บทนำ: การใช้ชีวิตอย่างพอเพียงในทะเลสาบโตนเลสาบ

            Introduction:  Sufficiency Living  in Tonle Sap Lake 

คำสำคัญ ปรัชญา  ชีวิตพอเพียง  โตนเลสาบ

๑.บทนำ            

          เมื่อผู้เขียนได้ศึกษาหลักคำสอนของพระพุทธเจ้า  เรื่องการดำเนินชีวิตอย่างพอเพียงตามหลักฐานในพระไตรปิฎกมหาจุฬาลงกรณแล้ว   ผู้เขียนก็ได้ยินข้อเท็จจริงเบื้องต้นที่ พระพุทธเจ้าทรงสอนเกี่ยวกับหลักปรัชญาแห่งพอเพียงสำหรับมนุษย์     เมื่อเกิดมา มนุษย์ต้องพึ่งปัจจัยสี่เพื่อความอยู่รอด ได้แก่ ที่อยู่อาศัย  อาหาร เครื่องนุ่งห่ม และยา กล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ ในปัจจุบัน แม้ประชาชนในประเทศที่เจริญก้าวหน้าทั้งด้านการศึกษา ปรัชญา ศาสนา วิทยาศาสตร์    และการประกอบอาชีพ  จะมีสิทธิและหน้าที่ตามรัฐธรรมนูญในการเข้ามีส่วนร่วมในระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข    มีเสรีภาพในการปฏิบัติศาสนกิจตามความเชื่อทางศาสนาของตนก็ตาม แต่ผู้นำประเทศก็ต้องปฏิบัติหน้าที่ให้เป็นไปตามหลักศีลธรรมและกฎหมายด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต และยุติธรรม 

         แต่ประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศยังคงยากจน ขาดแคลนอาหาร  เครื่องนุ่งห่ม   ที่อยู่อาศัยและยารักษาโรค  เนื่องจากปริมาณน้ำฝนตามธรรมชาติ ที่มนุษย์ต้องพึ่งพาอาศัย ฝนตกอยู่นอกฤดูกาล  ทำให้ประชาชนไม่สามารถผลิดอาหารพียงพอต่อการบริโภคตลอดทั้งปี ได้  พวกเขาจะอดอยากประท้วงทั่วประเทศเพื่อเปลี่ยนผู้นำ พวกเขาต้องการผู้นำที่มีศรัทธาในการปฏิบัติหน้าที่ต่อผู้อื่น ขยันหมั่นเพียรในการปกครองประเทศ มีความรู้จากระบบการศึกษาของประเทศและประสบการณ์การทำงานของประเทศ มีความรู้เกี่ยวกับประชาชนของประเทศ    มีความรู้ความเข้าใจปัญหาและความจริงของประเทศเพื่อพัฒนาประชาชนในประเทศให้พลังศรัทธาต่อประเทศของตน  มีพลังแห่งความขยันหมั่นเพียรในการศึกษาปัญหา และความจริงของประเทศ  มีความตระหนักรู้   ถึงความรู้ที่ได้รับจากการศึกษาค้นคว้า และลงมือปฏิบัติ มีสมาธิแน่วแน่ในการทำงานเพื่อรับใช้ชาติและประชาชน มีปัญญาหยั่งความจริงของปัญหาของประชาชน และใช้ปัญหาเหล่านั้น  เป็นเป้าหมายในการทำงานเพื่อประชาชน 

          ในขณะที่เรายังมีชีวิตอยู่ เราต้องปฏิบัติตามอริยมรรคมีองค์ ๘ ของพระพุทธเจ้า เพื่อให้เห็นความจริงของชีวิต อย่างไรก็ตาม มนุษย์ไม่ต้องการแต่ความพอเพียงเท่านั้น   แต่ยังกลัวความไม่แน่นอนของชีวิตด้วยและกลัวอันตรายที่จะเกิดขึ้นกับชีวิตในอนาคต ดังนั้น พวกเขาจึงเป็นสัตว์สังคมที่ชอบอยู่ร่วมกันเป็นชุมชนการเมือง สร้างชาติและดำเนินชีวิตตามความเชื่อทางศาสนาและวัฒนธรรมของตนเอง อย่างไรก็ตาม  มนุษย์เป็นสัตว์ประเสริฐ์ที่รู้สึกละอายใจ และต้องสวมเสื้อผ้าตลอดเวลา การเปลือยกายในที่สาธารณะเป็นเรื่องน่าละอายสำหรับมนุษย์ อคติของมนุษย์ที่วิจารณ์บุคลิกภาพของผู้อื่นเพื่อความสนุกสนาน ก่อให้เกิดความเสียหายต่อผู้อื่นในสังคม การถูกเยาะเย้ย จะทำให้ผู้คนสูญเสียความมั่นใจในตนเอง เกิดภาวะซึ่มเศร้า และคิดฆ่าตัวตายเพื่อหนีปัญหา เมื่อมนุษย์มีโรคเรื้อรังและกลัวความตาย พวกเขาก็จึงคิดหาวิธีเอาตัวรอดด้วยการแสวงหายารักษา   แม้จะต้องเสียเงินเป็นจำนวนมาก   แต่สิ่งจำเป็นเหล่านี้หาได้ยาก มนุษย์ต้องเรียนรู้ที่จะเอาตัวรอด     ด้วยการระลึกถึงความรู้จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสและสั่งสมอยู่ในจิตใจอย่างมีสติ และสามารถนำความรู้ที่สั่งสมมาในจิตใจ ไปปรับใช้แก้ปัญหาด้วยตนเองได้ 

    เมื่อดินแดนในภูมิภาคเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ประกอบไปด้วยประเทศไทย ลาว มาเลเซีย เวียดนาม และกัมพูชา ซึ่งเรียกว่า"เขมรเมืองต่ำ"  ตั้งอยู่บนเส้นทางแม่น้ำโขง ที่ไหลลงสู่ทะเล    ในบริเวณสามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขงในประเทศเวียดนาม  ระหว่างทางแม่น้ำโขงได้สร้างปรากฏการณ์ธรรมชาติไหลลงสู่หุบเขาลึกแห่งหนึ่งในโลก จนกลายเป็นทะเลสาบน้ำจืดขนาดใหญ่ที่มีชื่อเสียงระดับโลก  ซึ่งคนในท้องถิ่นเรียกว่า "ทะเลสาบน้ำจืดเขมร"หรือโตนเลสาบ  ในฤดูฝนจะกลายเป็นแอ่งน้ำขนาดใหญ่มากและสามารถขยายตัวได้ ครอบคลุมพื้นที่ไม่น้อยกว่า ๗,๕๐๐ ตารางกิโลเมตร  ครอบคลุมพื้นที่ ๕ จังหวัดของกัมพูชาได้แก่ จังหวัดกำปงธม จังหวัดกำปงชะนัง  จังหวัดพระโพธิสัตว์และเสียมเลียบ       เป็นต้น  โตนเลสาบเป็นอ่างเก็บน้ำชั่วคราว ในฤดูฝนน้ำจะไหลเข้าออกตลอดเวลา เสมือนแก้มลิงที่กักเก็บน้ำไว้ใช้ในฤดูหนาว และฤดูแล้งทุกปี    กลางทะเลสาบแห่งนี้มีชุมชนหลายแห่ง เช่น หมู่บ้าน โรงเรียน โบสถ์คริสต์ สถานีตำรวจ เป็นต้น กลางทะเลสาบเต็มไปด้วยเรื่องราวน่าสนใจเกี่ยวกับชีวิตของผู้คน ซึ่งสามารถเขียนเป็นนวนิยายเกี่ยวกับความสุข ความเศร้า  ความผิดหวัง และการเติมเต็มความปรารถนาที่ซ่อนเร้นอยู่ในจิตใจของผู้คน  เพื่อให้นักท่องเที่ยวอยากรู้ความจริงของชีวิต ค้นหาเรื่องราวของชุมชนที่ตั้งอยู่กลางทะเลสาบแห่งนี้

   

         ที่มาของความรู้ของผู้เขียน เมื่อผู้เขียนได้ฟังคำบรรยายของไกด์ชาวกัมพูชาว่า มีชุมชนใหญ่แห่งหนึ่งตั้งอยู่กลางทะเลสาบโตนเลสาบ มีชาวประมงหลายเชื้อชาติอาศัยอยู่ เช่น ชาวกัมพูชา ชาวเวียดนาม และชาวจาม เป็นต้น  เจ้าของชุมชนส่วนใหญ่จะออกหาปลาในช่วงฤดูฝน เพราะในช่วงนี้   ทะเลสาบโตนเลสาบจะอุดมสมบูรณ์ที่สุด ชีวิตของชาวประมงจะรุ่งเรืองได้  ด้วยการค้าขายปลาที่จับได้จากทะเลสาบโตนเลสาบเท่านั้น    ในช่วงฤดูแล้งเดือนเมษายน   น้ำในทะเลสาบเกือบทั้งหมด    จะไหลออกสู่มหาสมุทรแปซิฟิก     มีเพียงคลองส่งน้ำเท่านั้น เมื่อชาวทะเลสาบโตนเลสาบได้รับความรู้จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสและสั่งสมไว้ในจิตใจ นั้นคือช่วงเวลาที่จิตใจเริ่มคิดนำความรู้ที่ตนมีไปใช้เพื่อเอาตัวรอดบนทะเลสาบอันกว้างใหญ่ ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่เกิดขึ้นทุกปี แม่น้ำโขงจำนวนมหาศาลได้ลงสู่ทะเลสาบโตนเลสาบ เพื่อเป็นแหล่งอาหารตามธรรมชาติแล้วพวกเขา จะใช้ชีวิตอยู่ได้อย่างไรในสิ่งที่มีอยู่อย่างคุ้มค่าและเกิดประโยชน์สูงสุด    

         ดังนั้น รัฐบาลของกัมพูชาจึงเห็นว่าควรส่งเสริมให้มีการจ้างงานแก่ประชาชน   เพื่อเสริมรายได้เสริมจากการทำประมงในฤดูฝน คือการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ โดยพานักท่องเที่ยวลงเรือชมความงามทางธรรมชาติ วัฒนธรรม วิถีชีวิตของชาวประมงโตนเลสาบและจำหน่ายของที่ระลึกแก่นักท่องเที่ยว   เมื่อผู้เขียนได้อ่านความเห็นของนักท่องเที่ยวชาวไทยเกี่ยวกับทะเลสาบโตนเล ที่แสดงออกบนแพลตฟอร์มอินเตอร์เน็ตและเว็บไซต์ทางอินเตอร์เน็ตต่าง ๆ ตามคำสอนของพระพุทธเจ้าแล้ว   เมื่อได้ยินความเห็นในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง อย่าเพ่งเชื่อเรื่องราวที่เล่าต่อกันมา หรือแนวปฏิบัติที่ยึดถือเป็นขนบธรรมเนียม ประเพณี   ความรู้จากตำราหรือคัมภีร์ต่าง ๆ เป็นต้น ควรตั้งข้อสงสัยไว้ก่อนจนกว่า จะได้ตรวจสอบข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐาน มาวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้  เพื่อหาเหตุผลมาอธิบายความจริงของคำตอบในเรื่องนั้น ๆ

       ด้วยเหตุผลดังกล่าว ผู้เขียนจึงใคร่ครวญความคิดเห็นของนักท่องเที่ยวที่นำความรู้จากประสบการณ์ชีวิตผ่านประสาทสัมผัสและสั่งสมไว้ในจิตใจ ที่น่าสนใจคือชาวโตนเลสาบมีปรัชญาการใช้ชีวิตแบบพอเพียง บนทะเลสาบอันกว้างใหญ่ในฤดูฝนและบนทะเลสาบที่แห้งในฤดูร้อนอย่างไร ?   ผู้เขียนชอบแสวงหาความรู้เกี่ยวกับปรัชญาการใช้ชีวิตแบบพอเพียงบนทะเลสาบโตนเลสาบต่อไป ผู้เขียนจึงสืบค้นข้อเท็จจริงและรวบรวมหลักฐานต่าง ๆ  เมื่อมีหลักฐานเพียงพอแล้ว ก็จะนำมาใช้เป็นข้อมูลในการวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้จากประสบการณ์ชีวิตของผู้เขียน  เพื่อหาเหตุผลมาอธิบายความจริงหรือพิสูจน์ความจริงของคำตอบในเรื่องนี้ คำตอบจะเป็นบทความวิเคราะห์โดยอนุมานความรู้จากประสบการณ์ของผู้เขียนเองผ่านประสาทสัมผัส ที่เดินทางไปศึกษาวิถีชีวิตของชาวโตนเลสาบในฤดูฝน เมื่อนำมาวิเคราะหฺ์โดยอนุมานความรู้จากหลักฐานต่าง ๆ เพื่อหาเหตุผลมาอธิบายความจริงของคำตอบในปรัชญาการใช้ชีวิตแบบพอเพียงบนโตนเลสาบ ก็จะได้ความรู้ที่ผ่านเกณฑ์การตัดสินที่สมเหตุสมผล และไม่สงสัยความจริงอีก บทความนี้ จะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาศักยภาพของผู้คนในการดำเนินชีวิต ให้มีความรู้ความเข้าใจในความจริงของชีวิต มีทักษะในการดำเนินชีวิตอย่างสมเหตุสมผล มีโอกาสเข้าถึงความรู้ที่เป็นประโยชน์ต่อชีวิตอย่างเท่าเทียมกันและลดปัญหาจากการมีอคติต่อกัน ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาประเทศให้ก้าวหน้าเช่นเดียวกับประเทศอื่น ๆ เพราะประชาชนมีศักยภาพในการดำเนินชีวิตอย่างมีความสุข