ปรัชญาแดนพุทธภูมิ : เมืองธาตุพนม

คำสำคัญ เมืองธาตุพนม วัดพระธาตุพนม 

๑.บทนำ

       ธาตุพนมเป็นเมืองโบราณขึ้นอยู่กับอาณาจักรศรีโคตรบูรณ์ตัวอำเภอธาตุพนมในยุคปัจจุบัน ที่ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำโขงทิศตะวันตก อำเภอธาตุพนมมีศาสนสถานที่มีความสำคัญในพระพุทธศาสนาเถรวาทคือพระธาตุพนมเชื่อกันว่าเป็นธาตุที่สร้างขึ้นมาหลังจากพระพุทธเจ้าปรินิพพานได ๘ ปี   เป็นเมืองมีชื่อเสียงมีการบันทึกเป็นหลักฐานปรากฎชื่อไว้หลายแห่ง อยู่ในพงศาวดารของไทยและลาวมายาวนานในอดีตของเมืองธาตุพนม   มีเจ้าเมืองทำหน้าที่ว่าราชการ ดูแลทุกข์สุขประชาชนชาวธาตุพนมติดต่อกันมาหลายร้อยปี  

         ในยุคต่อมาเมืองธาตุพนมกลายเป็นอาณาจักรสยามส่วนหนึ่งของประเทศไทยในสมัยปัจจุบันได้มีการตรากฎหมายเป็นพระราชบัญญัติได้ยกฐานะเมืองธาตุพนมเป็นอำเภอธาตุพนมขึ้นอยู่กับจังหวัดนครพนมอำเภอธาตุพนมตั้งอยู่ติดริมแม่น้ำโขงด้านตะวันตกเป็นอำเภอที่เป็นบ้านเกิดของผู้เขียน   ในช่วงที่โยมพ่อได้รับราชการเป็นครูตรีที่โรงเรียนธาตุพนม  ก่อนจะย้ายไปเป็นครูใหญ่ที่โรงเรียนอุเทนพัฒนาอำเภอท่าอุเทน จังหวัดนครพนม เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๖ พระธาตุพนมได้ทรุดตัวลงพระธาตุพนมได้รับความเสียหายมากผู้เขียนจึงได้มาเยือนอำเภอธาตุอีกครั้งหนึ่ง     และต่อมาเมื่อปีพ.ศ. ๒๕๓๖ผู้เขียนได้ออกบวชในพระพุทธศาสนา ในช่วงเวลาเข้าพรรษา พระอุปัชฌาย์ได้นำพระภิกษุใหม่มาสักการะบูชาพระธาตุพนม  และฉันได้เดินทางมาที่พระธาตุพนมอีกหลายครั้งก่อนฉันเดินทางต่อไปไปยังจังหวัดสกลนคร

      ในปัจจุบัน เมืองธาตุพนมเป็นเมืองที่เงียบสงบ   ผู้คนอาศัยอยู่ไม่น้อยมีความเจริญรุ่งเรืองมากน้ำท่าอุดมสมบูรณ์มาก   เพราะติดกับแม่น้ำโขงในแต่ละปี  จะมีเดินทางผู้มาท่องเที่ยวมากราบไหว้บูชาพระธาตุพนม     ด้วยอามิสบูชาปีละหลายล้านคน  มีหลายคณะเดินทางธุองค์มาเพื่อรักษาวิถีความงดงามของวัตรปฏิบัติของพระพุทธเจ้าได้       เพื่อฝึกฝนและขัดเกลาตนเองทนทานต่ออารมณ์โลก   มิให้ปล่อยใจตนเองได้หลั่งไหลไปตามอารมณ์กิเลส ซึ่งเป็นวัตถุแห่งกิเลสที่ทำให้จิตของตนมีความอยากตลาดเวลา    เพราะเมื่อผิดหวังไม่ได้ครอบครองทำให้ใจตนเกิดความทุกข์การฝึกจิตเป็นการพัฒนาศักยภาพที่ยิ่งใหญ่ของชีวตมนุษย์       หากผู้เขียนเล่าเรื่องเกี่ยวกับอำเภอพระธาตุพนมในแง่มุมประวัติศาสตร์    ให้ผู้คนต้องการความรู้สามารถนำไปเล่าขณะเดินทาง     ทำให้การเดินทางท่องเที่ยวมีสีสรรค์และไม่น่าเบื่อก็จะเป็นประโยชน์การพัฒนาวัดวาพระพุทธศาสนาเจริญรุ่งเรืองมากยิ่งขึ้นไปโดยเฉพาะการศึกษาหลักธรรมทางพระพุทธศาสนามาบูรณาการในกฎธรรมชาติของกฎไตรลักษณ์เข้ากับวิชาประวัติศาสตร์ซึ่งศาสตร์สมัยใหม่ได้เป็นอย่างดีเมืองธาตุพนมแห่งนี้ เป็นเมืองแห่งมนต์เสน่ห์ของหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา เป็นที่ชื่นชอบของผู้คนอยากมาอามิสบูชาด้วยดอกบัวและดอกดาวเหลืองทุก ๆ วันจะเต็มไปด้วยผู้คนเดินทางด้วยศรัทธาไม่เคยขาดสาย

     ในแง่ที่มาของความรู้จากประสบการณ์ทางประสาทสัมผัสที่เรียกว่า   ทฤษฎีความรู้ประสบการณ์นิยม nnผู้เขียนได้ศึกษาจากการอ่านตำราประวัติศาสตร์  ที่สั่งสมเรื่องราวของมนุษย์  ซึ่งเป็นความจริงทางอภิปรัชญาอย่างหนึ่ง มนุษย์ที่ประกอบด้วยกาย(รูป) จิต เจตสิก และนิพพานบริเวณอำเภอธาตุพนม    ที่เคยเป็นที่ของอาณาจักรศรีสัตนาคนหุตในช่วงพุทธศักราชที่ ๑๙ ได้มีการรวบรวมเอาดินแดนสองฝั่งแม่น้ำโขง เข้าด้วยกันขึ้นเป็นราชธานี    ในภาพข้อสันนิษฐานในทัศนะส่วนตัวของผู้เขียนแนวคิดทางประวัติศาสตร์ ถนนเส้นนี้ยาวประมาณ ๖๐๐ เมตรจากแม่น้ำโขงมุ่งตรงไปสู่พระธาตุพระพนมมีตามพงศาวดารเวียงจันทร์ ประวัติศาสตร์เล่าว่า    เมื่อพ.ศ. ๒๓๔๙ เจ้าอนุวงศ์เวียงจันทร์  พระยาจันทรสุริยวงษ์ (กิ่ง)เจ้าเมืองมุกดาหาร, พระบรมราชา (สุตตา)เจ้าเมืองนครพนมได้ร่วมกันสร้างถนนและสะพาน(ขัว) จากริ่มฝั่งแม่น้ำโขงเข้าไปสู่องค์พระธาตุพนม(๑) ส่วนคำว่าขัวหมายถึงสะพาน ตรงหน้าวัดพระธาตุพนม    อนุมานจากบริเวณทางเข้าพระธาตุทางทิศตะวันออกมีสระอยู่ ๒ แห่ง พอจะอนุมานได้ว่า ตรงนี้เคยเป็นแอ่งน้ำมาก่อนพอทำให้ย้อนหลังภาพเรื่องราวไปเมื่อ ปี๒๓๔๙ได้.  ถนนหน้าองค์พระธาตุพนมวรวิหารส้น     แบ่งเขตการปกครองของเมืองนครพนมและเมืองมุกดาหารโดยให้ทั้งสองเมืองดูแลองค์พระธาตุพนมร่วมกันผู้คนพลเมืองรอบ ๆ องค์พระธาตุพนมถือว่าเป็นข้าโอกาส(ข้าทาสบริวารขององค์พระธาตุพนม     ซึ่งได้รับการยกเว้นไม่ต้องเสียส่วย(ภาษี, อากร) แต่ต้องถูกเกณฑ์แรงงานและทำสิ่งของเช่น ทำอิฐ ปูน  ขนกรวด ขนทรายจากแม่น้ำโขงมาใช้บูรณะปฏิสังขรณ์หรือก่อสร้างศาสนวัตถุเพิ่มเติม  

บรรณานุกรม
(๑) สุรจิต จันทรสาขา, เมืองมุกดาหาร......