ปรัชญาแดนพุทธภูมิ : บทนำ มุกดาหาร เมืองแก้วแห่งพระพุทธศาสนา

ปรัชญาแดนพุทธภูมิ : บทนำ มุกดาหาร เมืองแก้วแห่งพระพุทธศาสนา

๑.บทนำ

     

           อำเภอเมืองมุกดาหารเป็นอีกที่หนึ่งที่ผู้เขียนชอบไปเป็นประจำแทบทุกปี เพราะที่นี้ผู้เขียนมีกัลยาณมิตรที่ดี เรารู้จักกันมาหลายปีโดยไม่เอาตำแหน่งทางสังคมมาเป็นอุปสรรคต่อมิตร ผู้เขียนรู้สึกว่าเรื่องนี้เป็นสิ่งที่น่าชื่นชมและให้ความเคารพนับถือท่านเป็นอย่างยิ่งและท่านเคยนิมนต์ผู้เขียนเป็นติวเตอร์ (อาจารย์พิเศษ)ให้กับวิทยาลัยสงฆ์นครพนมที่วัดศรีมงใต้ ๑ ภาคฤดูร้อน ปีพ.ศ.๒๕๕๗ ผู้เขียนได้แนะนำให้นิสิตหลายคน ให้ศึกษาต่อในระดับปริญญาโทด้านพระพุทธศาสนาและปรัชญาที่มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตนครราชสีจนสำเร็จปริญญาโทหลายรูปและล่าสุดนิสิตอีก๑คนไปศึกษาระดับปริญญาเอกสาขาปรัชญาที่มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยวังน้อย การศึกษาปรัชญาทำให้เรามีมุมมองเชิงแนวคิดด้านอภิปรัชญา ญาณวิทยา สุนทรียศาสตร์ จริยศาสตร์และตรรกศาสตร์นั้น มีเหตุผลแตกต่างกันไป เพื่อยืนยันความรู้ที่แท้จริงของคำตอบในปัญหาเกี่ยวกับความจริงของเรื่องนั้น ๆ  ตามกระบวนการวิเคราะห์หลักฐานจากที่มาของความรู้ เพื่อตัดสินปัญหาความจริงในเรื่องที่สงสัยต่างในสิทธิและหน้าที่ของตนต้องรับผิดชอบนั้น  

         จังหวัดมุกดาหารมีภูมิประเทศเป็นภูเขาสูงหลายลูก ล้วนเป็นสถานที่อันน่ารื่นรมย์ในการปฏิบัติธรรม เพื่อชำระล้างความทุกข์ที่สั่งสมอยู่ในจิตใจ ทำให้เกิดความเครียดจากสัมผัสต่าง ๆ เข้ามาในชีวิตตลอดเวลา ทำให้ชีวิตขาดการพักผ่อนเพราะนอนไม่หลับมนุษย์ ดังนั้นจึงเกิดปัญหาด้านสุขภาพเพราะโรคภัยไข้เจ็บเข้ามาเบียดเบียนอยู่ตลอดเวลา  ดังนั้น ผู้เขียนสนใจศึกษาค้นคว้าเรื่อง "มุกดาหารเมืองแก้วแห่งพระพุทธศาสนา"  โดยการศึกษาวิเคราะห์ข้อมูล   จากที่มาของความรู้จากการรับรู้จากประสาทสัมผัสของผู้เขียนเพียงอย่างเดียว และพยานเอกสาร พยานวัตถุ และ  พยานบุคคล    และพยานเอกสารดิจิทัล ต่าง ๆ ที่มีการแชร์ไว้ในโลกออนไลน์   การเขียนบทความให้ผู้อื่นได้อ่านนั้น มองเห็นช่องทางของโอกาสชีวิตนั้น   ถือว่าเป็นบุญกุศลอย่างหนึ่ง เป็นอาหารแห่งปัญญา ทำให้สติปัญญามองเห็นวิธีแก้ปัญาของชีวิต ในยามที่พวกเขามีทุกข์เพราะปัญหาของผัสสะจรเข้ามาสู่ชีวิตของเรา เป็นประจำ  

๒. ที่มาของความรู้เมืองมุกดาหาร 

         ๒.๑ ทฤษฎีประจักษ์นิยม  

           เป็นทฤษฎีว่าด้วยบ่อเกิดความรู้ของมนุษย์ ทฤษฎีนี้มีแนวคิดว่า มนุษย์คนใดคนหนึ่งรับรู้ผ่านประสาทสัมผัสเพียงอย่างเดียวเท่านั้นกล่าวคือ ผู้เขียนรับรู้เรื่องราวของเมืองมุกดาหารจากการบอกของผู้คนที่ได้เดินทางมาท่องเที่ยวในจังหวัดนี้และผ่านการอ่านหนังสือหลายเล่มให้ผู้เขียนเกิดความรู้ว่า เมื่อก่อนอำเภอมุกดาหารเป็นเพียงอำเภอเล็ก ๆ ขึ้นอยู่กับจังหวัดนครพนม ต่อมาเริ่มมีชื่อเสียงเพราะมีตลาดอินโดจีนตั้งอยู่ริมแม่น้ำโขงเป็นที่ขายสินมาจากต่างประเทศบ้านใกล้เรือนเคียงกันคือลาวและเวียดนาม เมื่อมีเศรษฐกิจดี มีรายได้เป็นของตัวเอง  ก่อนที่จะแยกตัวเองออกมาเป็นจังหวัดมุกดาหารในปัจจุบัน ตั้งอยู่ไม่ไกลจากจังหวัดสกลนครซึ่งเป็นบ้านเกิดเมืองนอนของพ่อและแม่ของฉัน ไม่มากนักแค่ ๑๓๐ กิโลเมตรเท่านั้น  จังหวัดมุกดาหารนี้มีความสำคัญกับชีวิตของพวกฉันมาก เพราะในยามที่ พ่อแม่ของพวกเราสิ้นชีวิตลงไปแล้วพวกได้เอาอิฐิธาตุของโยมพ่อแม่และน้องสาวมาลอยอังคารคืนสู่ธรรมชาติจิตวิญญาณก็เดินทางต่อไป ที่แม่น้ำโขง เมืองมุกดาหาร  และไหลลงสู่มหาสุทรต่อไป  ฉันไม่รู้สึกว่าชีวิตห่างไกลจากธรรมชาติแต่อย่างใด  เพราะวันใดวันหนึ่งฉันต้องคืนสู่ธรรมชาติดิน น้ำ ลม ไฟ เช่นเดียวกับพ่อแม่พี่น้องของฉันนำธาตุขันธ์คืนสู่แม่น้ำโขงเช่นเดียวกัน  

            ฉันเคยมากราบไหว้บูชาหลวงพ่อองค์หลวงในวิหารวัดศรีมงคลใต้สถานหลายครั้ง    ฉันตั้งจิตปรารถนาขอพรให้ฉันบรรลุธรรมยิ่ง ๆ ขึ้นไป ฉันรู้สึกความสุขขึ้นอย่างน่าประหลาดเพราะฉันมาบวชเพียงต้องสิ่งนี้สิ่งเดียวจริง ๆฉันไม่อยากขออะไรซ้ำซากเพราะสิ่งที่เคยขอด้วยการอธิษฐานบารมีล้วนแต่สั่งสมจิตอยู่ในจิตของเรากลายเป็นสัญญานอนเนื่องมายาวนานไม่รู้กี่อสงไขยแล้ว การสร้างกัลยาณมิตรไว้ไปไหนย่อมมีความสุขเพราะได้รับความช่วยเหลืออำนวยความสะดวกสบาย ฉันเดินทางมาที่นี้ครั้งแรกเมื่อได้บวชในพระพุทธศาสนาทำให้ฉันรู้จักกัลยาณมิตรในวัดวาพระพุทธศาสนาหลายจังหวัดด้วยกัน  เป็นการเรียนรู้ยิ่งใหญ่ของชีวิตอีกครั้งหนึ่งหลังจากใช้ชีวิตเป็นเด็กวัดเป็นเวลาหลายปี จบการศึกษาแล้วทำงานสักพักไม่ตอบโจกย์ชีวิตแต่อย่างใด ก็เข้ามาบวชในพระพุทธศาสนาที่นี้ สถานที่ศักดิ์สิทธิ์แห่งนี้เหมาะสมสำหรับผู้มีจริตผู้พอใจในการปฏิบัติบูชาในพระพุทธศาสนาใช้ชีวิตมักอย่างน้อยและสันโดษ 

            ชีวิตฉันคือการเดินทางของจิตวิญญาณไม่เคยมีวันที่จะสิ้นสุด ตราบใดที่จิตวิญญาณมนุษย์อย่างฉันยังมีความอยากในความมัวเมาของรูป รส กลิ่น เสียง โผฏฐัพพะ และธัมมารมย์ ไม่มีวันสิ้นสุด การเดินทางของจิตวิญญาณย่อมเกิดขึ้นดำเนินอยู่ต่อไปหยุดอยู่ในภพชาติต่าง ๆ เพียงชั่วคราวเท่านั้น เพื่อสั่งสมความทุกข์ ความพอใจ อันเป็นอารมณ์ของกิเลสต่อไป  เพราะจิตวิญญาณอาศัยร่างกายรับรู้เรื่องราวต่าง ๆ ที่มากระทบชีวิตตนเองทุกเวลาหรือทุกขณะจิตที่เกิดดับก็ว่าได้  ในจิตมนุษย์มีสัญญาหรือความทรงจำของชีวิตมากมายหลายต่อหลายเรื่องราวตั้งแต่เกิดจนกระทั่งชีวิตสิ้นสุดลงด้วยความตาย    เพราะเรื่องราวของสิ่งมากระทบจิตของตนผ่านอินทรีย์หกอยู่เสมอ

                   เมื่อจิตวิญญาณมาปฏิสนธิวิญญาณเกิดมาเป็นมนุษย์และยังดำรงธาตุขันธ์มีชีวิตอยู่เป็นมนุษย์ จิตของมนุษย์ได้รับความกระทบปรากฏการณ์ใด ย่อมมีความอยากเกิดขึ้นในอยู่เสมอและจิต อาศัยร่างกายนี้จาริกไปสู่สถานที่ท่องเที่ยวต่าง ๆ ดังที่จิตของตนมีความปรารถนาเพื่อศึกษาหาความรู้และเยี่ยมกัลยาณมิตรของตนที่เคารพนับถือกันซึ่งกันและกัน เช่น ที่จังหวัดมุกดาหาร หรือ จังหวัดอื่น ๆ หรือเดินทางไปศึกษาต่อยังต่างประเทศโดยเฉพาะนิสิตที่เป็นพระภิกษุสามเณรในพระพุทธศาสนาเช่น ประเทศอินเดียเป็นต้น เมื่อมีอายุมากขึ้นถึงวัยชราหมดอายุขัยแล้วสิ้นชีวิตลงไป วิถีมนุษย์ไม่ได้สิ้นสุดแค่ความตายทิ้งร่างไว้บนโลกนี้ แต่มนุษย์ทุกคนยังมีชีวิตหลังความตายของมนุษย์ด้วยกันทั้งสิ้น  กล่าวคือ จิตมนุษย์ออกจากร่างที่หมดอายุขัยไปจุติจิตสู่ที่ภพภูมิต่าง ๆ ตามปัจจัยของกิเลสที่เป็นความชื่นชอบของตัวเองตามแนวโน้มของจริตของมนุษย์ที่ไม่เหมือนกันดังนั้น   ชีวิตมนุษย์จึงไม่ได้สิ้นสุดแค่ความตายเพราะจิตวิญญาณของตัวเองยังต้องเดินทางต่อไปในสังสารวัฏในภพใหม่อีกต่อไป 

             ดังปรากฎพยานหลักฐานหลักฐานในพระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๕ พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๑ (ฉบับมหาจุฬา ฯ ) มหาวิภังค์ภาค ๑ เรื่องเวรัญชพราหมณ์ ข้อที่ ๑๓. กล่าว่า เมื่อจิตเป็นสมาธิ บริสุทธิ์ผุดผ่อง  ปราศ จากความเศร้าหมอง อ่อนเหมาะแก่การใช้งาน ตั้งมั่นไม่หวั่นไหวอย่างนี้ เรานั้นจิตน้อมไปจุตูปปาตญาณ เห็นหมู่สัตว์กำลังจุติจิต กำลังอุบัติทั้งชั้นต่ำและชั้นสูง งามและไม่งาม เกิดดีและไม่ดี ด้วยตาทิพย์อันบริสุทธิ์เหนือมนุษย์  เรารู้ชัดถึงหมู่สัตว์เป็นไปตามกรรมว่า สัตว์ที่ประกอบด้วยทุจริต วจีทุจริต และมโนทุจริต   กล่าวร้ายพระอริย มีความเห็นผิด และชักชวนผู้อื่นให้ทำกรรมความเห็นผิด  พวกเขาหลังจากตายแล้ว   จะไปเกิดในวินิบาต ทุคติ อบาย และนรก แต่หมู่สัตว์ประกอบด้วยสุจริต วจีสุจริต และมโนสุจริต   ไม่กล่าวร้ายพระอริย มีความเห็นชอบ  และชักชวนผู้อื่นให้ทำกรรมตามความเห็นชอบ  พวกเขาหลังจากตายแล้ว  จะไปเกิดในสุคติโลกสวรรค์". 

๓.ความจริงของมุกดาหารคืออะไร 

           มุกดาหารเป็นจังหวัดหนึ่งของประเทศตั้งขึ้นโดยพระราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดมุกดหารเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๕  จังหวัดที่ ๗๓ ของประเทศไทย  อาณาเขตของจังหวัดมุกดาหาร  ทางทิศเหนือติดต่อกับจังหวัดนครพนมและสกลนคร   ทิศตะวันออกทิศกับแม่น้ำโขงฝั่งตะวันออกจดกับแขวงสะหวันนะเขตไกสอนพรหมวิหาร ทิศตะวันตกจดอาณาเขตจังหวัดกาฬสินธุ์  ทิศใต้จดจังหวัดยโสธรและจังหวัดอำนาจเจริญ  ภูมิประเทศจังหวัดมุกดหารมีลักษณะเป็นแอ่งกะทะ ด้านหลังเป็นเทือกเขาภูพานที่กินอาณาเขตไปในหลายจังหวัดเช่นสกลนคร นครพนม และจังหวัดกาฬสิน เป็นต้น อากาศเย็นสบายตลอดทั้งปี แต่จะหนาวมากในฤดูหนาวของทุกปี 

ฉันรับรู้ความมีอยู่ของจังหวัดมุกดหารแล้ว ฉันเกิดอยากรู้ว่าเมืองแห่งนี้ว่าบ้านเมืองของชาวมุกดหารเป็นอย่างไร ฉันจึงเดินทางไปรับรู้ด้วยประสบการณ์ของประสาทสัมผัสของฉันเอง ฉันเลือกเดินทางไปด้วยรถโดยสารประจำทาง มีความสะดวกสบายไม่น้อย แม้จะเวลาเดินทางไม่น้อยกว่า  ๗ ชั่วโมง    เมื่อฉันได้เดินทางเมืองมุกดาหารซึ่งเป็นเมืองชายแดนที่มีอาณาเขตติดต่อกับประเทศลาวโดยมีร่องน้ำลึกของแม่น้ำโขงเป็นเส้นกึ่งกลางแบ่งเขตแดนระหว่างสองประเทศ     เมื่อเมืองมุกดาหารตั้งอยู่บนแอ่งสกลนครหันหน้าไปทางทิศตะวันออกมีแม่น้ำโขงตั้งอยู่ตรงหน้ามีลมพัดมาจากทางฝั่งตะวันออกจากประเทศลาว      ทำให้อำเภอเมืองมุกดาหารมีอากาศเย็นสบายตลอดทั้งปีฉันรับรู้ในช่วงเวลาฉันจะเดินมาที่หน้าวัดศรีมงใต้ ริมฝั่งแม่น้ำโขงใกล้กับวัดศรีมงคลใต้ ใกล้กับบริเวณย่านขายสินค้าราคาถูกที่เรียกว่า ตลาดอินโดจีน" มีการสร้างวัดขึ้นเพื่อถวายเป็นพุทธบูชาหลายวัดด้วยกันได้แก่วัดศรีมงคลใต้  เมื่อไหว้พระเจ้าองค์หลวงที่วัดศรีมงคลใต้แล้ว การมาที่วัดพระพุทธบาทภูมโนรมย์  ทำให้มองจากจุดชมวิวบนเชิงเขาวัดรอยพระบาทภูมโนรมย์ทางทิศตะวันออก ฉันจึงมองเห็นมองเห็นแม่น้ำโขงและเมืองสะหวันเขต ประเทศลาว แม่น้ำโขงเป็นสายน้ำขนาดใหญ่กั้นกลางระหว่างสองประเทศเราที่ทุกคนมีอิสระเสรีภาพภายใต้กฎหมายของตนเองในการทำงาน การใช้ชีวิต การอยู่ในสังคมปราศจากการกดขี่ของชีวิต เมื่อวัดแห่งนี้ตั้งบนภูมโนรมย์ จึงมองเห็นตัวเมืองมุกดาหาร บ้านเรือน ถนนหนทาง อาคารร้านค้าที่ตั้งอยู่ถนน ผู้คนเคลื่อนไหวเหมือนสิ่งมีชีวิตมีขนาดเล็ก ๆ   บนภูมโนรมย์มีร้านขายกาแฟ มีจุดชมวว ถ่ายรูป มีรอยพระพุทธบาทจำลอง  มีสถานที่ทำบุญเพื่อสร้างศาสนวัตถุไว้ในพระพุทธศาสนา. 

๓.สุนทรียศาสตร์ในยามเช้าริมฝั่งแม่น้ำโขง 

         อยากมีชีวิตที่ดีให้ตื่นแต่เช้าเดินออกกำลังเพื่อผ่อนคลายความเหนื่อยล้าของจิตใจตัวเองพักผ่อนนอนหลับมากใช่ว่าจะเป็นแก่ชีวิต เมื่อฉันมาพักที่วัดศรีมงคลใต้ด้วยความเมตตาของเจ้าคณะอำเภอเมืองมุกดาหารวัดแห่งนี้ติดกับฝั่งแม่นำโขงในเวลาประมาณ ๐๕.๐๐ น.  ของทุกวัน เสียงระฆังปลูกบอกสัญญาณการบิณฑบาตรเสียงดังขึ้นพระภิกษุสามเณร ในยามเช้ายืนอยู่หน้าวิหารของพระเจ้าองค์หลวงออกจากวัดศรีมงคลใต้ พระอาทิตย์ค่อย ๆ ขึ้นเหนือขอบฟ้า แล้วสาดแสงทอดลงมาสู่สายแม่น้ำโขงช่างสวยงามมาก เสียงลมพัดกระทบต้นโพธิ์เกิดขึ้น ใบโพธิสั่นไหวตลอดเวลา อากาศเย็นสบายดี ลมจากฝั่งประเทศลาวพัดเข้าสู่ฝั่งไทยตลอดเวลา ในยามเช้าเป็นเวลาชมสุนทรียภาพของฝั่งแม่น้ำโขง เหมาะการออกกำลังกายของทุกเพศทุกวัยแก่การเดิน เพื่อผ่อนคลายจากความเงียบเหงาเศร้าซึ่มของชีวิตทุกคน ฉันเห็นญาติโยมเดินออกกำลังกายหลายคนในยามไร้ ย่อมมีแต่ความเงียบสงบ ผู้คนออกมาซื้อข้าวของในตลาดอินโดจีนยังไม่มีชีวิตที่สะดวกสบายใช่จะมีความสุขเพราะธรรมชาติของชีวิตมนุษย์ชอบสุขสบายแต่ความสุขบางครั้งกลายเป็นความจำเจของใช้ชีวิตทำให้จิตของตัวเองเกิดความเครียดได้เพราะจิตไม่มีการคิดเคลื่อนไหวไปมาระบายความนึดคิดหรือความรู้ที่ชีวิตจำเจออกจากร่างกายและจิตใจของตนเองได้ พอเกิดความเครียดเป็นมาก ๆ จะไม่มีจิตเป็นพึ่งตัวเอง  บางครั้งทำให้จิตตัวเองรู้สึกว่าโลกไม่น่าอยู่กลายเป็นคนไม่มีความสุขในการใช้ชีวิตเสียอีก.