บทนำเรื่องสุนทรียศาสตร์แห่งสวนลุมพินี สถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้า

Introduction to The Aesthetics of Lumbini Park, the birthplace of Lord Buddha, 

สารบาญ

๑.บทนำ

๒.ความหมายของความงาม

๓.พระพุทธเจ้าทรงยกย่องลุมพินีเป็นสังเวชนียสถาน 

๔.ทฤษฎีความงามเชิงอัตวิสัยในสุนทรียศาสตร์  

๕.การปฏิบัติบูชา  

๑.บทนำ  

                 โดยทั่วไปชาวพุทธทั่วโลกมักได้ยินความจริงว่าสวนลุมพินีสถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้า จากคำสอนของพระภิกษุสงฆ์ทั้งนิกายเถรวาทและมหายาน หรือพระอาจารย์ผู้ทรงเกียรติ     ซึ่งได้แสดงธรรมเทศนาในวันหยุดสำคัญทางพุทธศาสนา    โดยเฉพาะวันวิสาขบูชาเป็นเวลาไม่น้อยกว่า ๒,๕๖๐  ปี    ทุกคนต่างยอมรับสวนลุมพินีในฐานะเป็นสถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้าจริงในประเทศเนปาลโดยปริยาย   โดยไม่จำเป็นต้องตรวจสอบข้อเท็จจริง      และรวบรวมหลักฐานเป็นข้อมูล  เพื่อวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้หรือคาดคะเนความจริงเพื่อพิสูจน์ความจริงเรื่องสถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้่าอีกต่อไป   

                อย่างไรก็ตาม  สวนลุมพินีสถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้า ไม่เพียงแต่เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ทางประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนาเท่านั้น  แต่ยังเป็นศูนย์กลางสุนทรียะอันล้ำค่า ที่สะท้อนความงามของธรรมชาติ และการปฏบัติบูชาอันลึกลึกซึ้งที่ผสมผสานการสวดมนต์ การฟังธรรมเทศนา  และการทำสมาธิ ซึ่งเหมาะสำหรับผู้ศรัทธาและปฏิบัติธรรมอย่างสม่ำเสมอ  การปฏิบัติธรรมเกี่ยวข้องกับการเจริญสติสัมปชัญญะอยู่กับปัจจุบันขณะการฟังธรรมเทศนา   การสร้างในสมาธิและพัฒนาปัญญา  เพื่อพิจารณาอารมณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นภายในจิต

                เนื่องจากชีวิตมนุษย์เป็นของไม่เที่ยงแท้   ทุกคนที่เกิดมาล้วนต้องดับสูญไปตามกฎธรรมชาติของชีวิตมนุษย์ ในปัจจุบันมนุษย์ทั่วโลกหลายล้านคนยังไม่เคยศึกษาพระพุทธศาสนาอย่างจริงจัง เมื่อพวกเขาได้ยินการเรียกชื่อ "สวนลุมพินี"  มักจะนึกถึงสวนลุมพินีในราชอาณาจักรไทย ซึ่งเป็นสวนสาธารณะขนาดใหญ่ใจกลางกรุงเทพมหานคร  อย่างไรก็ตาม   สำหรับชาวพุทธที่ศึกษาพระพุทธศาสนาโดยตรงจากวัดในพุทธศาสนามายาวนาน  ทั้งในด้านธรรมะที่เน้นศึกษาคำสอนของพระพุทธเจ้าในพระไตรปิฎก การปฏิบัติกรรมฐานตามมรรคมีองค์ ๘ และในปฏิเวธที่เน้นการปฏิบัติเพื่อบรรลุมรรคและผลคือ"อภิญญา ๖"

  

               เมื่อชาวพุทธทั่วโลกได้ยินเรื่องราวเกี่ยวกับสวนลุมพินี    มักจะนึกถึงลุมพินี  สถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้า         ตั้งอยู่ในสหพันธ์สาธารณรัฐประชาธิปไตยเนปาล      เป็นความรู้ที่พวกเขาได้รับจากการฟัง   อ่าน   เขียนศึกษาตำราในโรงเรียน   และมหาวิทยาลัยแต่พวกเขาไม่เคยเดินทางไปแสวงบุญที่สวนลุมพินี                 สถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้าเลย  ด้วยเหตุนี้   พวกเขาจึงไม่สามารถรับรู้เรื่องราวเหล่านี้ได้โดยตรงผ่านอายตนะภายใน   เนื่องจากอายตนะภายในของพวกเขามีความสามารถในการรับรู้ที่จำกัด   และมีความคิดเห็นเรื่องใดเรื่องหนึ่งที่ลำเอียงเพื่อเข้าข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง        ชีวิตของพวกเขาต้องอยู่ในความมืดมน        พวกเขาจึงขาดปัญญาที่จะเข้าใจความจริงที่สมมติขึ้นเกี่ยวกับสวนลุมพินี  สถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้า                  

               ปัญหาคือ      เราจะรู้ได้อย่างไรว่าลุมพินีซึ่งเป็นสถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้านั้นงดงามอย่างแท้จริง     และสามารถบรรลุได้ด้วยการปฏิบัติบูชา?       ในปัญหานี้นักปรัชญาจึงมีหน้าที่แสวงหาความจริงของคำตอบให้มนุษย์ได้ศึกษา  วิจัย   และแสวงหาความรู้เกี่ยวกับเรื่องนี้ในประเด็นดังต่อไปนี้ ต้นกำเนิดความรู้ของมนุษย์      โครงสร้างของความรู้ของมนุษย์    วิธีการแสวงหาความรู้และความสมเหตุสมผลของความรู้ เป็นต้น

                เมื่อเราศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับชีวิตมนุษย์ในพระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณ      เราจะได้ยินข้อเท็จจริงเบื้องต้นว่ามนุษย์มีองค์ประกอบชีวิตก็คือร่างกายและจิตใจ     องค์ประกอบทั้งสองต่างพึ่งพาซึ่งกันและกัน หากองค์ประกอบใดองค์ประกอบหนึ่งขาดหายไป ชีวิตของมนุษย์ก็ต้องสูญสิ้นไปตลอดชีวิตบนโลกนี้   จิตใจของมนุษย์ต้องอาศัยร่างกายรับรู้ถึงอารมณ์ของเรื่องราวต่าง ๆ    ที่เกิดขึ้นในชีวิต แต่ข้อเท็จจริงของเรื่องราวต่าง ๆ ที่ผ่านเข้ามาในชีวิตมนุษย์นั้นทั้งจริงและเท็จ   เมื่อชีวิตมนุษย์มีข้อจำกัดของการรับรู้ผ่านอายตนะภายในร่างกายและมีอคติต่อผู้อื่น ชีวิตจึงตกอยู่ในความมืดมนของความไม่รู้ตลอดไป     ทำให้พวกเขาขาดปัญญาหยั่งรู้ความจริงของสิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิต 

                       ดังนั้น ในสมัยพุทธกาล เมื่อมนุษย์บางคนเป็นนักตรรกะศาสตร์ เป็นนักปรัชญา        เมื่อได้ยินข้อเท็จจริงเรื่องใดเรื่องหนึ่งที่เล่าสืบทอดกันมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันเช่นมนุษย์   โลก ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติและข้อพิสูจน์การมีอยู่ของเทพเจ้า เป็นต้น     เมื่อนักตรรกะ เป็นนักปรัชญา มักแสดงทัศนะของตนเองเกี่ยวกับความจริงในเรื่องนั้น  ตามปฏิภาณของตนเองตามหลักเหตุผล  และคาดคะเนความจริงในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง  การใช้เหตุผลของนักตรรกะศาสตร์และนักปรัชญา อาจจะใช้เหตุผลในบางครั้งถูกบ้าง  บางครั้งอาจใช้เหตุผลผิดบ้าง บางครั้งอาจใช้เหตุผลเป็นอย่างนั้นบ้าง เป็นอย่างนี้บ้าง เมื่อความจริงของการใช้เหตุผลอธิบายคำตอบยังไม่ชัดเจนว่า เป็นอย่างไร วิญญูชนย่อมไม่เชื่อว่าเป็นความจริงนั้น  เป็นต้น

  

           เพื่อแก้ปัญหาความไม่รู้ของมนุษย์  พระพุทธเจ้าตรัสสอนว่าเมื่อได้ยินเท็จจริงในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง มิให้เชื่อข้อเท็จจริงในเรื่องทันทีควรสงสัยไว้ก่อน จนกว่าจะตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานมาวิเคราะห์    โดยการอนุมานความรู้จากหลักฐานต่าง ๆ เพื่อหาเหตุผลมาอธิบายความจริงของคำตอบในเรื่องนั้น เป็นต้น 

            เมื่อผู้เขียนข้อเท็จจริงเรื่องสวนลุมพินีที่รื่นรมย์    เป็นสถานที่ประสูติของเจ้าชายสิทธัตถะ ตามหลักฐานในพระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณ เล่มที่ ๓๓ พระสุตันตปิฎกเล่มที่ ๒๕   ขุททกนิกายอปทาน  ๖.กาฬุทายีเถราปทาน ข้อที่ [๑๘๓]  "ครั้งนั้นเจ้าชายสิทธัตถะผู้ทรงเป็นผู้องอาจกว่านรชนได้ประสูติแล้วที่สวนลุมพินีที่รื่นรมย์  เพื่อเกื้อกูลและเพื่อความสุขแก่สัตว์โลกทั้งมวล"  

            แม้ว่าผู้เขียนจะเคยได้ยินว่า สวนลุมพินีที่รื่นรมย์เป็นสถานที่ประสูติของเจ้าชายสิทธัตถะ ตามหลักฐานในพระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณก็ตาม ยังมีชาวพุทธอีกหลายร้อยล้านคนทั่วโลกที่ไม่มีความรู้จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสของตนเอง และสั่งสมอยู่ในจิตใจของตนเอง    เพราะไม่เคยไปแสวงบุญที่สวนลุมพินี สถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้าในสหพันธ์สาธารณรัฐประชาธิปไตยเนปาล เมื่อความคิดของพวกเขาเกี่ยวกับเรื่องนี้ ไม่สอดคล้องกับข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นในสวนลุมพินีอันสวยงามแห่งนี้ เราจะตัดสินได้อย่างไรว่า ความงามของสวนลุมพินีในประเทศเนปาลนั้น   สามารถรับรู้ได้ผ่านการปฏิบัติบูชา ? เราต้องมีการตรวจสอบข้อเท็จจริงและการรวบรวมหลักฐาน มาวิเคราะห์โดยการอนุมานความรู้จากหลักฐานต่าง ๆ เพื่อหาเหตุผลมาอธิบายข้อเท็จจริงในเรื่องนี้ เมื่อข้อเท็จจริงที่ผู้เขียนกล่าวข้างต้นยังคงเป็นที่น่าสงสัย   

   

           ผู้เขียนชอบแสวงหาความรู้เกี่ยวกับความงามของส่วนลุมพินี ประเทศเนปาล ซึ่งสามารถเข้าถึงได้ด้วยการปฏิบัติบูชา  (The beauty of Lumphini Park, Nepal can be reached by worshiping) ได้ในด้านแนวคิดสุนทรียศาสตร์ ผู้เขียนต้องพิจารณาข้อท็จริงและรวบรวมหลักฐานต่าง ๆ  ซึ่งเป็นความรู้ประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสและสั่งสมไว้ในจิตใจโดยตรง    เพราะผู้เขียนเคยไปแสวงบุญที่สวนลุมพินี      ซึ่งเป็นสถานที่ประสูติของพระพุทธเจ้ามาเป็นเวลานานหลายปี จึงได้วิเคราะห์โดยอนุมานความรู้จากหลักฐานต่าง ๆ เพื่อหาเหตุผล มาอธิบายความงดงามเกิดขึ้นในจิตใจของผู้เขียนเอง คำตอบที่ได้มาจากวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้ผ่านประสบการณ์ทางประสาทสัมผัสของผู้เขียนนั้น  ช่วยให้ผู้อ่านได้รับความรู้ความเข้าใจถึงความงดงามที่มีอยู่ในจิตของผู้เขียน หรือ ผู้มาปฏิบัติบูชาในสวนลุมพินีที่ประสูติของพระพุทธเจ้า  ต่างมีความปิติสุขและความสุขในใจมากขึ้นเรื่อย ๆ  ไป  เป็นต้น