ปัญหาความจริงเกี่ยวกับกฏหมายรัฐธรรมนูญในพระไตรปิฎกมหาจุฬา ฯ

  The Constitutional Law and the Problems of Metaphysics 

บทนำกฎหมายรัฐธรรมนูญกับปัญหาอภิปรัชญา

         โดยทั่วไปแล้ว  มนุษย์ทุกคนมีความกลัวอยู่ลึก ๆ ในจิตใจ  ซึ่งทำให้เป็นมนุษย์ชอบอยู่ร่วมกันเป็นชุมชนทางการเมืองเริ่มจากชุุมชนเล็ก ๆ  ก่อนแล้วการเป็นชุมชนทางการเมืองงระดับประเทศขึ้นมา      เพื่อป้องกันอันตรายจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติและเหตุการณ์ทางสังคมของมนุษย์ที่เกิดขึ้น ที่อยู่เหนือการควบคุมของมนุษย์  เพราะมนุษย์ทุกคนล้วนมีอคติและความเห็นแก่ตัวซ่อนอยู่ในใจ จึงชอบละเมิดต่อชีวิต และทรัพย์สินของคนในสังคมอยูู่วัน   แม้ว่าพระพุทธเจ้าจะทรงสอนเรื่อง "กรรม"       มาเป็นเวลากว่า ๒,๕๐๐ ปีแล้วและหลายประเทศบรรจุหลักคำสอนศีล ๕ ของพระพุทธเจ้าไว้ในประมวลกฎหมายอาญา  มีการประกาศบังใช้ประมวลกฎหมายอาญากับประชาชนในประเทศของตน         แต่ผู้คนในสังคมยังมีปัญหา  เพราะคนยังตั้งใจมีเจตนาละเมิดต่อชีวิตและทรัพย์สินของผู้อื่น   การประพฤติผิดทางเพศต่อบุคคลที่อยู่ในความอุปการะเลี้ยงดูของผู้อื่น การเหยียดเชื้อชาติและดูหมิ่นผู้อื่น การแสวงหาความสุขที่แลกกับสุขภาพด้วยการใช้แอลกอฮอล์และยาเสพติดอย่างผิดกฎหมาย การกระทำดังกล่าว มักก่อให้เกิดปัญหาสังคม  เพราะมีการกระทำที่ขัดต่อความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชนอยู่เสมอเมื่อประชาชนไม่ปลอดภัยต่อชีวิตและทรัพย์สิน ผู้นำประเทศจำเป็นต้องนำหลักศีลธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงสั่งสอน  มาบัญญัติเป็นกฎหมายจารีตประเพณีสูงสุดในการปกครองประเทศเพื่อประกาศบังคับใช้และรับรองสิทธิและหน้าที่ของประชาชนต่อประเทศชาติ แต่โดยทั่วไปคนในประเทศใช้ชีวิตอย่างอ่อนแอ  มักมีอคติก่อตัวขึ้นอยู่ในจิตใจทำให้จิตใจไม่อ่อนน้อมถ่อมตนในการอยู่ร่วมกับผู้อื่น    จิตไม่มั่นคงในอุดมการณ์ที่จะรักษาอัตลักษณ์ในสังคมโลกและหวั่นไหวต่อการปฏิบัติหน้าที่ต่อผู้อื่น เพื่อให้เกิดความบริสุทธิ์และยุติธรรมผู้คนเหล่านี้   มักขาดสติในตนจึงทำกิจกรรมประจำวันด้วยความประมาทในชีวิตและสามารถระลึกถึงผลการกระทำของตนเองว่าเมื่อกระทำไปแล้วจะเกิดผลต่อชีวิตตนเองอย่างไรจึงขาดปัญญา   เพราะไม่สามารถนำความรู้เกี่ยวกับประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสและสั่งสมอยู่ในจิตใจตนเองนั้นไปแก้ปัญหาด้วยตนเองได้   เมื่อมนุษย์ยังคงกระทำที่ขัดต่อสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชนในชีวิตประจำวันรัฐบาลมีหน้าที่บริหารประเทศจำต้องนำหลักศีลธรรมตามคำสอนของพระพุทธเจ้ามาบัญญัติเป็นกฎหมายอาญาเพื่อประกาศบังคับใช้ในสังคม ตัวอย่างเช่นราชอาณาจักรไทยตราประมวลกฎหมายอาญาประกาศใช้บังคับกับประชาชนแล้วเป็นต้น ตามหลักวิชาปรัชญาเมื่อใครกล่าวถึงข้อเท็จจริงในเรื่องใดเป็นความจริงไม่ว่าจะเป็นเรื่องมนุษย์ โลก ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติและการมีอยู่ของเทพเจ้า เป็นต้น จะต้องมีหลักฐานความจริงในเรื่องนั้น หากไม่มีหลักฐานพิสูจน์ความจริงในเรื่องนั้น ข้อเท็จจริงที่ได้ยินจากพยานหลักฐานเพียงคนเดียวขาดความน่าเชื่อถือเพราะมนุษย์ชอบมีอคติต่อผู้อื่นและมีข้อจำกัดของการรับรู้ผ่านอวัยวะอินทรีย์ ๖ ของตนเอง  จึงไม่สามารถรับฟังข้อเท็จจริงนั้นว่าเป็นจริงได้    ตามแนวคิดทางอภิปรัชญานั้นแบ่งความจริงออกเป็น ๒ ประเภทกล่าวตือ ๑.ความจริงที่สมมติขึ้น  ๒. สัจธรรม  เป็นต้น   

      ปัญหาเกี่ยวกับความจริงของกฎหมายรัฐธรรมนูญจารีตประเพณีของรัฐต่าง ๆ ในสมัยพุทธกาล  แม้ว่าอภิปรัชญาจะสนใจศึกษาปัญหาเกี่ยวกับความจริงของมนุษย์ แต่กฎหมายรัฐธรรมเป็นอารยธรรมที่มนุษย์สร้างขึ้นมามาจากความคิดของตนเองดังนั้น กฎหมายรัฐธรรมนูญเราสามารถศึกษาเชิงอภิปรัชญาว่าด้วยความจริงได้ ในการศึกษาปัญหาอภิปรัชญาเกี่ยวกับความจริงของกฎหมายรัฐธรรมนูญนั้น เนื่องจากพระไตรปิฎกมหาจุฬา ฯ รวมรวบข้อเท็จจริงเกี่ยวกับกฎหมายไว้ในพระไตรปิฎกมหาจุฬาหลายเล่มยังไม่สามารถอธิบายด้วยเหตุผลได้ว่าองค์ประกอบของกฎหมายรัฐธรรมนูญในยุคอินเดียโบราณ มีลักษณะเป็นอย่างไร และใช้อะไรเป็นหลักในการวิเคราะห์ข้อเท็จจริงเพื่อให้เห็นองค์ประกอบของกฎหมายรัฐธรรมนูญได้อย่างชัดเจน เมื่อผู้เขียนศึกษาหลักฐานในพระไตรปิฎกมหาจุฬา ฯ  ผู้เขียนได้ฟังข้อเท็จจริงเบื้องต้นว่า ในสมัยพุทธกาลแต่รัฐอธิปไตยแต่ละรัฐไม่มีกฎหมายรัฐธรรมนูญเป็นลายลักษณ์อักษรมีแต่กฎหมายจารีตประเพณีสงสุดในการบริหารประเทศที่เรียกว่า"หลักอปริหานิยธรรม" ที่นักวิชาการทางพระพุทธศาสนาตีความหลักอปริหานิยธรรมเป็นธรรมสำหรับนักบริหาร นักบริหารในยุคอินเดียโบราณได้วรรณะกษัตริย์ หน้าที่ของวรรณะกษัตริย์คือทำหน้าที่บริหารปกครองประเทศ เมื่อข้อเท็จจริงฟังได้เป็นยุติเช่นนี้ จึงถือได้ว่าหลักอปริหานิยธรรมเป็นกฎหมายรัฐธรรมนูญ  ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานพ.ศ.๒๕๕๔ จะต้องมีการกำหนดลักษณะโครงสร้างของรัฐประกอบด้วยดินแดนมีอาณาเขตแน่นอนในสมัยพุทธกาลเขตแดนระหว่างแคว้นขึ้นกับแม่น้ำเป็นแบ่งเขตโดยปริยายเช่น แคว้นวัชชีกับแคว้นมคธมีแม่น้ำคงคากั้นเป็นขอบเขตชัดเจนเป็นต้นประชากรอาศัยอยู่ในดินแดนนั้นมีอัตลักษณ์เป็นของตัวของตัวเองแม้ในหลักอปริหานิยธรรมจะมิได้ระบุชัดเจนเช่นเดียวกับในกฎหมายรัฐธรรมนูญในปัจจุบันแต่เป็นรับรู้ตามกฎหมายจารีตประเพณีว่าแคว้นต่าง ๆ เป็นรัฐที่ผู้คนอาศัยอยู่ มีอำนาจอธิปไตยบัญญัติกฎหมายปกครองตนเองและตัดสินอรรถคดีเองตัวอย่างเช่น การทำสงครามระหว่างแคว้นมคธกับแคว้นโกศล แคว้นวัชชีกับแคว้นมคธ แคว้นโกศลกับแคว้นสักกะนั้นแสดงให้เห็นว่าเป็นการยอมรับอำนาจอธิปไตยของกันและกัน โดยปริยายไม่จำเป็นต้องบัญญัติในกฎหมายรัฐธรรมนูญว่า มีอำนาจอธิปไตยเป็นของตนเอง เมื่อผู้เขียนวิเคราะห์ข้อมูลจากหลักอปริหานิยธรรม ที่กล่าวถึงเรื่องการหลักการประชุมไว้นั้นจึงหมายถึงการประชุมรัฐสภาในการออกกฎหมายก็ได้ การประชุมคณะรัฐมนตรีแสดงถึงการมีอำนาจอธิปไตยในการบริหารจัดการประเทศของตนเอง และการประชุมองค์คณะศาลแสดงถึงการมีอำนาจอธิปไตยในการพิจารณาอรรถคดีในการตัดสินข้อพิพาทระหว่างประชาชนกับรัฐและประชาชนกับประชาชนโดยอำนาจอธิปไตยในการตัดสินคดียังเป็นของตุลาการของประเทศตนเอง  เป็นต้น ข้อเท็จจริงจากหลักธรรมของกษัตริย์ที่เรียกว่า"หลักอปรินิยธรรม"นั้นเป็นหลักนิติศาสตร์ในการปกครองประเทศในสมัยพุทธกาลที่กล่าวไว้เด่นชัดโดยเฉพาะว่าด้วยระเบียบการปกครองว่าชนวรรณะกษัตริย์วัชชีนั้นตัวอย่างเช่น ในการเข้าประชุมกันเนื่องนิตย์พร้อมเพียงกันเข้าประชุมและเลิกประชุมพร้อมเพียงกันเท่านั้นในการบัญญัติกฎหมายในการบริหารปกครองประเทศ และตัดสินคดีข้อพิพาทต่างๆเป็นต้น แม้ข้อเท็จจริงในหลักอปริหานิยธรรมนั้นจะมิได้กำนดโครงสร้างของรัฐวัชชีไว้โดยชัดเจนอย่างชัดเจนก็ตาม แต่ก็เป็นยอมกันว่าเป็นธรรมของกษัตริย์ในการบริหารปกครองประเทศ

     (๑) ดินแดนเป็นอาณาเขตอันหนึ่งอันเดียวกันแบ่งแยกประเทศมิได้นั้น แต่เมื่อวิเคราะห์จากแผนที่โบราณแล้วเห็นว่านักวิชาการด้านพระพุทธศาสนาและนักประวัติศาสตร์ได้เขียนแผนที่ระบุไว้อย่างชัดแจ้งว่าแคว้นวัชชีนั้น มีอาณาเขตทางทิศเหนือจดกับภูเขาหิมาลัย ทิศใต้จดแคว้นมคธและแคว้นอังคะทิศตะวันตกจดแคว้นกาศีและแคว้นมัลละ ในพุทธกาลได้อาศัยแม่น้ำเป็นเส้นแบ่งเขตแดนชัดเจนไม่มีปัญหาการแบ่งเขตแดนประเทศแต่อย่างใด และที่สำคัญการยกทัพมาตีของพระเจ้าอชาตศัตรูนั้นเพื่อแย่งชิงอำนาจอธิปไตยในแคว้นวัชชีนั้น แสดงให้เห็นว่าแคว้นวัชชีมีอำนาจอธิปไตยในดินแดนเป็นของตนเอง 

        (๒ ประชาชนผู้เขียนได้ศึกษาหาเหตุผลของคำตอบในวัชชีปุตตสูตรนั้นกล่าวว่าแคว้นวัชชีนั้นมีพระมหากษัตริย์ ๗,๗๐๗ พระองค์ มีพระมหาราชา ๗,๗๐๗ พระองค์และมีเสนาบดีอีก๗,๗๐๗พระองค์ เป็นข้อมูลเบื้องต้นที่ยืนยันได้ว่าดินแดนแห่งนี้มีประชาชนอาศัยอยู่จริง 

        (๓) อำนาจอธิปไตยในการบัญญัติกฎหมาย ข้อเท็จจริงในหลักปริหานิยธรรมนั้น นักวิชาการทางพระพุทธศาสนาหลายท่านเห็นว่าเป็นธรรมสำหรับนักบริหารที่กล่าวไว้ในพระไตรปิฎก แต่นักบริหารแบบนักธุรกิจนั้นไม่มีในสมัยพุทธกาล มีแต่ชนวรรณะกษัตริย์เท่านั้นทำหน้าที่ปกครองประเทศตามกฎหมายแบ่งชนชั้นวรรณะดังนั้นการใช้อำนาจอธิปไตยของชนวรรณะกษัตริย์ที่มีส่วนร่วมในการปกครองประเทศกระทำในรูปแบบรัฐสภาวัชชีในการบัญญัติกฎหมายก็ประชุมกันเนื่องนิตย์เข้าประชุมและเลิกประชุมโดยพร้อมเพียงกัน เป็นต้น 

    ๔)อำนาจอธิปไตยในการบริหารปกครองประเทศ โดยรัฐบาล แม้ตามกฎหมายรัฐธรรมนูญจารีตประเพณีในการปกครองของรัฐโบราณ ที่เรียกในพระไตรปิฎกว่า หลักอปริหานิยธรรมนั้นมิได้ระบุรายละเอียดของการทำงานของรัฐบาลเป็นอย่างไร แต่สิ่งที่เห็นจากหลักอปริหานิยธรรมคือหลักความสามัคคีในการบริหารจัดการประเทศ ให้เป็นไปด้วยความรักใคร่สมานฉันท์ มีความบริสุทธิ์ยุติธรรมในการปฏิบัติหน้าที่ต่อประชาชนโดยผ่านระบบรัฐสภาของประเทศ เป็นต้น 

      ๕)อำนาจอธิปไตยในการตัดสินอรรถคดี ที่เรียกว่า "อำนาจตุลาการ" ที่พิจารณาและการตัดสินอรรถคดีโดยบริสุทธิ์ยึดหลักยุติธรรมแก่คู่กรณีที่มีความเห็นต่าง ในข้อเท็จจริงและพยานหลักฐาน แต่ตามกฎหมายจารีตประเพณีว่าด้วยหลักอปริหานิยธรรมนั้น เจ้าวัชชีก็เข้าประชุมพร้อมกันเลิกพร้อมกันในการตัดสินคดีความนั้นอยู่ในสัณฐาคารนั้นเช่นเดียวกันเข้าประชุมพร้อมกันและเลิกพร้อมกัน  เป็นต้น  

 ๔.๒ ระบอบการปกครองคำว่า"ระบอบ" ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานพ.ศ.๒๕๕๔ นั้นได้นิยามไว้ว่า แบบอย่าง ธรรมเนียม อีกคำนิยามหนึ่งนั้น คือระเบียบการปกครอง เช่น การปกครองระบอบประชาธิปไตย ระบอบการปกครองสมบูรณายาสิทธิราชย์ เป็นต้น ในหลักอปริหานิยธรรมได้กล่าวถึงระเบียบการปกครองโดยให้ประชาชนในวรรระกษัตริย์ทุกคนมีส่วนร่วมในการปกครองประเทศชาติอย่างชัดเจนว่าเจ้าวัชชีต้องการให้ประเทศเจริญรุ่งเรืองทุกยุคทุกสมัยมิไปสู่ทางเสื่อมเลยนั้น ด้วยจิตใจที่มีความสามัคคีไว้วางใจซึ่งกันและกัน ปัญหาของประเทศได้รับการบริหารจัดการผ่านรัฐสภาทุกอย่างแสดงถึงระเบียบการปกครองของรัฐวัชชีนั้นเป็นระบอบสามัคคีธรรมเป็นต้นแบบประชาธิปไตยยุคสมัยปัจจุบันพระมหากษัตริย์เป็นผู้ใช้อำนาจอธิปไตยในการปกครองประเทศ แต่อำนาจนั้นได้รับการพิจารณาจากรัฐสภาอีกขั้นหนึ่งก่อนประกาศใช้เหมาะยุคสมัย เพราะรัฐสักกะ รัฐวัชชีเป็นเพียงรัฐ ๆ แต่มีประชาชนไม่มากปัญหาของประเทศมีน้อย เป็นต้น 

         

         ๔.๓ การใช้อำนาจอธิปไตย ต้องอิสระจากการชี้นำของต่างชาติในการบัญญัติกฎหมาย  ต้องได้รับความเห็นชอบจากรัฐสภาของประชาชนในประเทศมีคณะรัฐบาลในการบริหารปกครองประเทศ คุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชน มีศาลยุติธรรมในการตัดสินคดีความให้เกิดความยุติธรรมในประเทศเป็นต้นตามหลักอปริหานิยธรรมนั้น รัฐสภาใช้อำนาจนิติบัญญัติ อำนาจตุลาการและอำนาจบริหารเอง  ซึ่งต้องหาตัวอย่างเพื่อใช้วิเคราะห์การใช้อำนาจอธิปไตยดังกล่าวต่อไป เป็นต้น ตามคำนิยามของพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานเรื่องกฎหมายรัฐธรรมนูญนั้น เมื่อนำไปใช้วิเคราะห์หลักอปริหานิยธรรมนั้นผู้เขียนเห็นว่าองค์ประกอบของหลักอปริหานิยธรรมตามคำนิยามนั้นหลายข้อนั้น สอดคล้องกับบทบัญญัติไว้ในกฎหมายรัฐธรรมนูญจึงอนุมานความรู้ได้ว่า หลักปริหานิยธรรมนั้นคือกฎหมายรัฐธรรมนูญของรัฐชนบทขนาดเล็กในชมพูทวีปในสมัยพุทธกาลดังที่กล่าวไว้ในพระไตรปิฎก 

บรรณานุกรม

[1] พระพรหมคุณาภรณ์ (ปยุตฺ ปยุตโต). พจนานุกรมพุทธศาสตรฉบับประมวลธรรมจาก htt://www.84000.org/Tipitaka/dic/d_item.php?=289 เมื่อวันที่ ๑๘ พฤษภาคม ๒๕๖๑

[2]  http://www.royin.go.th/dictionary/กฎหมายรัฐธรรมนูญ