง   แต่มนุษย์เป็นสิ่งไม่เที่ยงเกิดขึ้นจากครรภ์มารดา   ดำรงชีวิตเป็นมนุษย์อยู่ชั่วระยะเวลาหนึ่ง ก่อนเสื่อมสลายไปด้วยความตาย       ดังนั้นมนุษย์เป็นความจริงที่สมมติขึ้น เป็นต้น

           ๓.๒.ความจริงขั้นปรมัตถ์   โดยทั่วไปแล้ว  ความจริงขั้นปรมัตถ์  เป็นความจริงที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลงอีกต่อไป  เรียกอีกอย่างว่า "ความจริงขั้นสูงสุด"       ต้นกำเนิดของความรู้เกี่ยวกับความจริงขั้นปรมัตถ์นั้น เกิดขึ้นเมื่อมหาราชาแห่งแคว้นสักกะและแคว้นโกลิยะ  ทรงเชื่อในการมีอยู่ของเทพเจ้าหลายองค์     โดยพระพรหมและพระอิศวรเป็นผู้สร้างมนุษย์จากพระวรกายของพระองค์     และสร้างวรรณะสำหรับมนุษย์ที่พระองค์ทรงสร้างไว้เพื่อปฏิบัติหน้าที่ตามวรรณะที่ตนเกิดมา สามารถเข้าถึงการมีอยู่ของเทพเจ้าและเทวดา      ผ่านการบูชาของพราหมณ์เท่านั้น   แต่ผลประโยชน์จากเครื่องบูชานั้น สร้างรายได้มหาศาลให้กับพราหมณ์นิกายอารยันและนิกายมิลักขะด้วยความละโมบของพราหมณ์อารยันและความมั่นทางการเมืองของพวกอารยัน  เมื่อพราหมณ์อารยันได้การแต่งตั้งให้เป็นปุโรหิต         บัญญัติคำสอนของพราหมณ์เป็นทั้งคำสอนในศาสนาพราหมณ์     และกฎหมายวรรณะจารีตประเพณีย่อมมีสภาพบังคับตามกฎหมาย มีบทลงโทษผู้ฝ่าฝืนบทบัญญัติแห่งกฎหมายอย่างร้ายแรง  แต่เจ้าชายสิทธัตถะทรงสงสัยในการมีอยู่ของเทพเจ้าแต่พระองค์ทรงไม่สามารถประกอบพิธีบูชายัญ     เพื่อขอพระองค์ทรงช่วยยกเลิกวรรณะที่พระองค์สร้างขึ้นมานั้นได้  เพราะต้องห้ามตามกฎหมายวรรณะจารีตประเพณี           ที่มีข้อกำหนดห้ามวรรณะอื่นมิใช่พราหมณ์ประกอบพิธีกรรมบูชายัญได้              เมื่อข้อเท็จจริงในเรื่องนี้น่าสงสัย ทำให้พระองค์ทรงไม่เชื่อข้อเท็จจริงในเรื่อง     การมีอยู่ของพระพรหม  และพระอิศวร   เป็นต้น        มนุษย์สามารถบรรลุความจริงได้ โดยการพัฒนาศักยภาพของตนเอง ด้วยการปฏิบัติธรรมตามอริยมรรคมีองค์ ๘ เท่านั้นตัวอย่างเช่น ภาวะนิพพานของมนุษย์เป็นความอยู่เหนือขอบเขตประสาทสัมผัสของมนุษย์ นั้น           

ภาพโดยก้าวตามธรรม(Follow dharmma)

       ๔.การตรวจสอบความมีอยู่ของสถูปเกสเรีย  โดยทั่วไป ชีวิตมนุษย์ตามหลักคำสอนของพระพุทธเจ้าที่เรียกว่า "ขันธ์ห้า" แม้ว่าจิตใจของมนุษย์จะรับรู้ถึงความมีอยู่ของเรื่องราวต่าง ๆ  ที่เข้ามาในชีวิต และสั่งสมเรื่องราวเหล่านั้นไว้ในจิตใจของตนเอง เพื่อเป็นข้อมูลในการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้จากหลักฐานทางอารมณ์นั้น ๆ  เพื่อหาเหตุผล มาอธิบายความจริงของคำตอบในเรื่องการมีอยู่ของสิ่งนั้น  แม้ว่าผู้เขียนจะสัมผัสถึงความมีอยู่ของสถูปเกสเรียแห่งนี้ผ่านประสาทสัมผัส และสั่งสมมาในจิตใจของตัวเองเป็นเวลาหลายปี เพราะตั้งแต่ปี ๒๐๐๒-๒๐๑๑ ผู้เขียนอาศัยอยู่ในเมืองพาราณสี  รัฐอุตรประเทศ สาธารณรัฐอินเดียเป็นเวลาหลายปีในฐานะนักศึกษาต่างชาติ จึงมีโอกาสเดินทางไปแสวงบุญที่เมืองเวสารี  รัฐพิหาร สาธารณรัฐอินเดียและไปเยี่ยมชมสถูปแห่งนี้หลายครั้งเนื่องจากตั้งอยู่บนเส้นทางการแสวงบุญ  เป็นเจดีย์ทรงกลมขนาดใหญ่ ฐานก่อด้วยอิฐิโบราณ ที่ทำจากดินเหนียวในแม่น้ำคงคา วางซ้อนกันเป็นชั้น ๆ ยอดเจดีย์มีลักษณะคล้ายทางชามคว่ำที่พบได้ทั่วไปในอินเดีย ระหว่างชั้นต่าง ๆ ของเจดีย์ จะแบ่งออกเป็นช่อง ๆ ที่ประดิษฐานพระพุทธรูป มีซากปรักหักพังของพระพุทธรูปอยู่หลายแห่ง แสดงให้เห็นว่าสถูปแห่งนี้สร้างขึ้น เพื่อเป็นสถานสักการะบูชาตามศรัทธาของชาวพุทธในยุคนั้น จึงได้จัดสร้างสถูปขึ้นเป็นอนุสรณ์ เพื่อระลึกถึงคุณงามความดีของพระพุทธเจ้า พระองค์ทรงตัดสินพระทัยละทิ้งวรรณะกษัตริย์แห่งราชวงศ์ศากยะไปตลอดชีวิต เสด็จออกผนวชเพื่อแสวงหาสัจธรรมของชีวิต ส่งผลให้พระองค์ทรงเสียสิทธิและหน้าที่ในการปกครองแคว้นสักกะตามวรรณะกษัตริย์ที่พระองค์ประสูติ ทรงละทิ้งปราสาททั้งสามหลังที่ประทับอยู่อย่างเป็นสุขและสบายในชีวิต ทรงละทิ้งข้าราชบริพารที่เคยรับใช้พระองค์อย่างน้อย ๔๐,๐๐๐ คนและทรงละทิ้งเจ้าหญิงพิมพาและเจ้าชายราหุล พระราชโอรสของพระองค์และสมาชิกแห่งพระราชวงศ์ศากยะเพื่อพระราชดำเนินไปแสวงหาบุญ เพื่อแสวงหาความจริงเกี่ยวกับชีวิต เมื่อพระองค์ทรงไม่สามารถปฏิรูปประเทศได้ผ่านสถาบันการเมืองของประเทศได้ และพระองค์ทรงเห็นว่าคำสอนทางศาสนาพราหมณ์ กฎหมายวรรณะจารีตประเพณีและกฎหมายรัฐธรรมนูญเป็นอุปสรรคต่อการปฏิรูปสังคมแต่เมื่อพระองค์ทรงสงสัยในความมีอยู่จริงของพระพรหม แม้ว่าพราหมณ์ปุโรหิตจะเป็นพยานบุคคลที่เชื่อถือได้ เพราะเป็นผู้ประกอบพิธีบูชายัญและติดต่อกับเทพเจ้าเป็นประจำและสามารถหาเหตุผลมาอธิบายการมีอยู่ของเทพเจ้าได้ โดยยืนยันข้อได้ว่า พราหมณ์รุ่นก่อน ๆ จะเคยเห็นพระพรหมในแคว้นสักกะก็ตาม เป็นต้น

                 ปัญหาที่ผู้เขียนสงสัยว่า"เราจะรู้ได้อย่างไรเป็นสถูปเกสเรีย แม้ว่า    ผู้เขียนได้ยินข้อเท็จจริงว่าสถูปที่อยู่ตรงหน้าของตนเองและรับรู้การมีอยู่ของสถูปเกสรียาผ่านประสาทสัมผัส   และเป็นมโนภาพสั่งสมอยู่ในจิตใจของตนเอง  แต่มีหลักฐานไม่เพียงพอ      ที่จะเป็นข้อมูลมาวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้       จำเป็นต้องหาพยานหลักฐานมาพิสูจน์ความจริงของคำตอบในเรื่องความเป็นมาของสถูปแห่งนี้อีกต่อไป   

                 แต่เมื่อผู้เขียนตรวจสอบข้อเท็จจริงในเรื่องที่พระพุทธองค์พร้อมพระอริยสาวก         ได้เสด็จพระดำเนินจากเมืองเวสารีไปที่เมืองกุสินารา โดยมีชาวเมืองเวสารีส่งเสด็จเป็นจำนวนมาก     แต่เมื่อถึงเขตชายแดน     ทรงตรัสแก่ชาวเวสารีให้เดินทางกลับบ้านเกิดเมืองนอนให้ตามส่งเสด็จเพียงแค่เขตแดนนี้    ชาวเวสาลีจำนวนมาก ก็พากันร้องไห้ด้วยความเสียใจ    เพราะจิตของพวกเขาอาลัยในคุณของพระพุทธองค์จึงไม่อยากกลับไป      เพราะพวกเขาตั้งใจจะส่งเสด็จถึงสาลวโนทยานของมัลละกษัตริย์แห่งเมืองกุสินาราให้ได้     เมื่อพระพุทธองค์ได้ยินข้อเท็จจริงถึงความตั้งใจของพวกเขา  และทรงเห็นว่าชาวเวสาลีศรัทธาในพระองค์มาก        ทรงตัดสินพระทัยมอบบาตรไว้เป็นที่ระลึกให้กับชาวเวสารี     เมื่อเห็นบาตรของพระพุทธองค์ครั้งใด   ชาวลิจฉวีเมืองเวสารีจะได้ตั้งพุทธานุสสติเพื่อระลึกถึงคุณของพระพุทธเจ้าเสมอ  เพื่อจะได้นำธรรมะของพระพุทธองค์ไปใช้ประพฤติวัตร    และปฏิบัติธรรมให้เกิดความสงบสุขในชีวิตประจำวันอยู่เสมอ  

         ๔.๑ การเผยแผ่ศาสนาในแคว้นโกศล นอกจากพระพุทธเจ้าจะทรงเผยแผ่พระพุทธศาสนาในแคว้นโกศลแล้ว   ผู้นำศาสนาอื่น ๆ ยังได้ออกไปเผยแผ่หลักคำสอนของศาสนาพราหมณ์ว่า  แก่นแท้ของชีวิตมนุษย์ มาจากพระพรหมและพระอิศวรเป็นผู้สร้างมนุษย์สู่แคว้นโกศลเช่นเดียวกับพระพุทธเจ้า ดังปรากฏหลักฐานจากที่มาของความรู้ในพยานเอกสารดิจทัลพระไตรปิฎกไทย ฉบับมหาจุฬา ฯ เล่มที่ ๒ อังคุตตรนิกาย เอก-ทุก-ติกนิบาต หน้าที่ ๒๕๕ ข้อ ๖๖. กล่าวว่า สูตรที่ ๕  เกสปุตติสูตร (กาลามสูตร) ว่าสมัยพระผู้มีพระภาคได้เสด็จไปแคว้นโกศล    พร้อมด้วยภิกษุสงฆ์หมู่ใหญ่เสด็จถึงตำบลพวกกาลามะชื่อว่า "เกสปุตตนิคม" เมื่อผู้เขียนค้นคว้าข้อมูลจากแหล่งความรู้ในพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬา ฯ ที่กล่าวข้างต้นนั้นข้อเท็จจริงเป็นที่แน่ชัดแล้วว่าในสมัยหนึ่ง พระพุทธเจ้าเสด็จไปยังแคว้นโกศล พร้อมด้วยพระภิกษุสงฆ์จำนวนมากมาถึงตำบล "เกสปุตตนิคม"ซึ่งเป็นชุมชนที่อยู่อาศัยของพวกกาลามะ   ทรงแสดงพระธรรมเทศนาเรื่องเกสปุตติสูตร หรือที่เรียกกันว่ากาลามสูตร     เมื่อไม่มีข้อความจากพระสูตรอื่นใดหยิบยกขึ้นมาโต้แย้ง หักล้างข้อเท็จจริงในกาลามสูตรของพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ อีกต่อไป  ไม่ก่อให้เกิดความสงสัยเกี่ยวกับความจริงอีกต่อไป  ผู้เขียนมีความเห็นว่า พระพุทธเจ้าทรงแสดงพระธรรมเทศนาเรื่องกาลามสูตรในแคว้นโกศล มิใช่ที่สถูปเกสริยาซึ่งตั้งอยู่ที่ชายแดนแห่งแคว้นวัชชีแต่ประการใด 

         ๔.๒ มีประเด็นที่น่าสงสัยว่า    สถูปเกสริยาอยู่ในแคว้นโกศลหรือไม่ มีเหตุผลมากน้อยเพียงใดที่อธิบายเรื่องนี้ ?              เมื่อผู้เขียนได้ตรวจสอบข้อเท็จจริงจากหลักฐานในแผนที่โบราณหลายฉบับ    ที่แชร์บนแพลตฟอร์มอินเตอร์เน็ตและข้อเท็จจริงเป็นที่ยุติว่า อาณาเขตแคว้นโกศลด้านตะวันออกติดกับเขตแดนแคว้นมัลละ       ด้านตะวันออกของเขตแดนแคว้นมัลละติดกับแคว้นวัชชี           แสดงว่าทั้งสองแคว้นไม่มีอาณาเขตติดต่อกันแต่อย่างใด  เมื่อได้ยินข้อเท็จจริงเป็นที่ยุติได้เช่นนี้  และไม่มีหลักฐานอื่นใดที่จะนำข้อเท็จจริงขึ้นมา   หักล้างข้อเท็จจริงในแผนที่โบราณ ให้ข้อเท็จจริงเป็นอย่างอื่น       จึงรับฟังข้อเท็จจริงได้ว่า อาณาเขตของแคว้นโกศลนั้น     ไม่มีส่วนใดของอาณาเขตเชื่อมต่อกับแคว้นวัชชีเพราะมีแคว้นมัลละอยู่ตรงกลางของแคว้นทั้งสอง  และสถูปเกสเรียนั้นตั้งอยู่ในทิศตะวันออกของแคว้นมัลละ      จึงไม่ได้อยู่แคว้นโกศลดั่งที่คนทั่วไปเข้าใจกัน   เมื่อเราศึกษาค้นคว้าข้อมูลผ่านGoogle Maps ต่อไป    สถูปเกสริยาห่างจากเมืองกุสินารา ๑๒๖ กิโลเมตรและห่างจากเมืองสาวัตถีของแคว้นโกศล ๓๖๒ กิโลเมตร       เมื่อพระนครสาวัตถีแคว้นโกศล         ไม่มีอาณาเขตทางทิศใด ๆ มีเนื้อที่ติดต่อกับชายแดนของแคว้นวัชชีแล้ว      ผู้เขียนเห็นว่าสถูปเกสริยามิใช่สถานที่แสดงกาลามสูตรแต่อย่างใด   ดั่งนักวิชาการท่านได้วิเคราะห์หาเหตุผลของคำตอบไว้แต่อย่างใด  เพราะมิได้ตั้งอยู่ในแคว้นโกศลแต่อย่างใด  

๕.การปฏิบัติบูชาที่สถูปเกสรียา 

      

    เมื่อผู้เขียนเดินทางมาถึงสถูปเกสริยาเป็นสถานที่ประดิษฐานบาตรของพระพุทธเจ้าที่ทรงประทานแก่ชาวเวสาลี ที่ได้เดินทางมาส่งถึงชายแดนฝั่งแม่น้ำคัณดักทางทิศตะวันออกแล้วและรับสั่งให้พวกเวสาลีเดินกลับไปสู่บ้านเกิดเมืองนอนของตนเอง   แต่ชาววัชชีเหล่านั้นอยากจะเดินทางไปส่ง ถึงสาลวโนทยานพระอุทยานของพวกมัลละกษัตริย์ที่แคว้นมัลละ ก่อนพระองค์จะเสด็จข้ามแม่น้ำคัณดัก พระองค์ประทานบาตรมอบไว้เป็นเครื่องระลึกถึงคุณของพระองค์ ที่ทรงเป็นแบบอย่างของการพัฒนาศักยภาพของชีวิต จนบรรลุถึงความรู้ในระดับอภิญญา ๖  ให้เกิดความรู้ความเข้าใจในชีวิตว่า มีจิตวิญญาณเป็นแก่นแท้ของชีวิตทุกคนเมื่อสิ้นชีวิตลงไปร่างกายคืนสู่อ้อมกอดแห่งธรรมชาติอีกครั้งหนึ่งแต่จิตวิญญาณยังท่องเที่ยวต่อไปในสังสารวัฏ แต่จะไปจุจิตในภพภูมิไหนขึ้นอยู่กับกรรมของตนที่เจตนาออกมา เมื่อได้ผัสสะกับอารมณ์แห่งตัณหาของความอยากเป็นในสิ่งที่ที่มนุษย์สมมติในตำแหน่งต่าง ๆ ขึ้นมาเพื่อมอบหมายภาระหน้าที่เพราะความไว้เนื้อเชื่อใจ มีศักยภาพของความรู้และทักษะความสามารถอย่างชำนาญการอย่างมืออาชีพให้ทำงานที่ได้รับมอบหมายให้ก้าวไปสู่เบื้องหน้าได้จนประสบความสำเร็จ มิใช้อำนาจหน้าที่แสวงหาผลประโยชน์โดยเจตนาทุจริต เมื่อลงมือกระทำมีเจตนาเป็นกุศลกรรมบ้าง หรืออกุศลกรรมบ้างย่อมรับผลของกรรมของเจตนาที่สั่งสมอยู่ในจิตของตนเอง เมื่อเรารู้ว่าอารมณ์มัวเมาแห่งกิเลสนั้น สั่งสมอยู่ในจิตวิญญาณดวงนี้เรามายาวนานที่เวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏซึ่งเป็นกฎธรรมชาติมนุษย์ที่ทุกชีวิตไม่มีใครอาจหลีกเลี่ยงได้ มีวิธีแก้ปัญหานี้ได้ด้วยการปฏิบัติตามวิธีการของมรรคมีองค์ ๘ เมื่อนำมาตีความย่อให้เหลือเพียงหลักคำสอนเรียกว่า "ไตรสิกขา" ได้แก่หลักศีล สมาธิ และปัญญานั่นเอง การปฏิบัติบูชา ณ สถานที่แห่งนี้ ผู้เขียนสวดมนต์สรรเสริญคุณของพระพุทธเจ้า เพื่อระลึกคุณของพระองค์ ที่ยอมสละวรรณะกษัตริย์ออกบวช เพื่อหาทางหลุดพ้นจากความมืดบอดของชีวิตที่ฝังรากลึกมายาวนานนั้นว่า พระพรหมเป็นเทพเจ้าผู้สร้างมนุษย์จากพระวรกายของพระองค์และสร้างวรรณะไว้ให้แก่มนุษย์ที่พระองค์ทรงสร้างขึ้นมานั้นเข้าถึงการงานตามวรรณะที่ตนเกิดมานั้น  การตรัสรู้ของพระองค์ทำให้มนุษย์ตรัสรู้ว่า แก่นแท้ชีวิตมนุษย์นั้น มีจิตวิญญาณเป็นตัวตนที่แท้จริงที่เวียนว่ายเกิดในสังสารวัฏ หาใช่เทพเจ้าองค์หนึ่งองค์ใดสร้างชีวิตขึ้นมาไม่ทุกชีวิตเป็นไปตามกรรมของตัวเองเท่านั้น หาใช่ใครลิขิตโชคชะตาตนเองแต่เป็นเพราะตัณหาที่ซุกซ่อนอยู่ในจิตตนต่างหาก เป็นผู้ลิขิตชีวิตให้ตนเป็นไปตามใจปรารถนาของตนทั้งสิ้น ผลกรรมออกมาดีหรือชั่วขึ้นกับเจตนาที่อยู่ในใจตนเอง เมื่อระลึกได้ใช่นี้ มนุษย์ควรฝึกสมาธิเป็นประจำทุกวันเพื่อให้อินทรีย์ตนแก่กล้าขึ้นมีความมั่นคงไม่หวั่นไหวต่อปัญหาการเงิน การงาน โลกธรรม ๘ ของสังคม การดูหมิ่น เกลียดชังซึ่งกันและกัน ที่ผ่านเข้ามาสู่ชีวิตได้อย่างเป็นผู้มีสติ  ระลึกได้ว่าปัญหานี้เกิดขึ้นอีกแล้วมองเห็นวิธีแก้ปัญหาให้หลุดพ้นอย่างไร ทำให้รู้จักปล่อยวางจากการยึดติดในสิ่งที่ผ่านมาแล้ว แก้ไขอะไรมิได้แล้ว เป็นต้น  

บรรณานุกรม 

1.พระไตรปิฎก เล่ม ๒๐ พระสุตตันตปิฎกเล่ม ๑๒ อังคุตตรนิกาย เอก-ทุก-ติกนิบาต http:// www.84000.org /tipitaka/ pitaka_item/sutta_name.php?name=เกสปุตตสูตร.

2.พระไตรปิฎก เล่ม ๒๐ พระสุตตันตปิฎกเล่ม ๑๒ ฉบับมหาจุฬาฯ อังคุตตรนิกายเอก-ทุก-ติกนิบาตhttp://www.84000.org /tipitaka/pitaka_item/ m_ seek.php? text=B5&book =1&bookZ= 45&option= 1 เกสปุตติสูตร.

3.พจนานุกรมไทย-ไทย ราชบัณฑิตยสถาน http://dictionary. sanook.com /search/นิคม

4.พจนานุกรมไทย-ไทย ราชบัณฑิตยสถาน http://dictionary. sanook. com /search/ศรัทธา