บทนำ จินตนาการสำคัญกว่าความรู้ตามหลักปรัชญาพุทธภูมิ

Imagination is more important than knowledge in Buddhaphum's philosophy

คำสำคัญ  มโนภาพ ความรู้  มนุษย์ 

บทนำ มโนภาพสำคัญกว่าความรู้

     ชีวิตมนุษย์โดยทั่วไป  พระพุทธเจ้าทรงสอนว่าชีวิตมนุษย์เป็นผลจากปัจจัยทางวิญญาณที่ปฏิสนธิในครรภ์มารดา   ทำให้ปัจจัยทางร่างกายและจิตใจมารวมกันในครรภ์มารดา         ทารกจะอยู่ในครรภ์มารดาเป็นเวลา  ๙ เดือน จากนั้นจึงเกิดมาเป็นมนุษย์คนใหม่ อาศัยอยู่บนโลกเพียงช่วงระยะเวลาหนึ่งก่อนจะตายตามกฏธรรมชาติ ซึ่งเป็นข้อเท็จจริงที่มนุษย์สามารถรับรู้ผ่านอายตนะภายในร่างกายของตนเอง ไม่อาจหนีจากกฎธรรมชาตินี้ได้ แม้ว่าชีวิตมนุษย์จะก้าวหน้าไปพร้อมกับวิทยาศาสตร์การแพทย์ก็ตาม 

    แต่ถึงขนาดที่การปฏิสนธิในหลอดแก้วสามารถทำได้โดยการผสมเทียมนอกครรภ์มารดา ก็ยังต้องใช้ครรภ์มารดาในการเลี้ยงดูทารกจากสายสะดือต่อกับครรภ์มารดาอยู่ดี แต่ปัจจัยที่จะเกิดเป็นมนุษย์ต้องไม่ขาดทั้งร่างกายและจิตใจ   หากร่างกายมนุษยตายไปจิตใจก็ไม่สามารถพึ่งร่างกายในการรับรู้สิ่งต่าง ๆ โลก มนุษย์ และจักรวาลได้เพราะร่างกายไม่สามารถทำงานได้อีกต่อไป  จิตใจต้องปล่อยให้ร่างกายกลับสู่ธรรมชาติไป ส่วนจิตวิญญาณก็จะไปเกิดในภพอื่น 

        ดังนั้น เมื่อชีวิตมนุษย์ประกอบด้วยร่างกายและจิตใจแล้ว      ธรรมชาติของจิตก็คือ  การรับรู้โดยใช้ร่างกายของมนุษย์เชื่อมโยงกับปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของโลก       เช่น ภูเขา แม่น้ำ ทะเล น้ำตก และพฤติกรรมของมนุษย์ที่แสดงออกมาในเครือข่ายสังคมออนไลน์ เป็นต้น   เมื่อรับรู้แล้ว         จิตใจของมนุษย์จะต้องรวบรวมเรื่องราวเหล่านั้น  เป็นหลักฐานทางอารมณ์และจัดเก็บไว้ในจิตใจ  แต่ธรรมชาติของจิตไม่เพียงมีหน้าที่รู้         และรวบรวมหลักฐานทางอารมณ์จัดเก็บไว้ในจิตใจเท่านั้น        แต่ธรรมชาติของจิตยังมีหน้าที่คิดด้วย เมื่อรู้สิ่งใดแล้ว จิตใจก็จะวิเคราะห์ข้อมูลโดยอนุมานความรู้          โดยใช้เหตุผลซึ่งเป็นเครื่องมือของนักปรัชญาในการอธิบายข้อเท็จจริงของคำตอบในเรื่องนั้น          แต่การใช้เหตุผลของมนุษย์มักจะแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเรื่องราวเหล่านั้น      ตามปฏิภาณของตนเองตามหลักเหตุผล หรือคาดคะเนความจริงของเรื่องใดเรื่องหนึ่ง  นักปรัชญาและนักตรรกะในสมัยก่อนพุทธกาล  มักใช้เหตุผลอธิบายความจริงของเรื่องนั้นได้ถูกต้องบ้าง    หากผลของการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่าข้อเท็จจริงในเรื่องนั้นไม่ชัดเจน เนื่องจากขาดองค์ประกอบความรู้ข้อใดข้อหนึ่งแล้ว 

      อย่างไรก็ตาม นักปรัชญาชอบแสวงหาความรู้เรื่องนั้นต่อไป ก็จะตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานเพิ่มเติม มาวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้จากหลักฐานต่าง ๆ เพื่อหาเหตุผลมาพิสูจน์ความจริงในเรื่องนั้น เช่น เจ้าชายสิทธัตถะทรงเห็นปัญหาของจัณฑาล ทรงสงสัยเกี่ยวกับที่มาของจัณฑาล พระองค์ทรงสืบหาข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานต่าง  ๆ  จากคำให้การของปุโรหิตซึ่งเป็นที่ปรึกษาของพระเจ้าสุทโธทนะในด้านกฎหมายขนบธรรมเนียมและจารีตประเพณี  เมื่อปุโรหิตยืนยันความจริงว่าพระพรหมสร้างมนุษย์ และวรรณะขึ้นเพื่อให้มนุษย์ทำงานตามวรรณะที่ตนเกิดมา    และยืนยันว่าพวกเขาเคยเห็นพระพรหมในแคว้นสักกะมาก่อน 

     เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะทรงถามถึงประวัติของพระพรหมก็ไม่มีใครตอบได้ ทำให้พระองค์ทรงไม่เชื่อคำให้การของปุโรหิตและสงสัยถึงการมีอยู่ของพระพรหม  เจ้าชายสิทธัตถะทรงปฏิรูปสังคมด้วยระบบการเมืองของอาณาจักรสักกะ เพื่อให้ประชาชนมีสิทธิและหน้าที่เท่าเทียมกัน โดยทรงเสนอกฎหมายยกเลิกขนบธรรมเนียมและประเพณีเกี่ยวกับวรรณะ แต่รัฐสภาไม่เห็นด้วย เพราะขัดต่อหลักราชอปริหานิยธรรมซึ่งถือเป็น "ธรรมของกษัตริย์" และเป็นหลักเกณฑ์ทางกฎหมายในการปกครองประเทศ ในยุคนั้นเทียบได้กับกฎหมายรัฐธรรมนูญจารีตประเพณีสูงสุดในการปกครองประเทศ เป็นต้น 

         เมื่อผู้เขียนได้ฟังข้อเท็จจริงที่กล่าวมาแล้ว  ผู้เขียนก็เกิดความสงสัยว่าเมื่อเจ้าชายสิทธัตถะทรงเห็นปัญหาของจัณฑาลในแคว้นสักกะแล้ว พระองค์ทรงจินตนาการอะไรในพระทัยของพระองค์ เพื่อปฏิรูปสังคมในแคว้นสักกะ (Sakka Country) เพื่่อให้ประชาชนมีสิทธิและเสรีภาพเท่าเทียมกันในการทำงาน  การศึกษาเล่าเรียนและบูชาตามเชื่อของศาสนาพราหมณ์ อย่างไรก็ตาม ผู้เขียนชอบศึกษาเรื่องจินตนาการสำคัญกว่าความรู้ในปรัชญพุทธภูมิ โดยจะพิจารณาข้อเท็จจริงและรวบรวมพยานหลักฐานจากพระไตรปิฎกมหาจุฬา ฯ  ตำราวิชาการต่าง ๆ  ข้อเท็จจริงจากเว็บไซต์ต่าง ๆ  เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้ เพื่อหาเหตุผลมาอธิบายความจริงในเรื่องนี้  บทความที่ได้มาจากการวิเคราะห์ข้อเท็จจริงในเรื่องนี้  จะเป็นประโยชน์สำหรับพระธรรมทูตต่างประเทศแห่งราชอาณาจักรไทย ที่จะนำเสนอข้อเท็จจริงของเรื่องราวต่าง ๆของพระพุทธศาสนาไปเทศน์ ให้ผู้แสวงบุญชาวพุทธในสาธารณรัฐอินเดีย และสหพันธ์สาธารณรัฐประชาธิปไตยเนปาล  ส่วนวิธีพิจารณาความความจริงของพระพุทธเจ้านั้น จะเป็นประโยชน์ต่อนักศึกษาปริญญาเอกสาขาปรัชญาและพระพุทธศาสนา นำไปใช้เป็นแนวทางวิเคราะห์ข้อมูลในการทำวิจัยระดับปริญญาเอกต่อไป