บทนำ ตโปธารามเป็นที่ที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติพระวินัยเป็นครั้งแรก

 Introduction  Tapotha is where the Buddha first enacted the Vinaya in the Tripitaka

๑.บทนำ  ความเป็นมาของตโปธาราม         

         โดยทั่วไป ตโปทาราม เป็นสวนที่อยู่ใกล้บ่อน้ำพุร้อนโบราณที่ชื่อว่า "ตโปทา"หรือตโปธารา  ของชาวราชคฤห์ ตั้งอยู่บริเวณนอกเมืองราชคฤห์ ซึ่งเป็นเมืองหลวงของแคว้นมคธ เป็นสวนเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติและมีมาตั้งแต่ก่อนที่พระพุทธเจ้าจะเสด็จมาเผยแผ่พระพุทธศาสนาในเมืองราชคฤห์  เมื่อผู้เขียนศึกษาสภาพทางภูมิศาสตร์ในปัจจุบันบนแผนที่โลกของกูเกิลแล้ว สวนนี้ตั้งอยู่ในเขตสวนเวฬุวันซึ่งเป็นสวนหลวงแห่งพระนครราชคฤห์โบราณ เป็นสถานที่พักผ่อนของพระเจ้าพิมพิสาร สมาชิกราชวงศ์มคธและข้าราชบริพาร  มีลักษณะเหมือนสวนไผ่ และมีบ่อน้ำพุร้อนเรียกว่า "ตโปธารา" ที่พระเจ้าพิมพิสารและข้าราชบริพารเคยเสด็จมาสรงน้ำที่บ่อน้ำพุร้อนเป็นประจำ   

       

             เมื่อพระพุทธเจ้าตรัสรู้กฎธรรมชาติของชีวิตมนุษย์      และทรงเห็นด้วยญาณทิพย์เหนือมนุษย์ทั่วไปว่า มนุษย์มีวิญญาณเป็นตัวตนที่แท้จริง  ซึ่งเป็นความรู้ที่อยู่เหนือขอบเขตการรับรู้ของมนุษย์ ยังไม่เคยมีใครบรรลุถึงความจริงขั้นปรมัตถ์เรียกว่า "อภิญญา ๖"  มาก่อน พระพุทธเจ้าทรงเป็นบุคคลแรกในโลก ที่ทรงค้นพบการปฏิบัติมรรคมีองค์ ๘ เมื่อทรงปฏิบัติแล้ว พระองค์ก็ทรงบรรลุถึงความจริงในระดับอภิญญา ๖ ดังนั้น เมื่อพระพุทธเจ้าทรงเผยแผ่คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าและการปฏิบัติมรรคมีองค์ ๘ แก่ชาวอนุทวีปอินเดียเพื่อบรรลุความจริงของชีวิต  โดยไม่ต้องถวายเครื่องบูชายัญแก่เทพเจ้าหลายองค์อีกต่อไป    พระพุทธศาสนาจึงกลายเป็นความรู้สากลที่ชาวโลกทุกชาติทุกศาสนา  สามารถศึกษาแนวคิด ทฤษฎีและแนวทางปฏิบัติมรรคมีองค์ ๘       ตามคำสอนของพระพุทธเจ้าไปใช้ได้อย่างเท่าเทียมกัน   และทุกคนจะได้รับผลแห่งการปฏิบัติอย่างเดียวกันคือพระนิพพาน 

          ดังนั้นคำสอนของพระพุทธเจ้า จึงทำให้ผู้คนตระหนักว่าชีวิตของมนุษย์นั้นไม่ได้มาจากปัจจัยเพียงร่างกายเท่านั้น แต่จิตวิญญาณก็เป็นปัจจัยสำคัญที่ถือกำเนิดในครรภ์มารดาเช่นกัน จิตวิญญาณของมนุษย์ก็อาศัยอายตนะภายในร่างกาย ในการรับรู้ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติและเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในสังคมของโลก เมื่อมนุษย์รับรู้หรือได้ยินข้อเท็จจริงของเรื่องใดเรื่องหนึ่ง ก็จะรวบรวมหลักฐานทางอารมณ์ไว้ในจิตใจ     จากนั้น จิตใจของมนุษย์ก็ใช้หลักฐานเป็นข้อมูลในการวิเคราะห์โดยการอนุมานความรู้ เพื่อพิสูจน์ความจริงของเรื่องนั้น โดยการใช้เหตุผล ซึ่งเป็นเครื่องมือของนักปรัชญา ในการอธิบายข้อเท็จจริงของคำตอบในเรื่องนั้น หลังจากวิเคราะห์ข้อมูลแล้วเรื่องราวที่ไม่ชัดเจนก็ปรากฏขึ้นในจิตใจของเขา นักปรัชญาชอบศึกษาเรื่องนี้ต่อไป ดังนั้นการสืบเสาะข้อเท็จริงและรวบรวมหลักฐานเพิ่มเติม เพื่อเป็นข้อมูลสำหรับการวิเคราะห์หาเหตุผลพิสูจน์ข้อเท็จจริงของคำตอบต่อไป  

         แต่พระพุทธเจ้าทรงสอนเรื่องชีวิตมนุษย์ว่า  เมื่อคนตายไป วิญญาณในร่างกาย จำเป็นต้องปลดปล่อยร่างกายที่ถูกทำลายไป เพราะวิญญาณไม่สามารถใช้ร่างกาย เพื่อรับรู้อารมณ์ของโลกได้อีกต่อไป  มีปัญหาอยู่ที่ว่าวิญญาณของมนุษย์จะไปอยู่ที่ไหนในภพหน้า เมื่อผู้เขียนศึกษาเรื่องนี้จากหลักฐานในพระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณ  เราได้ฟังข้อเท็จจริง(facts) เบื้องต้นว่า เมื่อมนุษย์ตาย' วิญญาณจะไปเกิดในภพอื่น  ส่วนจะเป็นภพไหนขึ้นกับกรรมที่ทำ เพราะเมื่อทำกรรมแล้ว กรรมจะไม่หายไป แต่อารมณ์แห่งกรรมนั้น จะสั่งสมอยู่ในจิตวิญญาณของผู้ทำตลอดไป ถ้ากรรมที่มนุษย์ทำเป็นกุศล ก็จะติดอยู่ในจิตส่งผลไปเกิดในภพที่ดี   แต่ถ้ากรรมที่ชั่ว จิตก็จะไปเกิดภพที่ไม่ดี    

        ดังนั้น  พระพรหมหรือพระอิศวรจึงไม่ได้สร้างมนุษย์ และวรรณะให้มนุษย์ปฏิบัติหน้าที่ตามวรรณะที่ตนเกิดมา  พุทธศาสนาเป็นศาสนาแห่งความเท่าเทียมกันระหว่างมนุษย์ทุกคน เมื่อคนในวรรณะต่างๆได้อุปสมบทเข้าสู่คณะสงฆ์แล้ว พวกเขาจะต้องละทิ้งความประพฤติตามกฎเกณฑ์ของสังคมนั้น  ๆ   และยึดถือพระธรรมวินัยหลักในการอยู่ร่วมกันที่พระพุทธองค์ทรงบัญญัติไว้ 

      เมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จมาเผยแผ่พระพุทธศาสนา เพื่อพัฒนาศักยภาพชีวิตของชาวพระนครราชคฤห์      พระเจ้าพิมพิสารทรงพระราชทานอุทยานแห่งนี้ให้เป็นวัดแห่งแรกในพระพุทธศาสนา เป็นสถานที่จำพรรษาของพระพุทธเจ้า และพระภิกษุอีก  ๑,๒๕๐ รูป พระพุทธองค์ทรงใช้วัดนี้  เป็นที่สอนชาวพระนครราชคฤห์  เพื่อให้เข้าใจหลักคำสอนทางพุทธศาสนาและพัฒนาศักยภาพของชีวิตด้วยการปฏิบัติธรรมตามอริยมรรคมีองค์ ๘  และเป็นสถานที่สรงน้ำของพระภิกษุที่จำพรรษาในวัดเวฬุวันมหาวิหาร

             ในปัจจุบัน ตโปทารามถือเป็นสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญอีกแห่งหนึ่งในเมืองราชคฤห์โบราณ      ซึ่งนักท่องเที่ยวชาวอินเดีย มักมาแชร์น้ำพุร้อนแห่งนี้กันทุกวัน ส่วนนักท่องเที่ยวต่างชาติ โดยเฉพาะชาวไทยที่เดินทางไปเมืองราชคฤห์       มักจะมาชมสถานทีอาบน้ำที่แบ่งชนชั้นซึ่งเป็นวิถีชีวิตของชาวอินเดียแท้ ๆ         โดยเฉพาะปัญหาเรื่องวรรณะ  ซึ่งเป็นมรดกทางวัฒนธรรม      ที่พราหมณ์ชาวอารยันค้นคิดขึ้นมา ซึ่งยังคงฝังรากลึกอยู่ในจิตใจของชาวอินเดียมาตั้งแต่ก่อนพุทธกาล  และสืบทอดกันมาหลายชั่วอายุคนจนถึงปัจจุบัน      แม้ว่ารัฐธรรมนูญสูงสุดของสาธารณรัฐอินเดีย     จะบัญญัติให้ชาวอินเดียมีสิทธิ เสรีภาพ  และหน้าที่ในการทำงานเท่าเทียมกัน   และไม่มีการเลือกปฏิบัติบนพื้นฐานของวรรณะในสาธารณรัฐอินเดีย      แต่ความทรงจำเรื่องวรรณะก็ยังคงปรากฏให้เห็นในทุกหนทุกแห่ง 

         ด้วยเหตุนี้ ผู้เขียนจึงสนใจศึกษาต้นกำเนิดของพระวินัยในพระไตรปิฎกที่แม่น้ำตโปทา  โดยจะตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานต่าง ๆ  เป็นข้อมูลในการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้หรือคาดคะเนความจริงตามหลักเหตุผลจากหลักฐานต่าง ๆ  เช่น พระไตรปิฎก อรรถกถาและเว็บไซด์อื่น ๆ   และพยานวัตถุที่เรียกว่า "ตโปธาราม" ซึ่งตั้งอยู่ในเมืองราชคฤห์โบราณ   ในปี ๒๐๐๒ ผู้เขียนได้เดินทางไปเยือนแม่น้ำตโปทารามหลายครั้ง    โดยคำตอบที่ได้จากการวิเคราะห์ข้อมูลโดยการอนุมานความรู้   หรือคาดคะเนความจริงจากพยานเอกสารและพยานวัตถุนั้น    จะเขียนคำตอบในรูปบทความวิชาการเชิงวิเคราะห์และบทความนี้ จะเป็นประโยชน์แก่พระธรรมทูตสายต่างประเทศแห่งราชอาณาจักรไทย ใช้บรรยายให้แก่ผู้แสวงบุญชาวไทยฟังในเมืองศักดิ์สิทธิ์ทั้ง ๔ แห่งของพระพุทธศาสนาหรือวัดต่าง ๆ ทัวโลก  ให้มีเนื้อหาของพระพุทธศาสนาเป็นไปในแนวทางเดียวกัน กระบวนการคิดวิเคราะห์โดยการอนุมานความรู้หรือคาดคะเนความจริงตามหลักเหตุผลเพื่อพิสูจน์ความจริงนั้น   จะเป็นประโยชน์แก่นิสิตระดับปริญญาเอกสาขาปรัชญาและพระพุทธศาสนา  ในการวิเคราะห์หาเหตุผลของคำตอบจากพยานเอกสาร และพยานวัตถุจนเกิดความรู้ผ่านการวิเคราะห์อย่างสมเหตุสมผลและปราศจากข้อสงสัยในความจริงของเหตุผลอีกต่อไป

บรรณานุกรม 

           ๑.พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒ พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๒ (ฉบับมหาจุฬาฯ) มหาวิภังค์ ภาค ๒  ชข้อ ๗ นหานสิกขาบทว่าด้วยการสรงน้ำนอกสมัยเรื่องพระเจ้าพิมพิสาร