บทนำ: วัดเวฬุวันมหาวิหารในพระไตรปิฎกตามหลักปรัชญาแดนพุทธภูมิ

 Introduction:  Venuvan maha Vihar in Tripitaka   according to  Buddhaphumi's philosophy

๑.บทนำ......

         วัดเวฬุวันมหาวิหาร เป็นวัดพุทธแห่งแรกที่ตั้งอยู่ในพระนครราชคฤห์ ซึ่งเป็นเมืองหลวงของอาณาจักรมคธ ก่อตั้งขึ้นหลังจากที่พระพุทธเจ้าทรงมีพระทัยจุดประสงค์จะเผยแผ่พระพุทธศาสนาเพื่อปฏิรูปสังคมของรัฐต่าง ๆ ในอนุทวีปอินเดีย โดยบัญญัติกฎหมายจารีตประเพณีเพื่อยกเลิกระบบวรรณะ และให้ประชาชน มีสิทธิ  เสรีภาพ และหน้าที่เท่าเทียมกันในอาชีพการงาน การศึกษา   การมีส่วนร่วมในการบริหารประเทศและในการประกอบพิธีกรรมในศาสนาพราหมณ์นิกายของตน  

              อย่างไรก็ตาม ในการเผยแผ่คำสอนของพระพุทธเจ้า  พระองค์ทรงเสนอแนวทางปฏิบัติธรรมตามอริยมรรคมีองค์ ๘ เพื่อพัฒนาศักยภาพของคนในอนุทวีปอินเดีย ให้มีชีวิตที่เข้มแข็งด้วยการทำสมาธิ  มีจิตใจบริสุทธิ์ปราศจากอคติต่อผู้อื่นและไม่มีอารมณ์เศร้าหมอง    มีบุคคลิกภาพอ่อนโยนเหมาะกับการอยู่ร่วมกับผู้อื่น มีเสถียรภาพในเป้าหมายชีวิตและไม่หวั่นไหวกับปัญหาจากการงานและชีวิต   จนสามารถบรรลุความรู้ในระดับอภิญญา ๖ ได้  พระองค์ทรงมีญาณทิพย์เหนือมนุษย์ เห็นจิตวิญญาณเวียนว่ายตายเกิดในวัฏจักรแห่งการเกิดใหม่ การเห็นจิตวิญญาณออกจากร่างไปเกิดใหม่ ตามผลของกรรมของตนในภพต่าง  ๆในวัฏจักรนี้อย่างไม่สิ้นสุด 

         การตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าทำให้ชาวชมพูทวีปฟื้นจากความมืดมนจากความเชื่อที่ว่าพระพรหมสร้างมนุษย์จากร่างของพระองค์ และสร้างวรรณะให้มนุษย์ที่พระพรหมสร้างขึ้นมานั้น ได้ปฏิบัติหน้าที่ตามวรรณะที่ตนเกิดมา ผลจากการบัญญัติกฎหมายจารีตประเพณีแบ่งวรรณะ วรรณะไม่สามารถยกเลิกได้ เพราะขัดต่อหลักธรรมะของกษัตริย์ที่เรียกว่า   "หลักอปริหานิยธรรม" ซึ่งเป็นหลักสูงสุดในการปกครองประเทศ ซึ่งวรรณะกษัตริย์ต้องปฏิบัติตาม และะไม่สามารถคัดค้านการออกกฎหมายจารีตประเพณีแบ่งวรรณะได้ เมื่อบัญญัติกฎหมายจารีตประเพณีแบ่งวรรณะแล้ว  ย่อมมีสภาพบังคับตามกฎหมายที่ประชาชนต้องปฏิบัติตาม กล่าวคือห้ามแต่งงานข้ามวรรณะและห้ามปฏิบัติหน้าที่ของวรรณะอื่น  ๆ  เป็นต้น   หากผู้ใดฝ่าฝืนคำสอนของศาสนาพราหมณ์และกฎหมายจารีตประเพณี  จะถูกพระพรหมลงโทษด้วยการขับไล่ออกจากสังคมตลอดชีวิตและไม่สามารถกลับคืนสู่สถานะเดิมของตนได้

        เมื่อพระพุทธเจ้าทรงแสดงพระธรรมเทศนาเรื่อง "อนุพพิกถาและอริยสัจ ๔"      แก่พระเจ้าพิมพิสารและชาวราชคฤห์ ๑๒๐,๐๐๐ คนที่ลานธรรมในลัฏฐิวัน สวนตาลในเมืองราชคฤห์    พระเจ้าพิมพิสารทรงเกิดดวงตาเห็นธรรม (Spiritual eye)    ชีวิตของพระองค์หายจากความมืดมนของชีวิตหายไปโดยรู้ว่า มนุษย์ตายแล้วมิสูญ เนื่องจากจิตวิญญาณอาศัยอยู่ในร่างกายจะไปจุติจิตในสังสารวัฏต่อไป  เมื่อพระองค์ได้ขจัดกิเลสออกไปจากพระทัยจนหมดสิ้นแล้ว       ทรงมีพระราชศรัทธาถวายพระอุทยานเวฬุวันไว้ เป็นวัดแห่งแรกในพระพุทธศาสนา เป็นสถานที่จำพรรษาของพระพุทธเจ้าและพระอริยสาวก  พระองค์ทรงใช้วัดเวฬุวันมหาวิหาร เป็นสถานที่สอนวิปัสสนากรรมแก่กุลบุตรชาวราชคฤห์และนาลันทาโดยวิธีปฏิบัติตามมรรคมีองค์ ๘ เพื่อพัฒนาศักยภาพชีวิตผู้คน  ให้มีความรู้และความเข้าใจในชีวิต  เมื่อตนได้บรรลุถึงความรู้ในระดับ "อภิญญา๖" เป็นวิธีการปฏิบัติที่เป็นสากลได้ผลจริง คนในเมืองราชคฤห์และเมืองนาลันทาได้ตัดสินใจสละครอบครัวและทรัพย์สมบัติออกบวชในพระพุทธศาสนากัน เป็นจำนวนมาก 

          เมื่อผู้เขียนเป็นมนุษย์ที่มีธรรมชาติเช่นเดียวกับพราหมณ์ในสมัยพุทธกาล ซึ่งเป็นนักตรรกะหรือนักปรัชญาที่ได้ยินเรื่องราวของวัดเวฬุวันมหาวิหารที่สืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยพุทธกาลจนถึงปัจจุบัน มักจะแสดงความคิดเห็นในเรื่องนี้ตามปฏิภาณของตนเอง ตามหลักเหตุผล หรือคาดคะเนความจริงจากสิ่งที่ได้ยินมานั้น  โดยใช้เหตุผลอธิบายความจริงในเรื่องนั้น          อย่างไรก็ตามการใช้เหตุผลของนักตรรกะ นักปรัชญานั้น บางครั้งอาจใช้เหตุผลเพื่ออธิบายความจริงของเรื่องนี้ได้อย่างถูกต้อง บางครั้งอาจใช้เหตุผลเพื่ออธิบายความจริงของเรื่องนั้นอย่างไม่ถูกต้อง บางครั้งอาจใช้เหตุผลเพื่ออธิบายความจริงของคำตอบเป็นอย่างนี้หรืออย่างนั้น  เมื่อข้อเท็จจริงของคำตอบไม่ชัดเจนว่า เรื่องราวมีความเป็นมาอย่างไรแล้ว  วิญญูชนได้ยินคำตอบของนักตรรกะนักปรัชญาแล้วจะไม่เชื่อถือและจะไม่ยอมรับว่าเป็นความรู้ที่แท้จริงในเรื่องนั้น   

                ดังนั้น   เมื่อผู้เขียนได้ยินข้อเท็จจริงเกี่ยวกับวัดเวฬุวันมหาวิหารที่สืบทอดกันมาตั้งสมัยพุทธกาลจนถึงปัจจุบัน      ผู้เขียนก็ไม่เชื่อทันทีว่าเป็นความจริง  ผู้เขียนควรสงสัยเสียก่อน จนกว่าเราจะได้ตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานต่าง ๆ   เช่น  พระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณ  อรรถกถา   ฎีกา   และบันทึกของการจาริกแสวงบุญของพระภิกษุชาวจีน และเอกสารทางวิชาการอื่น ๆ  พยานวัตถุได้แก่  โบราณสถานต่าง ๆ  ในเมืองราชคฤห์โบราณ  เป็นต้น เมื่อมีหลักฐานเพียงพอ      ก็จะนำไปใช้เป็นข้อมูลวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้ หรือคาดคะเนความจริงจากหลักฐาน เพื่อพิสูจน์ความจริงเรื่องวัดเวฬุวันมหาวิหารนั้นตั้งอยู่ที่ไหนในเมืองราชคฤห์ รัฐพิหาร ประเทศสาธารณรัฐอินเดีย  โดยใช้เหตุผล ซึ่งเป็นเครื่องมือของนักปรัชญา   คำตอบในเรื่องนี้จะเขียนเป็นบทความเชิงวิเคราะห์ และจะเป็นประโยชน์แก่พระธรรมทูตต่างประเทศแห่งราชอาณาจักรไทย ใช้เป็นคำบรรยายแก่ผู้แสวงบุญชาวไทยพุทธและชาวต่างประเทศ ที่เดินทางไปปฏิบัติธรรมในแดนพุทธภูมิ      เพื่อประโยชน์ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรืองยิ่งขึ้นไป และกระบวนการการคิดวิเคราะห์ความจริงจะเป็นประโยชน์ต่อการวิจัยของนิสิตปริญญาเอกด้านพระพุทธศาสนา และปรัชญา เพื่อใช้เป็นแนวทางในการตรวจสอบข้อเท็จจริง และรวบรวมหลักฐาน เพื่อการวิจัยระดับปริญญาเอก  สร้างความเข้าใจเกี่ยวกับพระพุทธศาสนาให้ดีขึ้น.